جامعه روحانیت به‌ویژه طلاب جوان با مطالعه این سند راهبردی و فهم دقیق‌تر محورهایی که مرتبط با آن‌هاست به درکی عمیق از چرایی تحقق انقلاب اسلامی، اهداف انقلاب، آرمان‌های ترسیم شده توسط امام راحل و مسیری که پیش روی آن‌ها است آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند. در نوشتار پیش رو به برخی از این محورها اشاره می‌شود.

شناخت دشمنان انقلاب و نقشه‌های شوم آن‌ها

امام خمینی‌(ره) در وصیت‌نامه سیاسی الهی‌اش به‌صراحت علیه دشمنان نظام اسلامی افشاگری کرده و ضمن معرفی آن‌ها، نقشه‌های شومشان را علیه حوزه‌های علمیه برملا ساخته است. طلاب با شناخت این دشمنان و نقشه‌های آنان می‌توانند در برابر توطئه‌های دشمنان هوشیارتر باشند و از بروز برخی انحراف در درون حوزه علمیه جلوگیری کنند.

امام خمینی (ره) در بخشی از این وصیت‌نامه‌اش به حوزویان چنین سفارش می‌کند که: «وصیت این‌جانب به حوزه‌های مقدسه علمیه آن است که کراراً عرض نموده‌ام که در این زمان که مخالفین اسلام و جمهوری اسلامی کمر به براندازی اسلام بسته‌اند و از هر راه ممکن برای این مقصد شیطانی کوشش می‌نمایند، و یکی از راه‌های با اهمیت برای مقصد شوم آنان و خطرناک برای اسلام و حوزه‌های اسلامی نفوذ دادن افراد منحرف و تبهکار در حوزه‌های علمیه است.»

همچنین در بخشی دیگر می‌فرمایند: «روش آنان با روحانیون و مدارس علوم اسلامی فرق دارد با روشی که در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها دارند. نقشه آنان برداشتن روحانیون از سر راه و منزوی کردن آنان است؛ یا با سرکوبی و خشونت و هتاکی که در زمان رضاخان عمل شد ولی نتیجه معکوس گرفته شد؛ یا با تبلیغات و تهمت‌ها و نقشه‌های شیطانی برای جدا کردن قشر تحصیل‌کرده و به‌اصطلاح روشنفکر که این هم در زمان رضاخان عمل می‌شد و در ردیف فشار و سرکوبی بود؛ و در زمان محمدرضا ادامه یافت بدون خشونت ولی موذیانه»

عدم بیگانگی از مسائل سیاسی

یکی از توصیه‌های مؤکد امام راحل که در مواقع مختلف از جمله در منشور روحانیت نیز یادآور شده‌اند، عدم بیگانگی جامعه روحانیت از مسائل سیاسی، مسئولیت‌پذیری در نظام اسلامی، تعمیق بصیرت سیاسی، شناخت و آگاهی از مسائل روز و برخورداری از تحلیل سیاسی و شناخت اولویت‌های جامعه توسط حوزویان است.

شناخت اولویت‌های سیاسی و اقدام بصیرانه و به‌موقع در قبال این مسائل از سفارش‌هایی است که در وصیت‌نامه امام خمینی این‌چنین مورداشاره قرار گرفته است: «به جامعه محترم روحانیت خصوصاً مراجع معظم، وصیت می‌کنم که خود را از مسائل جامعه خصوصاً مثل انتخاب رئیس‌جمهور و وکلای مجلس ، کنار نکشند و بی‌تفاوت نباشند. همه دیدید و نسل آتیه خواهد شنید که دست سیاست‌بازان پیرو شرق و غرب، روحانیون را که اساس مشروطیت را با زحمات و رنج‌ها بنیان گذاشتند از صحنه خارج کردند و روحانیون نیز بازی سیاست‌بازان را خورده و دخالت در امور کشور و مسلمین را خارج از مقام خود انگاشتند و صحنه را به دست غرب‌زدگان سپردند؛ و به سر مشروطیت و قانون اساسی و کشور اسلام آن آوردند که جبرانش احتیاج به زمان طولانی دارد.»

