دستاورد رفع تحریم ها بر اقتصادایران چه خواهدبود؟
اقتصاد ایران: درحالی که ایران و آمریکا سرگرم مذاکرات غیرمستقیم برای احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ هستند که در دوران ریاست جمهور ترامپ، واشنگتن به صورت یکجانبه از آن خارج شده بود، دستاوردهای این توافق برای نفت و تجارت مورد بررسی قرار گرفته است.
تحت این توافق، آمریکا معافیت از تحریمها برای خرید نفت ایران را صادر خواهد کرد. ترامپ در سال ۲۰۱۹ همه معافیتها را لغو کرد و همه کشورهایی که تلاش کردند نفت ایران را وارد کنند را تهدید به تحریم کرد. مانند توافق اولیه، توافق احیا شده ممنوعیت تاریخی واردات نفت ایران به آمریکا را لغو نخواهد کرد اما به معنای آن است که کشورهای دیگر قادر خواهند بود بدون نگرانی از تحریمهای ثانویه، نفت ایران را خریداری کنند. ممکن است پس از توافق، دو ماه زمان ببرد تا ایران فروش نفت به بازارهای بینالمللی را آغاز کند.
پیش از ممنوعیت ترامپ، مشتریان اصلی ایران، چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، تایوان، ایتالیا و یونان بودند. این کشورهای آسیایی ممکن است در میان نخستین خریداران نفت ایران باشند. ایران دهها میلیون بشکه نفت در نفتکشها ذخیره کرده است که می تواند به سرعت به مشتریانش برساند. در این بین، تولید میادین نفتی را افزایش خواهد داد.
به گفته معاملهگران و تحلیلگران، ایران که سابق بر این دومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک است، می تواند در مدت چند ماه پس از توافق، تولیدش را به میزان حدود یک میلیون بشکه در روز احیا کند. تولید ایران تا سال میلادی آینده می تواند به ظرفیت حدود ۳.۷ میلیون بشکه در روز برسد.
تحریم های دولت ترامپ علیه سیستم بانکی ایران فراتر از تدابیری بود که پیش از توافق سال ۲۰۱۵ وجود داشتند. اکثر بانکهای دولتی و خصوصی ایران هدف تحریمهای بیشتری قرار گرفتند. آمریکا همچنین تحریمهایی را علیه بانک مرکزی ایران اعمال کرد. این محدودیتها، خرید کالاهای بشردوستانه که معمولا معاف از تحریمها هستند را بسیار دشوار کرد و انتقال میلیاردها دلار پول فروش نفت به داخل کشور دشوار شد.
تحت توافق احیا شده، انتظار می رود این منابع مالی به سرعت آزاد شوند. بانکهای ایران به سیستم بانکی بین المللی سوئیفت دسترسی پیدا خواهند کرد که ازسرگیری تجارت غیربشردوستانه را امکان پذیر می کند. اما تحریمهای مربوط به حقوق بشر و برنامه موشک بالستیک ایران که بسیاری از نهادها را هدف گرفته اند، همچنان به قوت خود باقی می مانند و تحت پوشش توافق هستهای قرار نمیگیرند.
دیپلماتها می گویند توافق هستهای احیا شده، احتمال تشدید تنشهای منطقهای را کاهش داده و به کاهش اختلاف میان کشورهای همسایه در منازعات منطقهای مانند جنگ در یمن کمک می کند.