خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مریم یاوری: تالار هنر اصفهان در دومین روز جشنواره «آفتاب»، حال‌وهوایی متفاوت داشت، نه سکوت سرد پیش از اجرا و نه هیجان تصنعی سالن‌های رسمی. این‌جا آدم‌ها واقعی بودند، لبخندها بی‌واسطه و صحنه، امتداد زندگی. هنرمندان توان‌خواه از استان‌های مختلف کشور آمده بودند تا نه ترحم بگیرند و نه امتیاز، آمده بودند تا خودِ تئاتر باشند.

از اجرای «خروس» و «یک تجربه» گرفته تا «هشت‌سین»، «حنا دختری در مزرعه»، «روز موعود» و «بازی»، تنوع آثار و روایت‌ها، سالن‌های اصلی، پلاتو و حتی محوطه تالار هنر را به جشن زیستن تبدیل کرده بود.

«خروس»؛ وقتی محدودیت تسلیم صحنه می‌شود

مهدیه تاجیک‌راد، کارگردان نمایش «خروس»، در گفتگو با خبرنگار مهر، از تجربه‌ای گفت که برایش فراتر از یک اجرای نمایشی بود.

وی با اشاره به بیش از دو دهه فعالیت در تئاتر توضیح داد: این نخستین‌بار بود که به‌صورت حرفه‌ای با گروهی از کودکان و نوجوانان توان‌خواه کار می‌کردم؛ تجربه‌ای که نگاه من به مفهوم توانایی را کاملاً تغییر داد.

به گفته تاجیک‌راد، اغلب بازیگران این نمایش، دارای اختلال بینایی هستند و در کنار آن‌ها، هنرمندانی با اختلال شنوایی و جسمی‌حرکتی نیز حضور دارند. او تأکید کرد: «هفت ماه تمرین مستمر در شرایطی دشوار، با وجود وقایع مختلف، نتیجه‌ای فراتر از انتظار داشت و استقبال مخاطبان برایمان دلگرم‌کننده بود.»

وی درباره متن نمایش گفت: الهام اصلی از داستانی از احمد شاملو گرفته شد، اما متن به‌طور کامل بازنویسی شد تا متناسب با توان و جهان بازیگران شکل بگیرد.

این کارگردان در عین حال از کمبود فضاهای ایمن و مناسب‌سازی‌شده برای تمرین هنرمندان توان‌خواه انتقاد کرد و افزود: زیرساخت‌ها هنوز با واقعیت این هنرمندان فاصله زیادی دارد.

«یک تجربه»؛ تئاتر به‌مثابه آموزش و اعتمادبه‌نفس

آزاده خنجری، نویسنده و کارگردان نمایش «یک تجربه» از استان مرکزی، حضور در جشنواره آفتاب را فرصتی برای رشد هنری دانست.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: دیدن آثار سایر گروه‌ها باعث می‌شود زاویه دید کارگردان بازتر شود و ایده‌های تازه متولد شوند.

خنجری که بیش از هفت سال در حوزه تئاتر افراد دارای معلولیت فعالیت دارد، تأکید کرد: بسیاری از بچه‌ها در آغاز باور ندارند که می‌توانند روی صحنه بروند، اما با طراحی ساده و متناسب، اعتمادبه‌نفس آن‌ها شکوفا می‌شود.

وی افزود: در مواردی که تکلم محدود است، از شکل‌های نمایشی گروهی یا عروسکی استفاده می‌کنیم تا پیام بدون فشار منتقل شود.

به گفته این کارگردان، فعالیت در این حوزه بیش از هر چیز، کاری از سر علاقه است: سادگی و صداقت این بچه‌ها، بزرگ‌ترین درس برای من است.

«هشت‌سین»؛ از ترس اولیه تا الهام عمیق

محمدمهدی غلامی، کارگردان نمایش «هشت‌سین»، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تجربه نخست بازیگران گفت: ما با هنرجویانی کار کردیم که برای اولین بار وارد دنیای تئاتر می‌شدند؛ آن هم با زمانی بسیار محدود.

وی اضافه کرد: در ابتدا تصور می‌کردم کار با افراد دارای معلولیت بسیار سخت باشد، اما خیلی زود فهمیدم انرژی و انگیزه آن‌ها گاهی از هنرجویان سالم هم بیشتر است.

