به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ،  جایگزینی تدریجی دلار با ارزهای محلی، معاملات تهاتری و بکارگیری ابزارهای نوین مالی، فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای اقتصاد ایران به همراه داشته است.

۱. دلایل کاهش وابستگی به دلار

الف. تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی:

قطع دسترسی ایران به نظام مالی جهانی (سوئیفت) و بلوکه شدن منابع ارزی، انتقال دلار را دشوار و پرهزینه کرده است.

ب. سیاست‌گذاری دولت:

دولت با هدف کاهش نوسانات بازار ارز، مدیریت فشارهای خارجی و توسعه روابط با شرکای جدید، تلاش کرده استفاده از دلار را در مبادلات خارجی محدود کند.

ج. توسعه پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه:

در سال‌های اخیر، ایران با کشورهای همسایه و شرکای جدید تجاری، توافق‌های دوجانبه یا چندجانبه برای استفاده از پول‌های ملی به‌جای دلار امضا کرده است.

۲. ابزارها و روش‌های جایگزینی دلار

• پیمان‌های پولی دوجانبه مانند توافق ریال-روبل میان ایران و روسیه
• توسعه تجارت تهاتری با کشورهایی چون عراق، افغانستان و برخی کشورهای آسیایی
• استفاده محدود از رمزارزها و رمزریال برای تراکنش‌های بین‌المللی
• عضویت فعال در سازمان‌های منطقه‌ای نظیر شانگهای و بریکس برای گسترش مبادلات غیردلاری

۳. شرکای اصلی تجاری غیردلاری ایران

• چین: با نقش پررنگ‌یوان در تجارت
• روسیه: تبادلات با روبل
• هند: تجارت با روپیه
• امارات، ترکیه، عراق: استفاده از درهم، لیر و دینار
• سایر کشورها: مبادلات تهاتری و حضوری

۴. فرصت‌های ناشی از کاهش نقش دلار

۵. چالش‌ها و محدودیت‌ها

• غیرقابل تبدیل بودن برخی ارزهای جایگزین
• هزینه و پیچیدگی تبدیل میان ارزها
• نوسانات شدید و ریسک بالای ارزهای محلی
• محدودیت‌های بانکی و حقوقی در سطح جهانی
• سختی تامین کالا از کشورهای کمتر همسو

۶. راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای این روند

1. گسترش پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه
2. ارتقای زیرساخت‌های بانکی و مالی مقدور به تبادلات غیردلاری
3. شفافیت در مقررات و استانداردسازی معاملات تهاتری
4. توانمندسازی بخش خصوصی برای کشف بازارهای نوین و توسعه روش‌های پرداخت
5. استفاده از فناوری‌های نوین مالی جهت افزایش امنیت و تسهیل تراکنش‌ها

به گزارش اکونیوز،کاهش وابستگی به دلار در تجارت خارجی ایران، نه تنها رویکردی استراتژیک برای مقابله با تحریم‌ها، بلکه ضرورتی برای پایداری و تنوع‌بخشی به اقتصاد ملی است. تحقق کامل این هدف مستلزم ارتقای فناوری، آموزش فعالان اقتصادی، اصلاح مقررات و تداوم دیپلماسی اقتصادی نوین خواهد بود. با تداوم این روند، انتظار می‌رود در سال‌های آینده سهم دلار در تجارت خارجی ایران کاهش یافته و موقعیت کشور در مبادلات جهانی تقویت شود.