فرش دستباف علاوه بر اینکه هنر ایرانی است یکی از کالاهایی است که می تواند اشتغالزایی و ارزآوری خوبی داشته باشد. اما فعالان صنعت فرش بر این باورند که تحریم‌های یکجانبه آمریکا که از سال 87اجرا شد نزدیک به 25درصد از بازارهای صادراتی ایران را دچار اختلال کرد، اما بعد از اینکه بانک مرکزی، صادرکنندگان فرش دستباف را ملزم به رفع تعهد ارزی کرد، صادرات این کالا زمین خورد، چراکه فرش برخلاف سایر محصولات با سرعت فروش نمی‌رود و به همین جهت نیز ارز صادراتی این محصول با سرعت مدنظر دولت نمی‌تواند به کشور برگردد.

بحث تعهد پیمان ارزی باعث شده است که  صادرکنندگان فرش دستباف از صادرات این محصول دست بکشند و به تجارت کالاهایی بپردازند که فروش‌شان راحت‌تر باشد. وضعیت بحرانی صادرات فرش دستباف تا جایی پیش رفته که سالانه کمتر از 50میلیون دلار از این محصول به کشورهای دیگر صادر می‌شود.

بر همین اساس نیز طی سال‌های گذشته فعالان صنعت فرش به طور مداوم خواستار معافیت این محصول از رفع تعهد ارزی شدند، زیرا 80درصد فرش بافته‌شده ایرانی صادراتی هستند و تنها 20درصد در داخل مصرف می‌شود.

مطابق بند(ک) تبصره9 قانون بودجه 1402 قرار بوده است که پیمان سپاری ارزی برای صادرات فرش دستباف ممنوع شود. اما تا کنون انجام نشده است.

تازه چند روز گذشته  وزیر صنعت، معدن و تجارت با ارسال نامه‌ای به وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس‌کل بانک مرکزی خواستار اجرای این مصوبه شده است.

عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی فرش دستباف ؛ با اشاره به اینکه برای اولین بار طی یکی دوسال اخیر جایگاه صادراتی فرش را در بین کشورهای منطقه از دست دادیم گفت: در 10سال گذشته صادرات فرش دستباف از 500میلیون دلار به 50میلیون دلار در سال رسیده است.

وی با اشاره به نامه وزیر صمت برای اجرای مصوبه 1402 افزود: مساله پیمان ارزی یکی از مشکلات صادرکنندگان فرش است که به قوت خود باقی است. این مساله باعث شده در چندسال گذشته صادرات فرش دستباف به طور چشمگیری کاهش یابد.

بهرامی با تاکید بر اینکه تنها 10درصد بحث فرش دستباف بازار داخلی دارد، اظهار کرد: 90درصد بحث فرش دستباف صادراتی است. با بی‌توجهی و عدم حمایت دولت، صادرات فرش دستباف از 500میلیون دلار در سال 1392به 50میلیون دلار در سال رسیده است. صادرات فرش دستبافت در بدترین شرایط تحریم، کمتر از 500میلیون دلار نبود و حتی به یک میلیارد تا یک میلیارد و 200میلیون دلار هم می‌رسید.پایین ترین سطح صادرات فرش دستباف در این 2سال بوده است.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی فرش دستباف با بیان اینکه قیمت مواد اولیه طی چند سال اخیر به شدت بالا رفته، ادامه داد: کشورهای دیگر اگر 10سال گذشته فرشی را با مبلغی مشخص تولید می‌کردند،‌ اکنون نیز با همان قیمت تولید می‌کنند، اما در کشور ما به دلیل تورم و گرانی هزینه تولید برای تولید‌کننده‌ها بسیار افزایش یافته است.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی فرش دستباف با بیان اینکه گلوگاه مشکل صادرات فرش ما ناشی از خودتحریمی داخلی است، گفت: محدودیت بانک مرکزی برای صادرکنندگان فرش باید برداشته شود.

به گفته مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف، علاوه بر تحریم‌های بیرونی، تحریم‌های داخلی از جمله مصوبه تعهد ارزی بانک مرکزی و عدم حمایت از قالیبافان و صادرکنندگان باعث شد تا تولید فرش دستباف به یک‌سوم و صادرات آن به شدت کاهش یابد .

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدکنندگان فرش دستباف ایران با اشاره به عدم فرآوری مواد اولیه فرش گفت: هنوز یک سرمایه‌گذار چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی وجود ندارد که این همه پشم عالی و درجه یک را فرآوری و استفاده کند. ایران وارد‌کننده پشم و ابریشمی شده است که زمانی تولید‌کننده و صادرکننده پشم و ابریشم بوده است. در حال حاضر سالیانه 700 تن ابریشم وارد می‌کنیم.

وی با بیان اینکه اکثر تولیدکنندگان کارگاه خود را تعطیل کرده‌اند، گفت: فرش‌ها را بافته‌اند، اما نتوانسته‌اند به فروش برسانند و این باعث شده در انبارهای آنها فرش‌های زیادی بماند.