به گزارش خبرگزاری اقتصادایران،مسائل پرورشی و تربیتی از اهمیت فوق‌العاده‌ای در دستگاه تعلیم و تربیت برخوردار است. تا جایی که رهبر معظم انقلاب ۱۲ اردیبهشت امسال(۱۴۰۲) در جمع معلمان فرمودند: «... شنیدم در ستاد آموزش‌ و پرورش توجّهات خوبی به مسأله‌ امور پرورشی می‌شود و شده ــ که خب مغتنم است و باید تشکّر کنیم ــ لکن این برنامه‌های پرورشی باید در مدرسه دیده بشود. در مدارس [از برنامه‌های پرورشی] خبر چندانی نیست؛ حالا یک جاهایی ممکن است در بعضی از مدارس باشد.

باید امور پرورشی تا داخل مدارس امتداد داشته باشد. بسیاری از مدارس معاون پرورشی ندارند، مسؤول پرورشی ندارند؛ باید حتماً تأمین بشود. یک درصدِ خیلی بالایی را به بنده گزارش دادند، منتها چون من اطّلاع دقیق ندارم عرض نمی‌کنم. به هر حال، بسیاری از مدارس معاون پرورشی ندارند.

یک نکته‌ دیگر هم در مورد مسائل پرورشی این است که باید کار پرورشی جذّاب باشد، بچّه‌ها را فراری نباید بدهد؛ باید جوری باشد که بچّه‌ها به طرف آن جذب بشوند. تقویت هویّت ملّی، تقویت عشق به میهن، تقویت پرچم ملّی، تعلیم سبک زندگی اسلامی و ایرانی، در شمار اصلی‌ترین کارهایی است که بایستی انجام بگیرد».

پس از گذشت ۴۵ روز و سپری شدن روز دانش آموز، به سراغ اصغر باقرزاده معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش رفتیم تا ببینیم آموزش و پرورش چه برنامه‌هایی برای رونق «پرورش» در مدارس تدارک دیده است؟

** محور اصلی برنامه‌های پرورشی، نقش‌آفرینی دانش‌آموزان است

* فارس: برای ایجاد تحول در امور پرورشی مدارس و رونق برنامه‌های پرورشی در مدارس چه کرده‌اید؟

برای رونق پرورشی، امسال تلاشمان این است که برنامه‌های پرورشی را با چند محور دنبال کنیم. محور اصلی، نقش‌آفرینی دانش‌آموزان هست.

دانش‌آموزان باید در تمام برنامه‌های پرورشی و فرهنگی و بلکه برخی از برنامه‌های اجرایی و عملیاتی و حتی آموزشی مدرسه نقش آفرینی داشته باشند. 

این نقش آفرینی، بزرگترین و مهم‌ترین بستر کارهای پرورشی و رونق پرورشی در سال جدید خواهد بود که عمده آن در قالب تشکل‌های دانش‌آموزی خواهد بود. 

دومین محور این است که به همه برنامه‌های پرورشی انسجام دادیم و کار مدیر را در قالب برنامه فراگیر پرورشی و فرهنگی مدارس، تسهیل کردیم.

** برنامه آموزش نماز کاملاً اختیاری است

* فارس: درباره فراگیر پرورشی و فرهنگی مدارس توضیح می‌دهید؟ این برنامه دقیقا چیست و قرار است چه اتفاقی در مدارس رخ دهد؟

در این برنامه فراگیر ۵ محور را معرفی کردیم که شامل ایمان، امید، نشاط، هویت و خردورزی است و برای هرکدام از این اهداف پایه، یک فعالیت محوری را معرفی کردیم و درخواست می‌کنیم از مدیر مدرسه که انجام دهد. 

فعالیت محوری هدف پایه ایمان، نماز جماعت است. ما از مدیران مدارس درخواست کردیم که برای مدرسه خودشان زمان نماز جماعت، امام جماعت و نمازیار و یا کسی که کمک به فعالیت‌های نماز و تمهید نماز جماعت داشته باشند، پیش‌بینی کنند.

در این فعالیت ممکن است برخی مدارس به جهت دوشیفته بودن، امکان اقامه نماز نداشته باشند؛ از آنها خواستیم که دانش‌آموزان را تشویق کنند که احکام نماز و اذکار نماز را یاد بگیرند.

این برنامه کاملاً اختیاری است و با تشویق و انگیزه‌دهی صورت می‌گیرد و دانش‌آموزان هیچ اجباری برای این کار ندارند.

ما از دانش‌آموزان خواستیم در صورتی که علاقه داشته باشند احکام و اذکار نماز را یاد بگیرند، می‌توانند نماز را بخوانند و برای مربیان خودشان ارسال کنند؛ مربیان آنها را گوش می‌کنند و بعد از تصحیح به آنها بر می‌گردادند.

