تداوم دیپلماسی بدون ویزا در جمهوری خلق چین
اقتصاد ایران: چین اکنون دارای آزادترین سیاست صدور ویزا از زمان تأسیس جمهوری خلق در سال ۱۹۴۹ است؛ اما آیا این روند پایدار خواهد بود؟
در همین ماه، چین این سیاست را به پنج کشور آمریکای جنوبی (برزیل، آرژانتین، شیلی، پرو و اروگوئه) و دو کشور آسیای میانه (ازبکستان و قزاقستان) نیز گسترش داد. اغلب این اقدامات به صورت یکجانبه از سوی چین انجام شده و همچنان فهرست کشورها در حال افزایش است.
این رویکرد بخشی از استراتژی قدرت نرم گستردهتر چین است که هدف آن تقویت تصویر بینالمللی کشور از طریق افزایش تعاملات مردم به مردم است. در عین حال، کشورهای بیشتری نیز در حال تسهیل سفر چینیها با اعطای ویزای آسانتر یا بدون ویزا هستند که نشاندهنده حرکت دوطرفه در جریان مسافرتهاست.
از اواخر 2023 تا 2024، چین روند تسهیل ویزا را با گسترش اقامت بدون ویزا به کشورهای اروپایی از جمله بلغارستان، رومانی، کرواسی، مونتهنگرو، مقدونیه شمالی، مالتا، استونی، لتونی و ژاپن سرعت بخشید.
در حال حاضر، 75 کشور میتوانند تا 30 روز بدون ویزا به چین سفر کنند. این تغییرات با تلاشهایی برای بهبود خدمات گردشگری، از جمله تابلوهای چندزبانه، کمپینهای تبلیغاتی هدفمند، توافقنامههای همکاری گردشگری، ارتقای زیرساختها مانند فرودگاهها و راهآهن و ابزارهای دیجیتال ترجمه همراه بوده است تا چین مقصدی دوستداشتنیتر شود.
این سیاست تنها به منظور جبران عقبماندگی پس از همهگیری کرونا نیست؛ بلکه هدف آن استفاده از سفر بدون ویزا به منظور احیای اقتصادی گستردهتر است.
بر اساس گزارش اداره مهاجرت چین، در شش ماهه اول 2025، 38 میلیون نفر از اتباع خارجی به چین سفر کردهاند که رشد سالانه 30 درصدی را نشان میدهد. از این تعداد، 13.64 میلیون نفر بدون ویزا وارد شدهاند که افزایش 53.9 درصدی نسبت به سال قبل دارد.
شورای جهانی سفر و گردشگری پیشبینی میکند که در سال 2025، بخش گردشگری چین با سهمی بیسابقه معادل 13.7 تریلیون یوان (1.93 تریلیون دلار) به اقتصاد کشور کمک کند که بیش از 10 درصد بالاتر از سطح پیش از همهگیری است و حدود 83 میلیون شغل را حفظ خواهد کرد.
با این وجود، گردشگران خارجی در چین با چالشهایی مواجهاند، از جمله محدودیتهای دسترسی به اینترنت به دلیل فیلتر بودن بسیاری از شبکهها و سایتهای اجتماعی بینالمللی، نبود پشتیبانی انگلیسی در جایگزینهای چینی، و نیاز به شماره تلفن محلی برای استفاده از خدمات. اگرچه سیمکارتهای اینترنتی ویژه خارجیها عرضه شده، فرآیند دریافت آن ممکن است پیچیده باشد.
پرداخت هزینهها نیز همچنان دشوار است؛ بسیاری از فروشگاهها و هتلهای کوچک کارتهای اعتباری خارجی را نمیپذیرند و پلتفرمها و اپلیکیشنهای رزرو عمدتاً فقط به زبان چینی هستند. همچنین فرایند خرید بلیت و محدودیت هتلها برای پذیرش خارجیها مشکلات دیگری به شمار میرود.
از سوی دیگر، چین از جنبه امنیتی و اقتصادی نگران پیامدهای باز شدن دروازهها است؛ از جمله مهاجرت غیرقانونی، مسائل امنیتی و تروریسم، جرائم فراملی، اقامت بیش از حد، فشار بر خدمات عمومی و کاهش درآمدهای ویزا.
به همین دلایل، این طرح برای بیشتر کشورهای 75گانه در ابتدا یک آزمایش یکساله است و پکن پس از آن تصمیم خواهد گرفت سیاست را ادامه دهد یا محدودیتها را دوباره اعمال کند.
این آزادسازی ویزا نمایانگر تغییر مهمی در رویکرد چین است؛ کشوری که سالها به عنوان دولتی با کنترل شدید و نگرانی از نفوذ خارجی شناخته میشد، اکنون در حالی درهای خود را به سوی دنیا باز میکند که ایالات متحده سیاستهای ویزایی سختگیرانهتر، از جمله ممنوعیتهایی علیه برخی کشورها، را دنبال میکند.
در نهایت، به گفته تحلیلگران این سیاست میتواند به تلاشهای دیپلماتیک چین در افزایش تبادلات مردمی و معرفی فرهنگ غنی کشور کمک کند به صورتی گامی نویدبخش برای ارتقاء تصویر کلی چین در جهان. است و درعین حال و همزمان منافع اقتصادی قابل توجهی برای پکن به همراه داشته باشد.