تحلیل تخصصی وضعیت کنونی:
1. چالش‌های اقتصادی و بازار جهانی:
تحریم‌های خارجی: تحریم‌های اعمال شده موجب کاهش دسترسی به بازارهای بین‌المللی و محدودیت‌های مالی شده است که توان رقابت در سطح جهانی را کاهش داده است.
رقابت فزاینده: با رشد رقابت‌های خارجی و ورود محصولات مشابه، سهم بازار فرش دستباف کاهش یافته و نیاز به بازنگری استراتژی‌های بازاریابی بین‌المللی و تکیه بر ارزش افزوده منحصربه‌فرد هنر دست‌بافت احساس می‌شود.

2. سیاست‌های داخلی و چالش‌های تولیدی:
عدم حمایت‌های کافی دولتی: علیرغم وجود نیروی متخصص و سابقه تاریخی در صنعت قالیبافی، عدم اجرای قوانین مربوط به بیمه تأمین اجتماعی و سایر حمایت‌های مالی و اجتماعی، سبب تضعیف انگیزه تولیدی قالیبافان شده است.

تعهدات ارزی و نوسانات قیمت: اجرای تعهد ارزی بانک مرکزی که به نوعی محدودیت‌های داخلی ایجاد نموده، در کنار افزایش قیمت مواد اولیه، فشار مضاعفی بر زنجیره تأمین وارد کرده و تولید را محدود نموده است.

3. آمار و پیامدهای عملی:
کاهش تولید: تولید فرش دستباف که در دهه‌های گذشته به 6میلیون مترمربع می‌رسید، هم‌اکنون به کمتر از 2میلیون مترمربع کاهش یافته که نتیجه مستقیم فشارهای اقتصادی و سیاست‌های ناهماهنگ است.

افت صادرات: صادرات این هنر در دهه 70به حدود 2میلیارد دلار می‌رسید؛ اما با گذر زمان به حدود 50میلیون دلار رسیده که بازتابگر کاهش رقابت‌پذیری و بهره‌برداری ناکافی از فرصت‌های ارزی است.

فرصت‌های از دست رفته: سال جاری، با رسیدن ارزش هر دلار به حدود 100هزار تومان، فرصت نوسانی برای رشد صادرات و افزایش بهره‌وری قالیبافان فراهم می‌شد، اما به دلیل محدودیت‌های سیاسی و اجرایی، این پتانسیل به سود نهادهای تولیدی منتقل نشده است.

راهکارها و پیشنهادات کارشناسانه:

1. تقویت حمایت‌های دولت و اصلاح سیاست‌های ارزی:
هماهنگی میان سیاست‌گذاران و قالیبافان: به‌کارگیری روندهای اصلاحی در سیاست‌های ارزی، کاهش بوروکراسی‌های اداری و ارائه تسهیلات مالی متناسب با شرایط بازار می‌تواند زمینه رشد تولید ملی را ایجاد کند.

اجرای قوانین حمایتی جامع: نوسازی سیستم‌های بیمه تأمین اجتماعی و ارائه حمایت‌های مالی به قالیبافان از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بین بخش خصوصی و دولت، فرصت‌های تازه‌ای را به وجود می‌آورد.

2. سرمایه‌گذاری در فناوری و نوآوری تولید:
بهره‌گیری از فناوری‌های نوین: به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته در طراحی، الگوپردازی و بهبود فرآیندهای تولید به منظور افزایش کیفیت و تنوع محصولات، می‌تواند ارزش افزوده بالا ایجاد کند.
آموزش و انتقال دانش: راه‌اندازی دوره‌های تخصصی و همکاری با موسسات تحقیقاتی به منظور انتقال دانش فنی، نقش حیاتی در بهبود فرآیندهای قالیبافی دارد.

3. بازار یابی هوشمند و صادرات نوین:
تحلیل بازار و بازاریابی دیجیتال: استفاده از روش‌های مدرن بازاریابی دیجیتال و حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌تواند به گسترش بازارهای صادراتی و تقویت برند "فرش دستباف ایرانی" کمک کند.

تنوع‌بخشی به محصولات: توسعه خطوط تولید با تمرکز بر محصولات سفارشی و محصولات ارزش افزوده‌دار در بازارهای لوکس، می‌تواند سودآوری را در بلندمدت افزایش دهد.

با توجه به شعار سال 14040 و تأکیدات مقام معظم رهبری در حمایت از تولید، به‌روزرسانی استراتژی‌های تولید و بازاریابی فرش دستباف، سرمایه‌گذاری هوشمندانه در فناوری و اصلاح سیاست‌های اقتصادی می‌تواند زمینه احیای این هنر اصیل و افزایش سهم آن در بازارهای داخلی و جهانی را فراهم آورد. تحقق این هدف مستلزم هم‌افزایی بین نهادهای دولتی، بخش خصوصی و تعاونی‌های تولیدکنندگان است تا با استفاده از پتانسیل‌های بالقوه موجود، بتوان روند رو به کاهش را معکوس نمود.