به گزارش بخش بین‌الملل خبرگزاری اقتصاد ایران به نقل از East Asia Forum، این وب سایت در گزارشی به بررسی علاقه کشورهای شرق آسیا در رابطه با عضویت در بریکس پرداخت.

در این گزارش آمده است: پذیرش اندونزی در بریکس در ژانویه 2025، به‌همراه پیوستن مالزی، تایلند و ویتنام به‌عنوان کشورهای شریک در اکتبر 2024، مثالی از رویکرد عملی این منطقه برای تنوع‌بخشی به شراکت‌های دیپلماتیک و اقتصادی است. در حالی که این هم‌راستایی فرصت‌هایی را ارائه می‌دهد، ممکن است باعث چالش‌هایی برای انسجام و اصل مرکزی آ سه آن (ASEAN) شود.

گروه بریکس فرصت‌های جایگزینی برای رشد اقتصادی، تنوع تجاری و دسترسی به تامین مالی توسعه فراهم می‌کند. برای اندونزی، عضویت در بریکس ارتباطاتش با اقتصادهای بزرگ مانند چین و هند را تقویت می‌کند و همچنین دسترسی به بانک توسعه نوین (New Development Bank) را فراهم می‌آورد.

اظهارنظر رئیس‌جمهور پربوو سوبیانتا، هزار دوست خیلی کم است؛ یک دشمن خیلی زیاد است، تعهد اندونزی را به ایجاد شراکت‌های متنوع مورد تأکید قرار می‌دهد.

مالزی بریکس را به‌عنوان یک پلتفرم برای تقویت بخش‌های انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری خود می‌بیند.

نخست‌وزیر انور ابراهیم توضیح داد که ورود مالزی به معنای هم‌راستایی با هیچ بلوک خاصی نیست بلکه به‌منظور سازگاری با تغییرات جهانی است. او همچنین تأکید کرد که رشد چین امیدواری برای متعادل‌سازی دینامیک‌های قدرت جهانی را ارائه می‌دهد.

با توجه به این که کشورهای بریکس حدود 22.8 درصد از تجارت جهانی را به خود اختصاص می‌دهند، تایلند نیز عضویت را فرصتی برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و دسترسی به بازارهای جدید می‌بیند. ویتنام تصمیم دارد که به‌عنوان یک کشور شریک بریکس باقی بماند، که این وضعیت به‌عنوان یک نقطه شیرین برای تقویت همکاری‌های اقتصادی و تنوع شراکت‌های بین‌المللی خود به‌کار می‌آید تا در روابط خود بین ملت‌های غربی و اقتصادهای نوظهور تعادل برقرار کند.

در میان این تحولات، اصل مرکزی آ سه آن ممکن است در خطر باشد. نگرانی‌ها درباره انسجام آن در حالی افزایش یافته که این کشورها به دنبال روابط نزدیک‌تر با بریکس هستند.

این نگرانی‌ها حول محور بی‌طرفی استراتژیک و وحدت داخلی آن می‌چرخد. هم‌راستایی آ سه آن با بریکس ممکن است برخی از کشورهای عضو را به چین و روسیه نزدیک‌تر کند و موضع ژئوپلیتیک آن را پیچیده‌تر کند.

کشورهای آ سه آن که در بریکس نیستند، در خطر حاشیه‌نشینی قرار دارند و با معایب اقتصادی و توسعه‌ای مواجه خواهند شد، زیرا بریکس منافع ویژه‌ای در زمینه تأمین مالی و تجارت ارائه می‌دهد، از جمله تسهیلات وام بانک توسعه نوین.

عضویت اندونزی در بریکس ممکن است واردات نفت روسیه را با شرایط مناسب‌تر تسهیل کند و ممکن است به نفع کشورهای جنوب شرقی آسیا غیر بریکس تمام نشود. اشتیاق برخی از اعضای آ سه آن برای ملحق شدن به بریکس همچنین نشان‌دهنده بی‌اعتمادی به کارایی آ سه آن در ترویج بیشتر تجارت درون‌منطقه‌ای است، به‌خصوص با توجه به موانع غیر تعرفه‌ای مداوم که توسط کشورهای بزرگ‌تر آ سه آن تحمیل شده است.

در حالی که تعامل آ سه آن با بریکس ادامه دارد، انگیزه‌های اقتصادی همچنان مشوق این همکاری باقی مانده است و برخی تحلیلگران معتقدند که مرکزی بودن آ سه آن همچنان پابرجا خواهد بود. عضویت‌های هم‌پوشان ممکن است به کشورهای آ سه آن در کاهش ریسک‌ها در یک چشم‌انداز ژئوپلیتیک نامشخص کمک کند. تأثیر بلندمدت بر انسجام آ سه آن بستگی به تکامل بریکس خواهد داشت.

