هم مردم و هم آب‌وهوا می‌توانند به تدریج دریاچه‌ها را از حالت طبیعی و سالم خود دور کنند. دماهای بالاتر تبخیر را افزایش می‌دهند، کاهش بارندگی سطح دریاچه‌ها را کاهش می‌دهد و آلودگی مداوم سلامت اکوسیستم (بوم‌سازگان) دریاچه را از بین می‌برد.

هنگام اختلالات ناگهانی مانند امواج گرما، خشکسالی یا سیل، یک دریاچه «مقاوم» دوباره به حالت قبل باز می‌گردد؛ اما یک دریاچه «آسیب‌پذیر» ممکن است نتواند به حالت قبلی خود بازگردد.

ارزیابی انعطاف‌پذیری دریاچه که ساختار و عملکردهای اکوسیستمی آن را بررسی می‌کند، برای دانشمندانی که پیش‌بینی می‌کنند دریاچه چگونه به تغییرات اقلیمی و اقدامات انسان‌ها واکنش نشان می‌دهد، بسیار مهم است.

اما روندهای بلندمدت تغییرات در انعطاف‌پذیری دریاچه‌ها در مقیاس جهانی و دلیل وقوع آن‌ها ناشناخته باقی مانده است. پژوهش جدید که در Geophysical Research Letters منتشر شد، به این موضوع می‌پردازد.

کی ژانگ (Ke Zhang)، دانشمند محیط‌زیست در آزمایشگاه ایالتی علوم دریاچه و محیط‌زیست در آکادمی علوم چین، که سرپرستی این پژوهش را بر عهده داشت، اظهار کرد: ردیابی انعطاف‌پذیری دریاچه بسیار مهم است؛ زیرا به ما این امکان را می‌دهد علایم هشداردهنده اولیه تخریب اکوسیستم را تشخیص دهیم.

وی افزود: این اقدام، ما را قادر می‌سازد تا به موقع، مداخله و از فروپاشی فاجعه‌بار و برگشت‌ناپذیر اکوسیستم دریاچه‌ها جلوگیری کنیم؛ زیرا این امر ممکن است عواقب شدید اجتماعی‌اکولوژیک داشته باشد.

این پژوهش نشان داد که تراکم جمعیت در از دست رفتن انعطاف‌پذیری دریاچه‌ها نقش زیادی داشته که به احتمال زیاد با غلظت بیشتر آلاینده‌ها مرتبط است. دریاچه‌های بزرگ‌تر و دریاچه‌هایی که در ارتفاعات بالاتر قرار دارند، به احتمال زیاد انعطاف‌پذیرتر هستند.

همچنین بر اساس این پژوهش، در بیشتر مناطق، عوامل انسانی مهم‌تر از آب و هوا بودند، اما مناطق مرتفع مانند فلات تبت استثنای آشکار بودند. در آنجا، گرمای بیشتر هوا به ذوب یخ‌ها منجر می‌شود که به نوبه خود باعث می‌شود دریاچه‌ها بزرگ‌تر و شفاف‌تر شوند.