تداوم تهذیب و تزکیه نفس

امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه که خود در تهذیب نفس و خودسازی و پالایش روحی سرآمد بود، در بخشی از وصیت‌نامه‌اش ضمن تأکید بر حفظ فقه اسلامی توسط مشایخ معظم، حوزویان را به پرداختن به علم اخلاق و تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله دعوت کرده و چنین توصیه می‌فرماید: «لازم است علما و مدرسین محترم نگذارند در درس‌هایی که مربوط به فقاهت است و حوزه‌های فقهی و اصولی از طریقه مشایخ معظم که تنها راه برای حفظ فقه اسلامی است منحرف شوند، و کوشش نمایند که هر روز بر دقت‌ها و بحث و نظرها و ابتکار و تحقیق‌ها افزوده شود؛ و فقه سنتی که ارث سلف صالح است و انحراف از آن سست شدن ارکان تحقیق و تدقیق است ، محفوظ بماند …از بالاترین و والاترین حوزه‌هایی که لازم است به‌طور همگانی مورد تعلیم و تعلم قرار گیرد، علوم معنوی اسلامی است ، از قبیل علم اخلاق و تهذیب نفس و سیر و سلوک الی الله – رزقنا الله و ایاکم – که جهاد اکبر می‌باشد»

تأکید بر حفظ وحدت

وحدت بین آحاد جامعه اسلامی از مسائلی است که امام راحل همواره بر آن تأکید کرده و در وصیت‌نامه خویش نیز متذکر آن شده‌اند. طلاب حوزه‌های علمیه با عمل به این توصیه، می‌توانند نقش پررنگی در تقویت انسجام ملی ایفا کنند.

امام خمینی در این خصوص چنین توصیه کرده‌اند که «تا این روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است کشور عزیز از آسیب دهر ان‌شاءالله تعالی مصون است و بحمدالله تعالی حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و جوانان عزیز مراکز علم و تربیت از این نفخه الهی غیبی برخوردارند؛ و این مراکز دربست در اختیار آنان است ، و به امید خدا دست تبهکاران و منحرفان از آن‌ها کوتاه[است]»

در همین راستا و به همین دلیل، مقابله با افرادی که وحدت جامعه اسلامی را خدشه‌دار می‌کنند را ضروری دانسته و چنین سفارش کرده‌اند: «به‌مجرد آنکه فرد یا افرادی را دیدند که با گفتار و رفتار خود درصدد است بذر نفاق بین آنان افکند او را ارشاد و نصیحت نمایند؛ و اگر تأثیر نکرد از او روگردان شوند و او را به انزوا کشانند و نگذارند توطئه ریشه دواند که سرچشمه را به‌آسانی می‌توان گرفت . و مخصوصاً اگر در اساتید کسی پیدا شد که می‌خواهد انحراف ایجاد کند، او را ارشاد و اگر نشد، از خود و کلاس خود طرد کنند. و این توصیه بیشتر متوجه روحانیون و محصلین علوم دینی است.»

سفارشی دلسوزانه به روحانی‌نماها

البته امام راحل که همواره خطر حوزویان جدای از انقلاب و نظام اسلامی را گوشزد می‌کردند و در منشور روحانیت نیز از آن‌ها با عنوان مارهای خوش‌خط‌‌‌ وخال یاد کرده‌اند، در وصیت‌نامه سیاسی الهی‌اش نیز چنین قشری را بی‌بهره نگذاشته است.

امام راحل در فقره‌ای از وصیت‌نامه‌اش چنین معممینی را خطاب قرار داده و آن‌ها را این‌گونه نصیحت می‌کند: «وصیت این‌جانب به آن طایفه از روحانیون و روحانی‌نماها که با انگیزه‌های مختلف با جمهوری اسلامی و نهادهای آن مخالفت می‌کنند و وقت خود را وقف براندازی آن می‌نمایند و با مخالفان توطئه‌گر و بازیگران سیاسی کمک ، و گاهی به‌طوری که نقل می‌شود با پول‌های گزافی که از سرمایه‌داران بی‌خبر از خدا دریافت برای این مقصد می‌کنند کمک‌های کلان می‌نمایند، آن است که شماها طرفی از این غلط‌کاری‌ها تاکنون نبسته و بعد از این هم گمان ندارم ببندید. بهتر آن است که اگر برای دنیا به این عمل دست زده‌اید – و خداوند نخواهد گذاشت که شما به مقصد شوم خود برسید – تا در توبه باز است از پیشگاه خداوند عذر بخواهید و با ملت مستمند مظلوم هم‌صدا شوید و از جمهوری اسلامی که با فداکاری‌های ملت به دست آمده حمایت کنید، که خیر دنیا و آخرت در آن است .گرچه گمان ندارم که موفق به توبه شوید.»

شایسته است جامعه روحانیت، علما، فضلا، استادان به‌ویژه طلاب جوان، به وصیت‌نامه سیاسی الهی امام خمینی به‌ویژه بخش‌هایی که مرتبط با حوزه‌های علمیه است توجهی ویژه داشته باشند. بازخوانی و تأمل در این متن ارزشمند به‌یادگار مانده از پیر جماران، چراغ راهی است که با بهره‌گیری از آن، روشن‌کننده و هموار کننده بسیاری از تاریکی‌های مسیر پرپیچ‌وخم طلبگی است.