کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کسب‌وکارهای خرد ستون فقرات اقتصاد مردمی هستند. این واحدها که معمولاً توسط خانواده‌ها یا افراد به صورت مستقل راه‌اندازی می‌شوند، در بخش‌هایی مانند تولیدات خانگی، خدمات محلی، فروشگاه‌های کوچک و صنایع‌دستی فعالیت دارند.

در اقتصاد ایران، اشتغال در بخش خرد سهم قابل توجهی دارد. بر اساس آمارها، حدود 60درصد از کل اشتغال در ایران به بنگاه‌های خرد و مشاغل غیررسمی مربوط می‌شود. همچنین طبق آمار سازمان بین‌المللی کار، در سطح جهانی، بیش از 70درصد اشتغال در کشورهای در حال توسعه از طریق کسب‌وکارهای کوچک ایجاد می‌شود.

علی رضایی، تحلیل‌گر اقتصادی، می گوید: اگر دولت بتواند از کسب‌وکارهای خرد حمایت جدی کند، نه تنها نرخ بیکاری کاهش می‌یابد، بلکه چرخه تولید داخلی نیز فعال‌تر خواهد شد. این کسب‌وکارها می‌توانند به تدریج به بنگاه‌های متوسط و بزرگ تبدیل شوند، مشروط بر اینکه از نظر مالی، آموزشی و بازار فروش پشتیبانی شوند.

با وجود ظرفیت‌های فراوان، بسیاری از کسب‌وکارهای خرد با موانع متعددی مواجه‌اند. کمبود منابع مالی، نداشتن دسترسی به تسهیلات بانکی، نبود بیمه، رقابت نابرابر با شرکت‌های بزرگ و ضعف در بازاریابی، از جمله چالش‌های اصلی این بخش به شمار می‌رود.

زهرا محمدی، صاحب یک کارگاه خیاطی خانگی، می‌گوید:ما با زحمت فراوان تولید می‌کنیم، اما بازار فروش نداریم. هزینه‌ها زیاد شده و وامی هم برای توسعه کار به ما تعلق نمی‌گیرد. اگر حمایت نباشد، مجبوریم تعطیل کنیم.

اهمیت و مزایای حمایت از کسب‌وکارهای خرد

 ایجاد اشتغال پایدار:این کسب‌وکارها می‌توانند با سرمایه‌گذاری محدود، فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد کنند، به‌ویژه برای زنان خانه‌دار، جوانان جویای کار و اقشار آسیب‌پذیر.

افزایش تاب‌آوری اقتصادی:در شرایط بحرانی مانند تحریم‌ها یا بحران‌های اقتصادی، این واحدها به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، نقش مهمی در پایداری اقتصادی دارند.

تقویت تولید داخلی:کسب‌وکارهای خرد می‌توانند جایگزین مناسبی برای واردات محصولات مصرفی باشند و باعث تقویت بازار داخلی شوند.

کاهش مهاجرت و توسعه مناطق محروم:راه‌اندازی این نوع کسب‌وکارها در مناطق روستایی و حاشیه‌ای، می‌تواند مانع مهاجرت به شهرهای بزرگ شود و توسعه متوازن‌تری را رقم بزند.

*چالش‌ها و موانع پیش‌روی کسب‌وکارهای خرد

با وجود ظرفیت بالا، بسیاری از کسب‌وکارهای خرد با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مهم‌ترین چالش‌ها شامل نبود دسترسی به منابع مالی, بانک‌ها و مؤسسات مالی به‌ندرت به کسب‌وکارهای خرد وام می‌دهند، یا شرایط پرداخت بسیار دشوار است,کمبود آموزش و مهارت, بسیاری از صاحبان این کسب‌وکارها فاقد دانش بازاریابی، مدیریت مالی و فروش آنلاین هستند,مشکلات قانونی و اداری, فرایندهای صدور مجوز، ثبت شرکت یا پرداخت مالیات برای این واحدها بسیار پیچیده و پرهزینه است,نبود بازار فروش پایدار، یکی از معضلات اصلی، نبود بستری مناسب برای معرفی و فروش محصولات به بازارهای داخلی و خارجی است.همچنین فقدان بیمه و حمایت‌های اجتماعی: بیشتر صاحبان کسب‌وکارهای خرد و کارگران‌شان از خدمات بیمه‌ای و حمایتی محروم هستند.

