وی افزود: کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا با تغییر رویکرد خود، جلسات را به‌گونه‌ای برگزار کرد که زمان قابل‌توجهی صرف پیگیری مسائل آلودگی هوا شد. علاوه بر این، بررسی تکالیف مرتبط با برنامه هفتم توسعه، به‌ویژه ماده 22 آن، در اولویت قرار گرفت. این ماده شامل تدوین آیین‌نامه‌ها و مدیریت برنامه‌هایی بود که مستقیماً به محیط‌ زیست انسانی مربوط می‌شدند. ازجمله این موارد، آیین‌نامه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح‌ها (بند الف ماده 22) و آیین‌نامه برنامه‌ریزی استراتژیک برای طرح‌های کلان (SEA) تدوین و در مسیر تصویب قرار گرفتند.

ارتقای سطح نمایندگان دستگاه‌های اجرایی در جلسات کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا

ترابی با اشاره به برگزاری جلسات کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا با حضور معاون اجرایی رئیس‌جمهور اظهار داشت: حضور دکتر قائم‌پناه و تأکید بر لزوم مشارکت نمایندگانی در سطح معاون وزیر، تأثیر بسزایی در ارتقای سطح کارگروه داشت. در گذشته، یکی از چالش‌های اصلی، دریافت داده‌های دقیق و کاربردی از دستگاه‌های اجرایی بود که غالباً به گزارش‌های کلی و غیرمؤثر محدود می‌شد. اما با اجرای مصوبات جدید و پیگیری‌های جدی، شاهد تغییرات محسوسی در این زمینه بودیم.

وی تأکید کرد: این بهبود به معنای حل کامل معضل آلودگی هوا در سال جاری نیست، بلکه نشان‌دهنده فاصله گرفتن از برنامه‌ریزی‌های منفعلانه گذشته است. پیش‌تر، در زمینه‌هایی همچون اصلاح الگوی سوخت و حل مشکلات ناترازی انرژی، اقدامی جدی صورت نمی‌گرفت و اطلاعات ارائه‌شده از سوی دستگاه‌ها عمدتاً غیرقابل‌استفاده و فاقد ارزش اجرایی بود.

تشکیل کارگروه‌های تخصصی مشترک و بهبود توزیع سوخت استاندارد

معاون محیط‌ زیست انسانی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در همکاری با وزارتخانه‌های نفت، نیرو و صنعت، معدن و تجارت گفت: کارگروه‌های تخصصی مشترکی با محوریت سازمان حفاظت محیط‌ زیست تشکیل شده که ازجمله موضوعات کلیدی آن، توزیع سوخت استاندارد در کلان‌شهرها است. استفاده از سوخت‌های فسیلی، چه در منابع ثابت و چه در منابع متحرک، یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در این مناطق محسوب می‌شود و برنامه‌ریزی‌هایی برای بهبود وضعیت در سال آینده نیز در دست اجرا است.

وی افزود: وزارت نفت در حال حاضر رویکردی جدی در بهبود کیفیت سوخت توزیعی در بخش‌های مختلف در پیش گرفته است. جلسات متعددی در این زمینه برگزار شده و امیدواریم این برنامه‌ریزی‌ها نه‌تنها در نیروگاه‌ها، بلکه در تمام مراکز تأمین سوخت (نفت، گاز، بنزین و مازوت) نیز اجرایی شود.

کنترل مازوت‌سوزی و تأمین سوخت استاندارد برای نیروگاه‌ها

ترابی تصریح کرد: بر اساس دستور رئیس‌جمهور، تصمیم بر آن شد که حداقل در سه نیروگاه مهم که قرار بود امسال از مازوت استفاده نکنند اما به دلیل ناترازی انرژی به این کار مجبور شدند، برنامه‌ریزی ویژه‌ای صورت گیرد. همچنین، تدابیری برای جلوگیری از قطعی برق و تعطیلی‌های ناشی از این وضعیت در نظر گرفته شده است. این اقدامات شامل بهره‌گیری از ذخایر نیروگاهی و تأمین سوخت با استانداردهای بالا برای نیروگاه‌های نزدیک به مناطق جمعیتی خواهد بود.