** دانش‌آموزان حداقل ۲ روز در سال به اردو می‌روند

در هدف پایه امید، اردوها، سفرهای تربیتی و اردوی یک‌روزه، چند روزه، راهیان نور، راهیان پیشرفت و ... در نظر گرفتیم که هر دانش‌آموز حداقل در سال ۲ روز به اردو برود.

در هدف پایه نشاط، شرکت همه دانش‌آموزان حداقل در یک مسابقه یا رویداد فرهنگی، ورزشی، علمی و قرآنی را پیش‌بینی کردیم و از مدیران خواستیم که دانش‌آموزان را تشویق کنند که حداقل در یکی از این برنامه‌ها شرکت کنند.

در موضوع هویت، همه دانش‌آموزان را دعوت می‌کنیم که حداقل در یک تشکل دانش‌آموزی عضو شوند و نقش آفرینی در قالب تشکل‌های دانش‌آموزی داشته باشند. این را مدیر باید تلاش کند که همه دانش‌آموزانش حداقل در یک تشکل دانش‌آموزی عضو شوند.

در موضوع خردورزی، کارشناسانی را به مدیران مدارس پیشنهاد می‌دهیم که مدیر مدرسه حداقل یکبار در سال برای هر یک از کلاس‌های مدرسه یک برنامه پرسش و پاسخ، رفع شبهات، گفت‌وگوی نزدیک و گفتمان سازی داشته باشد. 

** مراحل پویش مهر بزودی اطلاع‌رسانی می‌شود

* در ابتدای سال تحصیلی امسال و مراسم نواختن زنگ مهر، رئیس‌جمهور به جای پرسش مهر از پویش مهر نام بردند؛  آموزش و پرورش برای پویش مهر چه برنامه‌ای دارد؟ 

پویش مهر یک برنامه‌ای است که فرایندی شبیه فرایند اردوهای راهیان نور و راهیان پیشرفت دارد. به علاوه اینکه بعد از مشاهده و ملاحظه از نزدیک مصادیق پیشرفت و مصادیق ارتقای جایگاه علمی، رفاهی، اجتماعی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران توسط دانش‌آموزان، در قالب دست‌نوشته‌ها، تولیدات رسانه‌ای یا روایتی که برای دوستان‌شان خواهند داشت، اقدام می‌کنند. 

مراحل طرح پویش مهر طراحی شده است و بزودی اطلاع‌رسانی می‌شود.

** حضور مربیان طرح امین در مدارس

* فارس: چقدر از طلاب و روحانیون در آموزش‌های مدارس استفاده می‌شود؟

استفاده از طلاب و روحانیون در آموزش و پرورش به صورت غیررسمی است. اینکه به صورت رسمی، تمام وقت و از طرف منابع انسانی آموزش و پرورش باشد، نیست بلکه به صورت غیررسمی طلاب و روحانیون در قالب مربیان طرح امین از طرف حوزه‌های علمیه معرفی می‌شوند و در برنامه‌های فرهنگی، تربیتی و اعتقادی، از آنها در مدارس دعوت به همکاری می‌شود که عمدتاً این مدارس، مربی پرورشی هم ندارند.

در سال جدید هنوز این عدد کاملا مشخص نشده است. در سال قبل به طور میانگین بین ۱۵ هزار تا ۲۰ هزار مربی طرح امین در مدارس به صورت پاره‌وقت، یک روز یا دو روز در هفته ایفای نقش کردند و برخی از برنامه‌های فرهنگی و تربیتی مدارس را عهده‌دار شدند.

** روش‌هایی که باید برای کنشگری مدارس داشته باشیم، احتیاج به تحول دارد

* فارس: برخی مردم معتقدند که برخی از مدارس، انقلابی نیستند؟ نظر شما چیست؟

طبیعتاً تعریف انقلابی برای همه مشخص است اینکه به آرمان‌های انقلاب و به برنامه‌هایی که رویکرد اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است، اعتقاد داشته باشند.

تمام مدیران و قریب به اتفاق معلمان ما اینطور هستند و مسائل را دنبال می‌کنند منتها اینکه در کنشگری وجهه بیرونی داشته باشد، طبیعتا برخی از مدارس ما کنشگری و وجهه بیرونی کامل‌تری دارند و مشخصا به آنها انقلابی می‌گویید.

وگرنه از حیث اعتقاد، عقیده و پایبندی به اصول و قواعد نظام جمهوری اسلامی ایران، هم از حیث انتخاب و گزینش مدیران، معلمان، کادر و فرهنگیان این رعایت انجام می‌شود و هم همه عزیزان کاملا معتقد هستند.

