در حالی که کریدور حمل ونقلی شمال- جنوب چه از منظر شرایط تحریمی ایران و چه از نظر مختل شدن دسترسی به اروپا بعد از جنگ اوکراین، جذابیت چندانی برای هندی ها نداشته و نگاه هند به این کریدور، معطوف به دسترسی به افغانستان و آسیای مرکزی بوده است. با این حال، با وقوع عملیات های 7 اکتبر، امنیت مرزها و بنادر سرزمین های اشغالی و در سطحی کلان تر موجودیت رژیم صهیونیستی با چالش جدی مواجه و اتصال آیمک به اروپا نیز دست کم تا زمان تعیین اوضاع منطقه مختل شد.

براساس این تحولات، به نظر می رسد هند در وضعیت عدم قطعیت نسبت به دو گزینه آیمک و کریدور شمال- جنوب برای ایجاد اتصال چندشیوه ای به اروپا قرار گرفته و در این شرایط، تصمیم به بازی همزمان در دو زمین ایران و رژیم صهیونیستی گرفته است. همچنین انجام عملیات وعده صادق اگرچه توانست در نگاه هندی ها، کفه آیمک را پایین تر و کفه کریدور شمال- جنوب را نسبت به قبل بالاتر بیاورد؛ اما اینکه انتظار برود که به صرف این اقدام، وزن کریدور شمال- جنوب از آیمک بیشتر شده باشد دور از ذهن می نماید.

در گزارش حاضر، توصیه هایی برای تقویت کریدور شمال- جنوب در مقابل آیمک مطرح شده است؛ از جمله اصلاح موافقت نامه «کریدور حمل ونقل شمال- جنوب» و ارتقای آن به «کمربند اقتصادی شمال- جنوب» شامل ابتکارعمل هایی برای ایجاد یکپارچگی اقتصادی بین کشورهای منطقه.

بستر های اقتصادی و امنیتی شکل گیری آیمک

گفتنی است توان هند برای ادغام شدن در یک کریدور از هند به اروپا که از کشورهای عربی و مدیترانه عبور می کند (مانند آیمک)، اساساً به این بستگی دارد که هند چگونه مجموعه شرکای خارجی خود را برای مشارکت در زنجیره های ارزش صنایع تولیدی مدیریت می کند. به طور کلی، این مشارکت های اقتصادی ذیل سه بستر شامل:

1. کریدور غذایی هند (که معماری تجاری عرب -مد را ارتقا می دهد)،

2. کریدور نوآوری (زنجیره های ارزش صنایع تولیدی انرژی سبز و فناوری نوآورانه)

3. صنایع تولیدی پتروشیمی (یکپارچه سازی زنجیره ارزش هیدورکربن هند)

به عنوان مثال  در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی، به دلیل هم زیستی بین نیاز استراتژیک کشور های عربی حاشیه خلیج فارس به تضمین امنیت غذایی و نیاز استراتژیک هند برای افزایش ارزش تولیدات غذایی، فراوری مواد غذایی به عنوان محور مرکزی یکپارچه سازی زنجیره ارزش هند در آیمک مطرح شده است. در این راستا، امارات قصد دارد دانه های غذایی، میوه ها وسبزیجات را مستقیما از کشاورزان هندی خریداری کرده و به هشت کارخانه فراوری که با تامین مالی خود در هند می سازد، تحویل دهد.

همچنین مرکز مبادلات چند کالایی دبی یک پلتفرم تجارت کشاورزی به نام "آگریوتا" ایجاد کرده تا کشاورزان هندی را با شرکت های مواد غذایی در امارات مرتبط کند و واسطه ها را دور بزند. از طرفی دیگر شرکت بنادر جهانی دبی (DP World) به منظور عملیاتی شدن کریدور غذایی، تلاش هایی که در زمینه ایجاد راه حل های زنجیره تامین یکپارچه برای حمل و نقل و ذخیره سازی مواد غذایی صورت می پذیرد را رهبری می کند. در عربستان سعودی نیز برای تقویب و کارآمد تر کردن زنجیره تامین برنج در این کشور، شرکت سرمایه گذاری کشاورزی و دام عربستان سعودی نیز برای تقویبت و کارآمد تر کردن زنجیره تامین برنج در این کشور، شرکت سرمایه گذاری کشاورزی و دام عربستان سعودی با خرید بخشی از سهام شرکت مواد غذایی داوت از صندوق تجارت کشاورزی هند، در بخش کشاورزی این کشور سرمایه گذاری کرده است.

رژیم صهیونیستی نیز بین سالهای 2012 تا 2015 با تاسیس 30 مرکز عالی کشاورزی در سراسر هند، بستری برای انتقال سریع فناوری و بهترین شیوه ها به کشاورزان هندی ایجاد کرده است که تنها در سال 2019، حدود 150 هزار کشاورز در این مرکز آموزش دیده اند. همچنین در زمینه بهره وری آب نیز سرمایه گذاری های مشترکی بین رژیم صهیونیستی و هند برای تولید اجزای سیستم آبیاری قطره ای صورت گرفته است.

مهمترین پایه و بستر امنیتی آیمک، به تلاش های ایالت متحده و رژیم اشغالگر صهیونیستی در پروژه عادی سازی روابط با کشور های عرب منطقه بر می گردد. در حقیقت آیمک با یاجاد یک شبکه راه آهن از امارات و از طریق عربستان سعودی و اردن به بندر حیفا در دریای مدیترانه، موجب تمایل بیشتر کشور های عربی به پروژه عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی می شود.