طبق یافته‌های پژوهشگران، سرعت بالا آمدن سطح اقیانوس‌ها طی سه دهه گذشته دو برابر شده و در صورت تداوم روند کنونی، تا سال 2100 بار دیگر دو برابر خواهد شد و به حدود یک سانتی‌متر در سال خواهد رسید.

کریس استوکس، استاد دانشگاه دورهام بریتانیا و نویسنده اصلی این پژوهش گفت: محدود کردن گرمایش جهانی به 1.5 درجه سانتی‌گراد، یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود و می‌تواند از بسیاری از تبعات شدید اقلیمی جلوگیری کند، اما حتی در صورت تحقق این هدف نیز، افزایش سطح دریاها با نرخ‌هایی ادامه خواهد یافت که انطباق با آن بسیار دشوار خواهد بود.

تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که حتی 20 سانتی‌متر افزایش سطح دریا تا سال 2050  معادل عرض یک برگ A4  در صورت نبود اقدامات محافظتی مانند احداث دیوارهای ساحلی، می‌تواند سالیانه حدود یک تریلیون دلار خسارت سیل تنها در 136 کلان‌شهر ساحلی جهان به بار آورد.

هم‌اکنون حدود 230 میلیون نفر در مناطقی زندگی می‌کنند که کمتر از یک متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بیش از یک میلیارد نفر در ارتفاعی کمتر از 10 متر سکونت دارند.

اقیانوس‌هایی که گرما را می‌بلعند

افزایش سطح دریا عمدتاً ناشی از ذوب صفحات یخی و یخچال‌های کوهستانی و نیز انبساط حرارتی اقیانوس‌ها است؛ چرا که این پهنه‌های آبی بیش از 90 درصد گرمای اضافی ناشی از تغییرات اقلیمی را جذب می‌کنند.

مطابق داده‌های 20 ساله، دمای سطح زمین اکنون به طور متوسط 1.2 درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیشاصنعتی است؛ همین میزان گرمایش نیز در درازمدت می‌تواند منجر به چندین متر افزایش سطح دریاها طی قرون آینده شود.

با این حال، در صورت تداوم روند کنونی، پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که دمای زمین تا پایان قرن به 2.7 درجه سانتی‌گراد نسبت به عصر پیشاصنعتی خواهد رسید.

نقطه‌های بی‌بازگشت یخی

تیم پژوهشی استوکس با مرور تازه‌ترین مطالعات علمی پس از آخرین گزارش هیأت بین‌دولتی تغییرات اقلیم سازمان ملل (IPCC)، تمرکز خود را بر نقش فزاینده صفحات یخی گرینلند و غرب جنوبگان در افزایش سطح دریا قرار داد.

در گزارش سال 2021 این نهاد، افزایش سطح دریا بین 40 تا 80 سانتی‌متر تا پایان قرن پیش‌بینی شده بود که البته به دلیل عدم قطعیت‌ها، نقش صفحات یخی به‌طور کامل در محاسبات لحاظ نشده بود. اما یافته‌های جدید حاکی از آن است که اعداد واقعی احتمالاً در بازه بالای این برآوردها یا حتی فراتر از آن قرار دارند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان ذوب یا شکست یخ‌های گرینلند و غرب جنوبگان که وارد اقیانوس می‌شوند، طی 30 سال گذشته چهار برابر شده و به 400 میلیارد تُن در سال رسیده است. این رقم اکنون از رواناب یخچال‌های کوهستانی نیز پیشی گرفته است.

نکته نگران‌کننده‌تر اینکه: قبلاً تصور می‌کردیم گرینلند تا رسیدن دمای زمین به 3 درجه واکنشی نشان نمی‌دهد، اما اکنون اجماع علمی بر آن است که نقطه بحرانی گرینلند و جنوبگان غربی حدود 1.5 درجه سانتی‌گراد است.

شواهد تاریخی چه می‌گویند؟

دانشمندان همچنین با بررسی سه دوره تاریخی مشابه از منظر دما و غلظت گازهای گلخانه‌ای، نتایج قابل تأملی ارائه کرده‌اند: 125 هزار سال پیش، در دوره بین‌یخبندانی گذشته، سطح دریاها بین 2 تا 9 متر بالاتر از سطح فعلی بوده، با آنکه دمای جهانی اندکی کمتر از امروز و غلظت CO₂ تنها 287 پی‌پی‌ام (ppm) بوده است (در مقایسه با 424 ppm کنونی). در دوره‌ای حدود 400 هزار سال پیش، با CO₂ حدود 286 ppm، سطح دریاها 6 تا 13 متر بالاتر بوده است و در واپسین برهه‌ای از تاریخ زمین‌شناسی – حدود سه میلیون سال پیش – که غلظت دی‌اکسیدکربن مشابه امروز بوده، سطح دریاها بین 10 تا 20 متر بیشتر از حال حاضر گزارش شده است.

بازگشت به دمای یک درجه‌ای: تنها راه کاهش سرعت

در جمع‌بندی این مطالعه آمده است که اگر بشریت خواهان کند شدن روند افزایش سطح دریاها ناشی از ذوب صفحات یخی است، باید دمای زمین را از سطوح فعلی به حدود 1 درجه سانتی‌گراد یا حتی کمتر کاهش دهد.

استوکس می‌گوید: اگر می‌خواهیم بالا آمدن دریاها را به سطحی قابل مدیریت کاهش دهیم، هدف دمایی بلندمدت باید نزدیک به 1 درجه یا پایین‌تر باشد.»