اختصاصی اکونیوز|
مزایا و دغدغههای اجرای ریال دیجیتال در اقتصاد ایران
اقتصاد ایران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با اعلام رسمی ورود به فاز آزمایشی ریال دیجیتال، زنگ آغاز دگرگونی در نظام پرداخت کشور را به صدا درآورده است.
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، ریال دیجیتال (CBDC) مبتنی بر فناوری دفتر کل توزیعشده، با هدف حفظ ارزش پول ملی، شفافسازی تراکنشها و تسهیل نقلوانتقالات مالی معرفی شده است. اما این نوآوری چه تأثیری بر نظام پرداخت ایران خواهد داشت؟
ابعاد اثرگذاری ریال دیجیتال بر نظام پرداخت
۱. کاهش هزینه و افزایش سرعت تراکنشها
ریال دیجیتال بستری آنلاین و آنی برای تراکنشهای خرد و کلان میسازد؛ بهطوریکه کارمزد نقلوانتقال به شدت کاهش مییابد و پرداختهای بینبانکی یا حتی پرداختهای بین مشتریان بدون توقفهای رایج و بدون وابستگی به سامانههای فعلی صورت میگیرد.
۲. امنیت و شفافیت بالاتر
استفاده از فناوری بلاکچین و یا DLT سبب میشود تمام تراکنشها در سامانهای غیرقابل دستکاری ثبت شوند؛ بنابراین ردیابی وجوه و مقابله با تخلفات و کلاهبرداری مالی آسانتر خواهد شد. این شفافیت همچنین زمینهساز مبارزه جدی با پولشویی و تأمین مالی غیرقانونی میشود.
۳. دسترسی آسانتر به خدمات مالی
ریال دیجیتال، با حذف واسطهها و اتصال مستقیم افراد به زیرساخت بانک مرکزی، دسترسی مردم به خدمات بانکی و پرداختی را حتی در نقاط کمتر برخوردار بیشتر خواهد کرد. این اقدام میتواند شکاف مالی و بانکی را به حداقل برساند.
۴. پشتیبانی بهتر از نوآوریهای فینتک و اقتصاد دیجیتال
سیستمهای پرداخت نوین، کیف پولهای دیجیتال، قراردادهای هوشمند و سایر فناوریهای مالی بر بستر ریال دیجیتال قابلیت پیادهسازی پیدا میکنند و بوم زیست استارتاپهای پرداخت توسعه مییابد.
۵. کنترل و سیاستگذاری کارآمدتر پولی
ریال دیجیتال به بانک مرکزی قدرت بیشتری برای سیاستگذاری هماهنگ و کنترل در گردش پول میدهد؛ زیرا امکان رهگیری و مدیریت دقیق نقدینگی برای سیاستهای ضدتورمی و مقابله با رکود فراهم میشود.
چالشها و دغدغهها
با وجود مزایای فراوان، اجرای ریال دیجیتال بدون چالش نخواهد بود:
- نگرانی از حریم خصوصی و کنترل دولتی شدیدتر بر دارایی افراد
- لزوم ارتقای سواد دیجیتال عمومی و اپراتورهای بانکی
- ملاحظات امنیت سایبری و تهدیدات هکری
- نیاز به اصلاح زیرساختهای فناوری اطلاعات در نظام بانکی
- احتمال تضعیف برخی خدمات بانکهای تجاری
آینده نظام پرداخت با ریال دیجیتال
کارشناسان معتقدند در صورتی که زیرساختها آماده و آموزشهای لازم به کاربران و اپراتورها داده شود، ریال دیجیتال میتواند مسیر شفاف و هوشمندانهای درمدرنسازی نظام پرداخت و اثربخشی سیاستهای اقتصادی کشور ترسیم کند. این تحول اگر با مدیریت ریسک و تعامل ذینفعان همراه شود، ایران را گامبهگام به استانداردهای جهانی پرداخت نزدیک میکند و امنیت، شفافیت و کارایی اقتصاد را بالا میبرد.
به گزارش اکونیوز، به طور خلاصه، ورود ریال دیجیتال به عرصه پرداخت کشور اگر با سیاستگذاری درست، ارتقاء زیرساختها و آموزش عمومی همراه شود، میتواند نظام پرداخت را کارآمدتر، امنتر و شفافتر کند و زمینهساز توسعه اقتصاد دیجیتال و رفاه بیشتر شهروندان باشد.