به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران،  این روند در شرایطی در دستور کار قرار گرفته که شورای‌رقابت از حوزه قیمت‌گذاری خودرو کنار رفته و دیگر نقشی در تعیین سیاست‌های فروش این صنعت ایفا نمی‌کند. در نتیجه، مسیر عرضه خودرو در بورس کالا نسبت به سال‌های گذشته هموارتر شده است.

طی سال‌های اخیر، بحث عرضه خودرو در بورس کالا بارها مطرح شده بود؛ اما به‌دلیل مقاومت نهادهای نظارتی همچون شورای‌رقابت و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، این طرح به‌طور کامل اجرایی نشد (به استثنای برخی از خودروهای تجاری). شورای‌رقابت با استناد به انحصاری بودن بازار خودرو، همواره با عرضه خودرو در سازوکارهای بورس کالا مخالفت می‌کرد و معتقد بود این روش منجر به‌افزایش قیمت برای مصرف‌کنندگان می‌شود.

از سوی دیگر، سازمان حمایت نیز تاکید داشت قیمت خودرو باید با در نظر گرفتن حقوق مصرف‌کننده تعیین شود و واگذاری آن به سازوکار عرضه و تقاضا، باعث بی‌ثباتی در بازار خواهد شد. اما در سال ۱۴۰۴، فضای تصمیم‌گیری در این صنعت تغییر کرده است. پس از کش‌وقوس‌های فراوان، شورای‌رقابت عملا از حوزه سیاستگزاری در بازار خودرو کنار گذاشته شده و دیگر مسئولیتی در قبال قیمت‌گذاری خودروهای تولید داخل ندارد. این عقب‌نشینی، یکی از موانع جدی عرضه خودرو در بورس کالا را برطرف کرده و فرصتی جدید برای خودروسازان به‌وجود آورده است.

خودروسازان بزرگ کشور در سال‌های اخیر با بحران‌های مالی گسترده‌ای روبه‌رو بوده‌اند. افزایش هزینه‌های تولید، نرخ بالای بهره بانکی، نوسانات ارزی و الزام به‌فروش محصولات با قیمت دستوری، به انباشت زیان‌های هنگفت در ترازنامه شرکت‌های خودروسازی منجر شده است.

در این شرایط، مدیران خودروسازی بر این باور هستند که عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند ابزاری موثر برای تحقق قیمت واقعی محصولات و کاهش فشار مالی بر شرکت‌ها باشد. از سوی دیگر، دولت نیز در شرایط فعلی، به‌دلیل نیاز به‌رشد تولید و حمایت از سرمایه‌گذاری در صنعت‌خودرو، رویکرد سختگیرانه‌ای در مقابل این روند اتخاذ نکرده است. به‌گفته برخی منابع آگاه، در حال حاضر چند خودروساز بزرگ کشور در حال آماده‌سازی مقدمات عرضه محدود برخی مدل‌های خودرو در بورس کالا هستند.

هدف از این عرضه آزمایشی، سنجش واکنش بازار و ایجاد بستر مناسب برای گسترش این روش در ماه‌های آینده است. اگر عرضه‌های اولیه با موفقیت همراه شود، پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم سال ۱۴۰۴، بخش عمده‌ای از خودروهای تولید داخل از مسیر بورس کالا به‌بازار عرضه شوند. با این حال، برخی کارشناسان نسبت به‌تبعات احتمالی این اقدام هشدار می‌دهند.

به‌باور آن‌ها، اگرچه عرضه در بورس می‌تواند به واقعی شدن قیمت خودرو کمک کند، اما در صورت نبود نظارت کافی، ممکن است فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار را افزایش دهد و مصرف‌کنندگان واقعی همچنان قربانی سفته‌بازی و دلالی شوند. به‌همین دلیل، تاکید می‌شود هم‌زمان با توسعه عرضه در بورس، باید سیاست‌های کنترلی مانند شفافیت اطلاعاتی، محدودیت خرید برای مصرف‌کنندگان غیرواقعی و رصد دقیق معاملات در دستور کار قرار گیرد.