اما شیوه‌ها و روش‌هایی که باید برای کنشگری مدارس داشته باشیم، احتیاج به تحولی دارد و نیاز دارد که مدیران مدارس این بروز و ظهور را در برنامه‌های مدارس و در فوق برنامه ها داشته باشند.

بعد از حضور دانش‌آموزان در مدارس یعنی بعد از اول مهر و رفع مشکلات وکمبودهای مرسوم، متداول و زیرساختی مدارس، نوبت به اجرای برنامه‌های فرهنگی، مذهبی، تربیتی و انقلابی است.

ما در آبان و به ویژه در ۱۳ آبان کنشگری فعال همه مدارس را در این برنامه‌ها شاهد بودیم. در قضیه هجمه و ظلم صهیونیست به غزه شاهد موضع‌گیری‌های قریب به اتفاق مدارس هستیم و بچه‌ها ضمن اجرای برخی برنامه‌های فرهنگی و پرورشی در صحن مدرسه، در برخی از تجمعات و در برخی از برنامه‌های حمایتی مردم برای فلسطین شرکت کردند.

ما به زودی برنامه‌های نماز جماعت، برنامه‌های پرسش و پاسخ، برنامه‌های سفرها و اردوهای راهیان نور، راهیان پیشرفت و نقش آفرینی دانش‌آموزان در تشکل‌های دانش‌آموزی را خواهیم داشت که همانطور که اعلام کردم به عنوان برنامه‌های فراگیر پرورشی و فرهنگی مدرسه است. 

** رویکرد آموزش و پرورش در مسأله حجاب و عفاف کاملا رویکرد تربیتی، تبیینی، معرفتی و انگیزشی است

* فارس: برای ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در مدرسه چه کردید؟ 

حجاب و عفاف در آموزش و پرورش مسأله فرهنگی و تربیتی است. طبیعتا اولین قدم، تبیین مسأله، درونی‌سازی آن و رفع شبهات، سؤالات و نکاتی است که برخی دانش‌آموزان دارند. 

این اتفاق توسط مربیان و معلمان رقم می‌خورد؛ علاوه بر این کارشناسانی را به مدارس معرفی می‌کنیم که هر مدرسه‌ای با اختیار، انتخاب و دعوت خودش به صورت کاملا اختیاری از کارشناسان دعوت می‌کند تا کارشناسان با دانش‌آموزان پرسش و پاسخ کنند و این مسأله برای دانش‌آموزان از حیث معرفتی و دانشی، رفع شود. 

اما قدم بعدی، کنشگری مثبت خود دانش‌آموزان است. ما از همه دانش‌آموزان خواستیم آنچه را که در خصوص ارزش‌ها و فضیلت‌ها فهمیدند، در قالب فعالیت‌های دانش‌آموزی  که دارند در مدرسه و در تشکل‌های دانش‌آموزی به صورت کنشگری مثبت به بقیه دانش‌آموزان و رفقای خودشان انتقال دهند و از آنها هم درخواست کنند که در برنامه‌های فرهنگی و تربیتی شرکت کنند و از دوستان‌شان بخواهند که اگر مسأله‌ای دارند، در این تشکل‌ها، این گروه‌ها و در این نشست‌های صمیمانه دانش‌آموزی مطرح کنند.

بنابراین رویکرد ما در مسأله حجاب و عفاف کاملا رویکرد تربیتی، تبیینی، معرفتی و انگیزشی است و این کار اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن ابتکاراتی که برخی استان‌ها و مدارس ما هم داشتند، ابتکارات جالبی است. مثلا تئاترهایی را برای این مسأله درست کردند و پویش کتابخوانی گذاشتند.

ولی عمده مسأله در موضوع حجاب و عفاف، در واقع ایجاد یک موقعیت آرامشبخش و آزاد برای دانش‌آموزانی است که می‌خواهند سؤالات خود را پاسخ بگیرند و درباره مسأله حجاب صحبت کنند و طبیعتا این امکان برای بچه‌ها در مدرسه کاملا فراهم هست. 

** محرم‌سازی در برخی مدارس

علاوه بر آن برخی مدارس با ایجاد منطقه محرم‌سازی در کلاس‌های درس و همینطور منطقه محرم‌سازی در صحن مدرسه، این اجازه را به دانش‌آموزان می‌دهند و درخواست هم از دانش‌آموزان دارند که در کلاس درس و در منطقه محرم‌سازی شده  یعنی در جایی که هیچ نامحرمی وجود ندارد، اجازه این را داشته باشند که آزادتر حضور پیدا کنند.

بنابراین این امکان هم برای برخی از مدارس فراهم هست و مدیران مدارس که امکانش را دارند، این فضا را برای دانش‌آموزان فراهم کردند.