به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ,بررسی سه‌ساله تعرفه واردات خودرو نشان می‌دهد میانگین نرخ‌ها به‌صورت پلکانی از ۶۱ درصد در ۱۴۰۲ به ۱۱۷ درصد در ۱۴۰۴ رسیده است. بررسی تعرفه‌گذاری واردات خودرو در سه سال اخیر (۱۴۰۲، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴) نشان می‌دهد دولت‌ها در هر دوره‌ای با چیدمانی متفاوت از تعرفه‌ها، محدودیت‌ها و تخصیص ارز، مسیر واردات را با اهدافی مشخص در حوزه مدیریت منابع و کنترل بازار هدایت کرده‌اند. آن‌چه مشخص است در سال ۱۴۰۲ با وجود ابلاغ تعرفه‌ها، واردات محدودی صورت گرفت؛ به‌طوری که ساختار تعرفه‌ای چندان موضوعیت پیدا نکرد.

اما در سال ۱۴۰۳ تعرفه خودروهای وارداتی در شرایطی اعلام شد که ورود خودروهای بالای ۲۰۰۰ سی‌سی ممنوع بود؛ اما هم‌زمان تعرفه واردات برای خودروهای اقتصادی‌تر در بازه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی به‌شدت بالا رفت. به‌عبارت دیگر، درحالی که عرضه خودروهای لوکس متوقف ماند، خودروهای نیمه‌اقتصادی نیز به‌دلیل تعرفه‌های سنگین، از دسترس عموم جامعه خارج شد.

درواقع دولت چهاردهم تلاش کرد تقاضا را کنترل و درآمد ریالی خود را از محل واردات حفظ کند. با این حال اما در این سال ۵۰‌ هزار خودرو با تخصیص بیش از یک میلیارد دلار به‌بازار عرضه شد.

اما در سال ۱۴۰۴ معادلات تغییر کرده است. واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی آزاد شده؛ البته با تعرفه‌هایی بسیار سنگین تا سقف ۱۹۰ درصد. درعین حال تعرفه خودروهای پرتقاضا در بازه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی نسبت به‌سال ۱۴۰۳ کاهش یافته، ولی همچنان بالاتر از سطح ۱۴۰۲ است. این چیدمان جدید نشان می‌دهد دولت به‌دنبال ایجاد تعادل میان درآمدزایی از خودروهای گران‌قیمت و کنترل محدودتر بر ورود خودروهای اقتصادی است، بدون آن‌که به منافع مصرف‌کننده به‌ویژه طبقه متوسط و نیازمند توجه لازم نشان داده شود.

در واقع، دولت با کاهش نسبی تعرفه خودروهای ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی در سال ۱۴۰۴، این تصور را ایجاد کرده که قصد تسهیل واردات خودروهای اقتصادی را دارد؛ اما در عمل سطح تعرفه آن‌قدر بالاست که قیمت نهایی این خودروها برای طبقه متوسط به‌شدت افزایش می‌یابد.

درمجموع، سه‌گانه تعرفه‌ای سه سال اخیر اثبات می‌کند که واردات خودرو در ایران را نمی‌توان یک سیاست توسعه‌ای توصیف کرد. بلکه واردات در دو سال گذشته نشان داده است ابزاری برای تنظیم کوتاه‌مدت بازار و مدیریت منابع است. با نگاهی به‌چیدمان تعرفه‌های سال ۱۴۰۴ دو پرسش اساسی مطرح می‌شود؛ نخست‌این‌که هدف دولت از چیدمان تعرفه‌ای امسال چه بوده است؟

برخلاف سال ۱۴۰۳ که واردات خودروهای بالای ۲۰۰۰ سی‌سی عملا ممنوع بود، در سال‌ جاری واردات این خودروها با تعرفه بسیار بالا از ۱۵۵ تا ۱۹۰ درصد مجاز شده است.

این بدین معناست که دولت اکنون با هدف جذب حداکثری منابع پولی، دروازه‌ها را به روی خودروهای لوکس و گران باز کرده. البته شرط مهم آن نیز پرداخت تعرفه‌های سنگین است. اما در پاسخ به سوالی که مطرح شد، می‌توان به سناریوی دیگری هم اشاره کرد. این‌که دولت به صورت هدفمند در تلاش است تا بین واردکنندگان عادی و لوکس‌پسند تفکیک قیمتی ایجاد کند.

این برنامه‌ریزی موجب می‌شود ورود خودروهای لوکس با درآمدزایی بالا انجام شود؛ بدون این‌که واردات انبوه خودروهای اقتصادی، بازار را دچار به‌هم‌ریختگی کند. به‌این ترتیب می‌توان هدف دولت از چیدمان تعرفه‌ای امسال را در دو مورد افزایش درآمد از محل خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی و کنترل واردات انبوه خودروهای نیمه‌اقتصادی با حفظ تعرفه نسبتا بالا خلاصه کرد.

در این میان، برخلاف وعده‌هایی چون رقابت‌پذیری و حمایت از مصرف‌کننده، منافع گروه گسترده‌ای از جامعه که حالا از قدرت خرید پایینی برخوردار است، در این تعرفه‌ها چندان لحاظ نشده است.

افزایش تعرفه خودروهایی که با تقاضای بیشتری مواجه هستند، در شرایطی که بازار داخلی همچنان در تله کمبود و کیفیت پایین گرفتار است، عملا به‌زیان مصرف‌کننده تمام می‌شود و دسترسی به خودروهای ایمن را دشوارتر می‌کند. در واقع برخی کارشناسان به این نکته اشاره می‌کنند که تعرفه‌گذاری به‌گونه‌ای طراحی شده که یا مانع ورود خودروهای باکیفیت اقتصادی می‌شود یا قیمت نهایی آن‌ها را درسطحی قرار می‌دهد که دست طبقه متوسط جامعه به آن نمی‌رسد.

ثبات قیمت نسبی در خودروهای وارداتی

خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۱۰ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که ری‌را (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۱۵ میلیون‌تومان، دنا اتومات آپشنال (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۲۰۵ میلیون‌تومان، دنا پلاس توربو ۶ دنده (با رینگ) (۱۴۰۴) با ۶ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۵ میلیون‌تومان، سهند تیپ G (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان کاهش ۶۹۰ میلیون‌تومان و شاهین اتومات پلاس (۱۴۰۴) با ۴ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۲۴۴ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۱۰ تا ۳۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که اسکای‌ول ET۵ نبکا (۲۰۲۳) با ۳۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۴۲۰ میلیون‌تومان، فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ ‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان، فونیکس آریزو ۸ اکسلنت (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ میلیارد و ۹۶۰ میلیون‌تومان و هایما S۵ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۷۷۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.

همچنین در میان خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش نیسان ترا ۲۰۰۰ سی‌سی توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کــــــــاهش به ۴ ‌میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان و نیسان سیــــــلفی E-Power مکس ادیشن (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون‌تومان رسید.