از طرفی طبق آخرین آمار منتشرشده در کدال توسط سازمان بورس، سه خودروساز بزرگ کشور در نخستین ماه از سال جاری، نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۵.۱ درصد رشد تولید خودرو سواری داشته‌اند.

این آمار درحالی منتشر شده که تنها ایران‌خودرو افزایش تولید سواری‌ها را در آمار خود ثبت کرده و دو خودروساز دیگر افت تولید داشتند؛ اما رشد تیراژ ایران‌خودرو موجب افزایشی شدن آمار کل تولید خودروهای سواری شده است. با وجود این آمار، ماه فروردین عموما در رصد روند تولید خودروسازان چندان تعیین‌کننده نیست؛ چراکه تقریبا نیمی از این ماه به‌تعطیلات نوروزی می‌گذرد. با این حال شواهد و قرائن نشان می‌دهد سال پیش رو، سال پرچالشی برای خودروسازان خواهد بود. نخستین نشانه‌ای که برای تایید این ادعا از آمار کدال می‌توان به آن استناد کرد، بازگشت خودروهای ناقص است.

از طرفی خودروسازان با محدودیت‌های ارزی زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ مشکلی که البته سال گذشته نیز وجود داشت و تا اواسط تابستان خبری از تخصیص ارز جدید نبود. حالا تولیدکنندگان خودرو این مشکل را با خود به‌سال جدید آورده‌اند.

مشکل تامین قطعات خارجی با توجه به‌انفجار رخداده در انبار شهید رجایی بندرعباس می‌تواند ریشه‌دارتر شود؛ چراکه بیشتر قطعات وارداتی از امارات تامین می‌شوند و کالاهای وارداتی از این کشور نیز به بندر شهید رجایی می‌رفت. حالا این قطعات آسیب دیده‌اند که این موضوع می‌تواند مشکل تامین قطعه خودروسازان را پیچیده‌تر کند.

بازار خودرو در انتظار تثبیت قیمت ارز

خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۱۶ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که سورن پلاس با مانیتور بدون رینگ (۱۴۰۴) با ۱۶ میلیون‌تومان کاهش ۸۹۲ میلیون‌تومان، دنا اتومات آپشنال (۱۴۰۴) با ۱۲ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۴۶ میلیون‌تومان، تارا اتومات V۴ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۹۵ میلیون‌تومان، سورن پلاس فول (۸۵ گانه) (۱۴۰۴) با ۹ میلیون‌تومان کاهش ۹۲۴ میلیون‌تومان، شاهین (سانروف و ESP) (۱۴۰۳) با ۸ میلیون‌تومان کاهش ۸۸۲ میلیون‌تومان و کوییک RS (سفید-مشکی) (۸۵ گانه) (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان کاهش ۴۹۲ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۵ و ۳۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فونیکس تیگو ۷ پرو پریمیوم (۱۴۰۳) با ۳۰ میلیون‌تومان کاهش به ۲ ‌میلیارد و ۳۱۰ میلیون‌تومان، فونیکس تیگو ۸ پرو پلاگین-هیبرید (۱۴۰۳) با ۲۵ میلیون‌تومان کاهش به ۳ ‌میلیارد و ۵۲۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی J۷ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش به‌ یک‌میلیارد و ۸۰۰ میلیون‌تومان و هایما S۵ (۱۴۰۴) با ۱۵ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۵۵۰ میلیون‌تومان رسید.

در گروه خودروهای وارداتی نیز شاهد افزایش و کاهش قیمت ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که هیوندای کونا (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۴ میلیارد و ۵۵۰ میلیون‌تومان و جتا VS۵ (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون‌تومان اعلام قیمت شدند.

از طرفی کیا اسپورتیج توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۵ میلیارد و ۶۵۰ میلیون‌تومان، تویوتا لوین هیبرید (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۱۵۰ میلیون‌تومان و نیسان سیلفی E-Power مکس ادیشن (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۴ میلیاردتومان خرید و فروش شدند.