*پرداخت 5همت تسهیلات کارآفرینی و اشتغال در سال گذشته

 محمد جباری، عضو هیات مدیره صندوق کارآفرینی امید گفته است: صندوق کارآفرینی امید در سال‌های گذشته در عرصه کارآفرینی به ویژه در مناطق محروم و کم توان کشور تمرکز کرده است.

عضو هیئت مدیره صندوق کارآفرینی امید از پرداخت5 همت تسهیلات کارآفرینی و اشتغال در سال گذشته خبرداد.

وی گفت: در این زمینه نقش زیادی را در حمایت از مشاغل خانگی در مناطق توسعه نیافته و مناطق محروم کشور داشته است و این تلاش در سال گذشته با عزم همیشگی ادامه داشت و میزان تسهیلات داده شده در سال گذشته افزایش داشته باشد.

جباری اظهار کرد: عدد تسهیلات صندوق کارآفرینی امید در سال گذشته به ویژه در شش ماهه دوم سال با جهش مناسبی رو‌به‌رو شد و توانستیم بیش از 5همت تسهیلات در شش ماهه دوم سال اعطا کنیم.

وی گفت: تسهیلات عمدتاً در حوزه کارآفرینی بودند و ضریب تاثیر تسهیلات با نتایجی که همکاران ما به شکل آماری گرفتند نتایج قابل قبولی بوده است.

عضو هیئت مدیره صندوق کارآفرینی امید گفت: در سال جدید هم تلاش توسط همکاران در صندوق کارآفرینی امید ادامه دارد و امسال اولویت‌های جدیدی به فعالیت‌ها اضافه خواهیم کرد از جمله تمرکز در حوزه رفع ناترازی انرژی و کمک به نوسازی ناوگان تاکسی‌ها و اتوبوس‌های شهری و بین شهری از تلاش‌هایی هست که امسال صندوق تمرکز ویژه‌ای دارد.

در بسیاری از کشورها، دولت‌ها نقش فعالی در حمایت از کسب‌وکارهای خرد ایفا می‌کنند. به‌عنوان مثال:در هند، برنامه‌هایی مانند «Start-Up India» و «Mudra Bank» به ارائه تسهیلات مالی با بهره کم برای کسب‌وکارهای کوچک می‌پردازند.در آلمان، مراکز مشاوره و شتاب‌دهنده‌های محلی به صاحبان کسب‌وکارهای خرد آموزش می‌دهند و به آن‌ها در یافتن بازار کمک می‌کنند.در برزیل، دولت با ایجاد بازارهای محلی و حمایت از فروش محصولات بومی، موجب رشد گسترده مشاغل خرد شده است.

کسب‌وکارهای خرد یکی از ارکان اصلی اقتصاد محلی و عاملی موثر در تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی هستند. در صورتی که دولت، نهادهای عمومی و بخش خصوصی به طور هماهنگ و مؤثر از این کسب‌وکارها حمایت کنند، می‌توان انتظار داشت که بخش قابل توجهی از معضل بیکاری، فقر و رکود اقتصادی کاهش یابد. حمایت از کسب‌وکارهای خرد نه فقط یک ضرورت اقتصادی، بلکه اقدامی راهبردی برای آینده‌ای پایدار و مردمی‌تر است.

برای تقویت کسب‌وکارهای خرد، لازم است دولت و نهادهای مرتبط اقداماتی عملی انجام دهند. از جمله این اقدامات تسهیل دسترسی به وام‌های کم‌بهره،
ایجاد بازارچه‌های محلی و مجازی برای فروش محصولات،ارائه آموزش‌های بازاریابی و مدیریت مالی،معافیت‌های مالیاتی برای کسب‌وکارهای نوپا و ساده‌سازی روند صدور مجوزها و کاهش بروکراسی اداری است.

 کسب‌وکارهای خرد، نقشی کلیدی در توسعه پایدار، کاهش فقر و ایجاد اشتغال دارند. حمایت هدفمند و ساختاریافته از این بخش، نه تنها در بهبود وضعیت اقتصادی کشور مؤثر است، بلکه موجب افزایش اعتماد اجتماعی، توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر و تقویت اقتصاد مقاومتی خواهد شد.