به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،خلیل علی‌محمدزاده، عضو گروه پیراپزشکی فرهنگستان علوم پزشکی و رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده، با اشاره به کاهش بی‌سابقه شاخص‌های جمعیتی در ایران، از پایین‌تر بودن نرخ باروری در اکثر استان‌های کشور نسبت به حد مطلوب جانشینی (۲.۱ فرزند به ازای هر زن) خبر داد. وی گفت: «در حال حاضر، نرخ باروری کل در ایران به حدود ۱.۶ تا ۱.۷۷ فرزند برای هر زن رسیده است، که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر میزان تولد در کشور است.»

علی‌محمدزاده در ادامه با اشاره به تفاوت‌های فاحش در نرخ رشد جمعیت میان استان‌های مختلف کشور، گفت که استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین رشد جمعیتی را دارند، در حالی که استان‌هایی مانند لرستان و خراسان شمالی با رشد منفی یا نزدیک به صفر روبه‌رو هستند. این شکاف جمعیتی می‌تواند موجب چالش‌های زیادی در سیاست‌گذاری‌های ملی و منطقه‌ای شود.

پیر شدن سریع جمعیت ایران

علی‌محمدزاده همچنین از روند سریع پیر شدن جمعیت ایران خبر داد و گفت که اکنون ۸ درصد از جمعیت کشور بالای ۶۵ سال سن دارند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۵۰ این میزان به ۲۰ تا ۳۲ درصد افزایش یابد. این افزایش سن جمعیت، فشار زیادی به سیستم‌های بهداشتی، درمانی و بازنشستگی وارد خواهد کرد. به گفته وی، «ایران یکی از سریع‌ترین روندهای سالمندی را در جهان تجربه می‌کند.»

وی همچنین به کاهش بعد خانوار به ۳.۱ نفر اشاره کرد و گفت که این تغییرات نشان‌دهنده تغییر الگوهای خانوادگی و اجتماعی است. هم‌اکنون ۷۷ درصد از جمعیت کشور در مناطق شهری زندگی می‌کنند و ۱۷ درصد از مردم کشور در تهران ساکن هستند.

اقتصاد در خطر

رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده همچنین به خطرات اقتصادی ناشی از کاهش رشد جمعیت و افزایش تعداد سالمندان اشاره کرد. به گفته وی، کاهش جمعیت در سن کار، به ویژه کاهش تعداد افراد جوان در بازار کار، می‌تواند به کمبود نیروی کار و کاهش رشد اقتصادی منجر شود. علی‌محمدزاده تصریح کرد: «سالمندی موجب کاهش مالیات دریافتی از افراد شاغل می‌شود و مطالعات نشان می‌دهند که رشد جمعیت سالمند اثر منفی معناداری بر رشد اقتصادی در بلندمدت خواهد داشت.»

او همچنین از افزایش هزینه‌های نظام سلامت به دلیل بیماری‌های مزمن مرتبط با سالمندی خبر داد و گفت که این امر منجر به افزایش فشار بر صندوق‌های بازنشستگی و کسری بودجه در این زمینه خواهد شد.

چالش‌های اجتماعی و نابرابری درآمدی

علی‌محمدزاده همچنین به عمق شکاف‌های اجتماعی ناشی از رشد جمعیت سالمند اشاره کرد و گفت که افزایش تعداد سالمندان می‌تواند منجر به افزایش نابرابری‌های درآمدی شود. وی توضیح داد که پس از بازنشستگی، درآمد سالمندان معمولاً ثابت و محدود است، که این امر باعث افزایش فقر و نابرابری در کشور می‌شود.

راهکارهای مقابله با بحران جمعیت

علی‌محمدزاده در پایان به تعدادی از راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با بحران جمعیت اشاره کرد. وی تأکید کرد که افزایش بهره‌وری نیروی کار از طریق سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت‌افزایی، اصلاح نظام بازنشستگی و نظام سلامت، و تسهیل مشارکت اقتصادی زنان، از جمله اقدامات ضروری برای حفظ پایداری اقتصادی و اجتماعی در آینده است.

وی همچنین تصریح کرد که جوان‌سازی جمعیت به عنوان راهبرد اصلی برای معکوس کردن روند پیری جمعیت ایران باید مورد توجه قرار گیرد. این سیاست‌ها باید در قالب حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی مانند پرداخت سبد غذایی، گسترش پوشش بیمه، تسهیلات مسکن و مرخصی زایمان به اجرا درآید.

علی‌محمدزاده همچنین به نیاز به بهبود فضای کسب‌وکار و ایجاد شغل پایدار برای مقابله با مشکلات اقتصادی اشاره کرد و افزود که این اقدامات باید در راستای ایجاد امنیت اقتصادی برای خانواده‌ها و کاهش فشارهای اجتماعی صورت گیرد.

رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده در پایان سخنان خود به این نکته اشاره کرد که جوان‌سازی جمعیت در ایران یک راهبرد بلندمدت است که باید از طریق هماهنگی دقیق بین سیاست‌های جمعیتی و اصلاحات اقتصادی، به عنوان موتور محرکه‌ای برای رشد اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. در غیر این صورت، روند پیری جمعیت می‌تواند به مشکلات بیشتری برای کشور منجر شود.