زون با خطر بسیار بالا: 9.1 درصد از مساحت کشور

زون با خطر بالا: 66.7 درصد از مساحت کشور

زون با خطر متوسط: 19.8 درصد از مساحت کشور

زون با خطر پایین: 4.5 درصد از مساحت کشور

جمعیت و توزیع جغرافیایی

بر اساس آمار مرکز آمار ایران در سال 1395، توزیع جمعیتی در این زون‌ها به شرح زیر است:

27.8 درصد جمعیت کشور (بیش از 22 میلیون نفر) در زون با خطر بسیار بالا زندگی می‌کنند.

56.4 درصد از جمعیت کشور (بیش از 44 میلیون نفر) در زون با خطر بالا ساکن هستند.

14.6 درصد جمعیت کشور در زون با خطر متوسط و تنها 1.2 درصد از جمعیت در زون با خطر پایین زندگی می‌کنند.

در مجموع، بیش از 84 درصد از جمعیت ایران در پهنه‌های با خطر بالا و بسیار بالای زلزله ساکن هستند. نکته قابل توجه این است که با وجود آنکه مساحت زون با خطر بسیار بالا تنها 9 درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود، اما 28 درصد از جمعیت کشور در این مناطق سکونت دارند که نشان‌دهنده ریسک بالای زلزله در ایران است.

وضعیت واحدهای مسکونی

بر اساس آمار سال 1395، در ایران 22.65 میلیون واحد مسکونی وجود دارد که از این تعداد، 9.6 میلیون واحد فاقد اسکلت هستند (حدود 42 درصد از کل واحدهای مسکونی کشور). توزیع این واحدها به تفکیک زون‌های خطر زلزله به شرح زیر است:

در زون با خطر بسیار بالا، 1.4 میلیون واحد مسکونی فاقد اسکلت وجود دارد.

در زون با خطر بالا، 6.5 میلیون واحد فاقد اسکلت هستند.

در زون با خطر متوسط، 1.5 میلیون واحد مسکونی بدون اسکلت شناسایی شده است.

در زون با خطر پایین، 120 هزار واحد فاقد اسکلت هستند.

حدود 8 میلیون واحد مسکونی فاقد اسکلت در زون‌های با خطر بالا و بسیار بالای زلزله قرار دارند که معادل 35 درصد از کل واحدهای مسکونی کشور است. این واحدها فاقد استحکام کافی در برابر زلزله‌های بزرگ هستند و در صورت وقوع زلزله، خسارات جبران‌ناپذیری به بار خواهند آورد.

علاوه بر زلزله، فرونشست زمین نیز عاملی تأثیرگذار بر افزایش ریسک لرزه‌ای در ایران است. فرونشست باعث ایجاد ترک و شکاف در پی و دیوار ساختمان‌ها شده و مقاومت آنها را در برابر زلزله کاهش می‌دهد. بنابراین، مناطقی که با نرخ بالای فرونشست زمین مواجه هستند، در برابر زلزله نیز آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

علی بیت‌الهی-عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی