روابط آذربایجان-روسیه در حالی رو به سردی می‌رود که باکو معتقد است، «مسکو مسئولیت خود در سقوط هواپیمای مسافربری جمهوری آذربایجان را نمی‌پذیرد و بر تبرئه خود اصرار دارد و رسانه‌های روسی به کارزار سیاه‌نمایی و اتهام‌زنی علیه جمهوری آذربایجان ادامه می‌دهند.»

باکو به صراحت اعلام کرده که در صورت عدم‌تغییر موضع مسکو در قبال این حادثه، به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت خواهد کرد. علاوه بر این، وزارت خارجه جمهوری آذربایجان اعلام کرد که «به دلیل فعالیت غیرقانونی و اقدامات مخرب خانه روس در باکو، به این مرکز اخطار و یک ماه و نیم به آن‌ها مهلت داده تا فعالیت خود را متوقف کنند.»

در پاسخ به این اخطار، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، اعلام کرده که مسکو آماده است تا مسئله ثبت «خانه روس» در باکو را حل کند.

وی گفته است که روسیه انتظار دارد وضعیت مربوط به مرکز فرهنگی روسیه در باکو به گونه‌ای سازنده حل‌وفصل شود.

اما سؤال اینجاست که این تنش در روابط دوجانبه تا کی و تا چه حدی می‌تواند ادامه یابد؟

کارشناس آذربایجانی: مسکو به دنبال تحقیر باکو است

به گفته یک کارشناس آذربایجانی، روسیه با عدم پذیرش مسئولیت خود در حادثه سقوط هواپیمای مسافربری و همچنین با سیاست‌های مداخله‌جویانه خود، در حال از دست دادن جمهوری آذربایجان به عنوان تنها متحد قابل‌اعتماد خود در قفقاز جنوبی است.

به گفته قابیل حسینلی، کارشناس سیاسی آذربایجانی، اگر روسیه به موقع به اشتباه خود در ساقط کردن هواپیمای مسافربری جمهوری آذربایجان اعتراف کرده و به خانواده‌های قربانیان این حادثه غرامت پرداخت می‌کرد، کار به اینجا نمی‌کشید.

وی در گفتگو با روزنامه ینی مساوات افزود: «علت افزایش تنش در روابط دوجانبه، عدم‌ تغییر موضع مسکو و انداختن مسئولیت این حادثه به گردن خلبانانی است که از قهرمانان ملی جمهوری آذربایجان هستند. بیانیه اخیر روساویاتسیا (سازمان هواپیمایی کشوری روسیه) تلاشی برای تبرئه خود بود. روسیه با بی‌ شرمی در حال انداختن مسئولیت جنایت خود به گردن خدمه پرواز است.»

حسینلی با بیان اینکه «دلیل اصلی نارضایتی در جمهوری آذربایجان این است که روسیه که خود را دوست ما می‌داند، هنوز در حال طفره رفتن از مسئولیت خود است»، افزود: «اگر چنین رفتاری از فرانسه سر می‌زد طبیعی بود، اما اگر مسکو باکو را متحد استراتژیک خود می‌داند، نباید چنین رفتاری داشته باشد.»

این کارشناس سیاسی معتقد است که نه‌تنها حادثه سقوط هواپیما، بلکه مواضع جمهوری آذربایجان در مسائل اوکراین و سوریه نیز باعث نارضایتی کرملین شده است.

وی گفت: «نزدیکی جمهوری آذربایجان به ترکیه، روسیه را ناراضی کرده است. مسکو به دنبال جمهوری آذربایجانی مطیع است، اما هرگز به چنین خواسته‌ای نخواهد رسید. روسیه دیگر روسیه سال 2022 نیست.»

با این وجود، حسینلی معتقد است که روابط دو کشور در نهایت بهبود خواهد یافت.

وی افزود: «طبیعتاً ما نمی‌خواهیم روابط با همسایه شمالی خود به طور طولانی‌مدت دچار تنش باشد؛ اما کرملین باید گام اول را بردارد. ما چه می‌خواهیم؟ عاملان ساقط کردن هواپیمای ما دستگیر و به 38 خانواده قربانیان غرامت پرداخت شود. ما جز این هیچ خواسته دیگری نداریم. اکنون روسیه باید عاملان ساقط کردن هواپیمای ما و کسانی که دستور شلیک را صادر کردند را مجازات کند و پس از آن، این موضوع خاتمه خواهد یافت.»

وی همچنین در مورد «خانه روس» گفت: «روسیه نباید فکر کند که جمهوری آذربایجان در حال اعمال فشار است یا اینکه می‌خواهد با بستن خانه روس به حادثه سقوط هواپیما پاسخ دهد. اگر اینطور بود، آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) نیز در باکو بسته نمی‌شد. این‌ها موضوعات جداگانه‌ای هستند.»