پیامدهای ژئوپلیتیکی تعامل جنوب شرق آسیا با بریکس فراتر از این منطقه است. ایالات متحده و متحدانش ممکن است این هم‌راستایی را به‌عنوان یک تغییر به‌سوی چین و روسیه در نظر بگیرند. تلاش‌های پکن برای گسترش بریکس با چشم‌انداز گسترده‌تر خود برای یک نظم جدید جهانی که به چالش تسلط غرب می‌پردازد هم‌راستا است. در حالی که کشورهای شرکت‌کننده جنوب شرق آسیا در بریکس بر تعهد خود به سیاست‌های خارجی متعادل تأکید می‌کنند، تشدید رقابت‌های آمریکا و چین این روابط را پیچیده می‌کند.

بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا این دینامیک‌ها را تشدید کرده و با سیاست‌های تعرفه‌ای جدید از جمله تعرفه 10 درصدی بر چین، منجر به اقدامات تلافی‌جویانه شامل تعرفه‌های بیشتر، کنترل‌های صادراتی بر مواد معدنی حیاتی و تحقیقات ضد انحصار در مورد گوگل و شرکت‌های آمریکایی شده است. در همین حال، سیاست‌های سخت‌گیرانه مهاجرت ترامپ، به‌ویژه تغییرات پیشنهادی در ویزاهای H-1B، ممکن است روابط آمریکا و هند را تحت فشار قرار دهد و بر آینده اتحاد کواد (Quad) در هند-پاسیفیک تأثیر بگذارد.

با تشدید این عدم‌قطعیت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی، کشورهای آ سه آن ممکن است به تنوع شراکت‌های خود ادامه دهند و در نتیجه تأکید بریکس بر توسعه عادلانه و دسترسی به بانک توسعه نوین به گزینه‌ای جذاب‌تر تبدیل شود.

علی‌رغم مزایای اقتصادی آن، عضویت در بریکس ممکن است تعهدات تجاری آ سه آن را پیچیده کند، زیرا کشورهای بریکس به‌دنبال سیستم‌های مالی و تجاری جایگزین هستند که ممکن است با چارچوب‌های RCEP و CPTPP همخوانی نداشته باشند. پیشنهاد سیستم پرداخت فرامرزی بریکس توسط روسیه، که از بلاک‌چین برای تسهیل معاملات به ارزهای ملی استفاده می‌کند، هدفش کاهش وابستگی به دلار آمریکا است، ولی ممکن است با زیرساخت‌های مالی موجود آ سه آن در تضاد باشد. پیشنهاد روسیه برای ایجاد یک بورس خرید غلات ممکن است مکانیسم‌های تجاری موازی را ایجاد کند و احتمالاً نیاز به تعدیل‌های سیاستی برای آ سه آن به‌منظور حفظ تطابق بازار در حالی که همزمان با تغییرات اقتصادی جهانی سازگاری ایجاد کند.

استراتژی “آ سه آن + بریکس” می‌تواند این چالش‌ها را با ادغام سیاست‌های مرتبط با بریکس در برنامه وسیع‌تر منطقه‌ای آ سه آن مورد بررسی قرار دهد. ریاست‌جمهوری مالزی بر آ سه آن فرصتی استراتژیک برای کاوش هم‌افزایی‌ها بین بریکس و آ سه آن، به‌ویژه در زمینه تجارت، سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها، فراهم می‌کند. این رویکرد به حفظ وحدت و مرکزی بودن آ سه آن کمک خواهد کرد در حالی که از شراکت‌های بریکس برای ترویج اولویت‌های مشترکی همچون توسعه زیرساخت، تاب‌آوری در برابر تغییرات آب‌وهوایی، تحول دیجیتال و تجارت عادلانه بهره‌برداری می‌کند.

پلتفرم‌های موجود آ سه آن از جمله نشست آ سه آن، نشست‌های وزرای آ سه آن و نشست‌های وزرای اقتصادی آ سه آن می‌توانند به‌عنوان مکان‌هایی برای هم‌راستایی ابتکارات بریکس با اهداف آ سه آن عمل کنند. دعوت از کشور رئیس بریکس به این مباحث به‌عنوان نخستین گام، می‌تواند همکاری و هماهنگی را بیشتر تقویت کند.

دیپلماسی شفاف و ارتباطات باز برای آ سه آن یک لازمه است تا اعتبار خود را در حین تعامل با بریکس و قدرت‌های غربی حفظ کند. به‌منظور حفظ بی‌طرفی و یک رویکرد متعادل چندقطبی، آ سه آن باید هماهنگی داخلی خود را تقویت کند، تحت رهبری رئیس آ سه آن، تا فعالیت‌های مرتبط با بریکس را بهتر با اولویت‌های استراتژیک خود هم‌راستا کند.