مژگان جوهری، دیگر کارگردان این اثر، نیز با تأکید بر تأثیر اجتماعی تئاتر گفت: تئاتر برای این بچه‌ها فقط حفظ دیالوگ نیست؛ مسیر تغییر رفتار و خودآگاهی است.

وی به تغییر رفتار یکی از بازیگران اشاره کرد و افزود: بعد از اجرا، خودش می‌گفت حالا که مردم من را می‌بینند، باید مراقب رفتارم باشم.

جوهری همچنین از محدود بودن زمان آماده‌سازی آثار و کمبود فضاهای استاندارد تمرینی انتقاد کرد و خواستار برنامه‌ریزی دقیق‌تر جشنواره شد.

«حنا دختری در مزرعه»؛ تئاتر و بازتعریف زندگی اجتماعی

مرضیه علی‌زاده، کارگردان و بازیگر نمایش «حنا دختری در مزرعه»، که خود از هنرمندان توان‌خواه است، تئاتر را عاملی تعیین‌کننده در زندگی‌اش دانست.

وی به خبرنگار مهر گفت: تئاتر باعث شد ارتباط مؤثرتری با جامعه داشته باشم و با نگاهی اجتماعی‌تر زندگی کنم.

علی‌زاده با اشاره به مسیر زمان‌بر حرفه‌ای شدن افزود: قرار نیست همه سریع به بازیگر حرفه‌ای تبدیل شوند؛ مهم این است که فرد نتیجه تلاش خود را ببیند و حال خوبی را تجربه کند.

وی کمبود فضاهای تمرینی مناسب در شهرستان‌ها و دغدغه‌های معیشتی هنرمندان را از چالش‌های جدی این حوزه برشمرد و بر ضرورت حمایت‌هایی مانند بیمه تأکید کرد.

«روز موعود»؛ ۲۳ سال انتظار برای یک صحنه

کمال عابدی، کارگردان نمایش «روز موعود»، حضور در جشنواره آفتاب را تحقق آرزویی ۲۳ ساله توصیف کرد.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سال‌ها منتظر فرصتی بودم تا هنر تئاتر را در خدمت توان‌یابی این بچه‌ها قرار دهم و امروز احساس می‌کنم به بخشی از رؤیایم رسیده‌ام.

این کارگردان تئاتر با اشاره به تأثیر شگرف تئاتر بر هنرجویان افزود: دیدن تغییر افراد، از انزوا تا رؤیای حضور در جشنواره فجر، لذت‌بخش‌ترین بخش این مسیر است.

عابدی تأکید کرد: در سال‌های باقیمانده خدمت خود، تمام تجربه و ارتباطاتش را برای رشد این هنرمندان به کار خواهد گرفت.

«بازی»؛ صداقت صحنه و درمان از دل هنر

مرضیه آقاسی، کارگردان نمایش «بازی»، با بیش از دو دهه فعالیت در حوزه تئاتر درمان‌محور، بر نقش هنر در توانمندسازی کودکان دارای معلولیت ذهنی تأکید کرد.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تمرین‌های اصولی تئاتری، علاوه بر رشد هنری، اثرات درمانی عمیقی دارند.

آقاسی با اشاره به موفقیت‌های بین‌المللی هنرجویانش افزود: کودکی که در ابتدا قادر به تکلم نبود، امروز بازیگر برگزیده جشنواره بین‌المللی شده است.

به گفته وی، این کودکان با صداقتی ناب روی صحنه حاضر می‌شوند و اگر جامعه به آن‌ها اعتماد کند، استعدادهایشان شگفت‌انگیز خواهد بود.

دومین روز جشنواره «آفتاب» فقط مجموعه‌ای از اجراها نبود؛ روایتی زنده از انسان‌هایی بود که با تئاتر، جهان را دوباره تعریف کردند. تالار هنر اصفهان، در این روز میزبان هنرمندانی بود که محدودیت را به زبان نمایش ترجمه کردند و حال خوب را، بی‌ادعا، به صحنه هدیه دادند؛ آفتابی که نه فقط می‌تابد، بلکه گرم می‌کند.