وی با اشاره به مشکلات کیفیت سوخت در برخی نیروگاه‌ها، ازجمله نیروگاه پرند در نزدیکی تهران، افزود: در برهه‌ای از سال، گازوئیل توزیعی در این نیروگاه استانداردهای لازم را نداشت و حاوی میزان بالایی از گوگرد بود. اما اکنون با نظارت سازمان محیط‌ زیست و همکاری وزارتخانه‌های نفت و نیرو، تمامی اقدامات ممکن برای بهبود کیفیت سوخت در دستور کار قرار گرفته است.

نصب فیلترهای کاهش آلودگی و افزایش نظارت بر صنایع بزرگ

معاون محیط‌ زیست انسانی در ادامه تأکید کرد: وزارت نیرو پیش‌تر نصب فیلتر و تجهیزات کاهش آلودگی هوا در نیروگاه‌ها را غیرممکن می‌دانست، اما در جلسات مشترک با وزارت نفت، معاونت علمی ریاست‌جمهوری و سازمان حفاظت محیط زیست، تصمیم بر آن شد که این اقدام اجرایی شود. این تصمیم امکان کاهش آلودگی را در شرایط اضطراری که استفاده از سوخت‌های غیراستاندارد اجتناب‌ناپذیر است، فراهم می‌کند.

وی همچنین درباره نظارت بر صنایع آلاینده، به‌ویژه در استان اصفهان، گفت: تصمیماتی در کارگروه ملی آلودگی هوا درباره فولاد مبارکه و ذوب‌آهن اتخاذ شد که این صنایع را ملزم به ارائه برنامه‌های قابل پایش و نظارت کرد. در مورد ذوب‌آهن، یکی از خطوط تولید آلاینده، با همکاری اداره کل محیط‌ زیست استان، به‌طور موقت متوقف شد تا برنامه‌های کاهش آلودگی اجرایی شوند.

برنامه‌ریزی برای کنترل گردوغبار در 2.6 میلیون هکتار از اراضی کشور

ترابی درباره مدیریت گردوغبار اظهار داشت: بر اساس مطالعات جدید، 2.6 میلیون هکتار از اراضی کشور به‌عنوان مناطق دارای شدت بالای گردوغبار شناسایی شده‌اند. این مطالعات که نخستین بررسی جامع پس از سال 1398 محسوب می‌شود، مبنای تدوین برنامه‌ای پنج‌ساله در چارچوب برنامه هفتم توسعه قرار گرفته است. تخصیص اعتبارات این طرح بر اساس مطالعات علمی و نیازهای واقعی خواهد بود تا تأثیر ملموسی در کاهش گردوغبار داشته باشد.

بروزرسانی سیاهه انتشار و منشأیابی آلودگی هوا

معاون محیط زیست انسانی درباره به‌روزرسانی سیاهه انتشار آلودگی هوا گفت: چهار پروژه مطالعاتی جدید آغاز شده است که یکی از آن‌ها به به‌روزرسانی سیاهه انتشار مربوط می‌شود. این پروژه، که از سال 1396 آغاز شده بود و داده‌های آن قدیمی شده بود، اکنون در مرحله نهایی اجرا قرار دارد.

وی در پایان افزود: پروژه منشأیابی آلودگی هوا نیز به‌زودی به قرارداد تبدیل می‌شود. این طرح، عوامل اصلی تولید ذرات معلق (PM) را در منابع ثابت و متحرک شناسایی خواهد کرد. همچنین، پروژه بهینه‌سازی شبکه پایش آلودگی هوا در مراحل پایانی تنظیم قرارداد قرار دارد و به‌زودی اجرایی خواهد شد.