حسینلی واکنش روسیه به گزارش اولیه قزاقستان را «شرم‌آور» خواند و معتقد است که تشکیل کمیسیون تحقیق بین‌المللی ممکن است.

وی در پایان افزود: «جمهوری آذربایجان در ابتدا نمی‌خواست این موضوع در سطح بین‌المللی مطرح شود. ما فکر می‌کردیم که با آغاز تحقیقات سه‌جانبه، این مسئله در سطح منطقه‌ای حل خواهد شد؛ اما رفتار روسیه ما را مجبور به تشکیل کمیسیون بین‌المللی می‌کند. لازم به ذکر است که بریتانیا پیشاپیش حمایت خود را از این اقدام اعلام کرده است؛ بنابراین، روسیه باید عواقب اقدامات خود را بسنجد و اگر نمی‌خواهد جمهوری آذربایجان را از دست بدهد، باید رفتار مناسبی داشته باشد.»

نماینده مجلس آذربایجان: روسیه به دنبال ایجاد ناامنی در کشور ماست

به گفته یک نماینده مجلس جمهوری آذربایجان، روسیه با عدم پذیرش مسئولیت خود در حادثه سقوط هواپیمای مسافربری و همچنین با سیاست‌های مداخله‌جویانه خود، به دنبال ایجاد ناامنی در این کشور است.

راضی نورالله‌یف، نماینده مجلس جمهوری آذربایجان، در گفتگو با رسانه‌های این کشور با بیان اینکه روسیه مقصر اصلی تنش در روابط دوجانبه است، گفت: «روسیه تاکنون هیچ نظر مشخصی در مورد حادثه سقوط هواپیما اعلام نکرده و این موضوع نشان‌دهنده نگرش از بالا به پایین و سلطه‌جویانه این کشور است.»

وی با تأکید بر اینکه «این حادثه به‌هیچ‌وجه قابل‌بخشش نیست»، افزود: «ایران نیز هواپیمای اوکراینی را سرنگون کرد، اما پس از آن عذرخواهی کرد؛ اما روسیه چنین کاری نمی‌کند و نگرش تحقیرآمیز آن‌ها نسبت به جمهوری آذربایجان غیرقابل‌قبول است. علاوه بر این، روسیه به دنبال برهم زدن ثبات در کشور ما است و بستن خانه روس نیز در همین راستا صورت گرفته است؛ یعنی برگزاری جلسات مخفیانه، اقدامات تحریک‌آمیز قومی و غیره. جمهوری آذربایجان کشوری باثبات و دارای وحدت ملی است، اما تلاش‌هایی برای برهم زدن این وحدت وجود دارد.»

نورالله‌یف با اشاره به اینکه «روسیه همواره در کشورهای همسایه کانون‌های تنش ایجاد کرده و سپس سال‌ها برای حل آن‌ها تلاش می‌کند»، افزود: «اما این روش‌ها قدیمی شده‌اند و جمهوری آذربایجان به آن‌ها تن نخواهد داد.»

وی با بیان اینکه «جمهوری آذربایجان نیز به دنبال تیرگی روابط با روسیه نیست»، افزود: «ما بر اساس بیانیه مسکو که بین دو کشور امضا شده است، به تعهدات خود پایبند هستیم؛ اما مواضع روسیه پس از حادثه سقوط هواپیما و به ویژه مطالب بی‌اساس رسانه‌های روسی علیه کشور ما، باعث تنش در روابط دوجانبه شده است. ما نمی‌خواهیم این موضوع به دادگاه کشیده شود و هنوز امیدواریم که روسیه به خواسته‌های جمهوری آذربایجان پاسخ داده و غرامت پرداخت کند.»

کارشناس آذربایجانی: در صورت عدم پاسخگویی روسیه، باکو به دادگاه بین‌المللی شکایت می‌کند

یک کارشناس آذربایجانی اعلام کرد که اگر روسیه به خواسته‌های مشروع جمهوری آذربایجان در مورد حادثه سقوط هواپیمای مسافربری پاسخ ندهد، باکو این موضوع را به دادگاه بین‌المللی خواهد کشاند.

الیاس حسین‌اف، کارشناس سیاسی آذربایجانی، در گفتگو با رسانه‌های این کشور با بیان اینکه «جمهوری آذربایجان در سیستم روابط بین‌الملل به سیاست مستقل خود ادامه خواهد داد»، گفت: «اگر به خواسته‌های مشروع جمهوری آذربایجان پاسخ داده نشود، حقایق و مدارک مربوط به حادثه سقوط هواپیما به دادگاه بین‌المللی ارائه خواهد شد.»

وی افزود: «این حق حاکمیتی جمهوری آذربایجان است و پاسخگویی به موقع و کامل به خواسته‌های این کشور می‌تواند از کشیده شدن این موضوع به دادگاه‌های بین‌المللی جلوگیری کند.»