خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها –مرجان سیف الدین: نصف جهان این شهر نامدار در شعر و معماری نام‌گذاری خیابان‌هایش آینه‌ای از حافظه جمعی است، اما کاوش در نقشه شهری، تصویری غم‌انگیز را از این شهر روایت می‌کند. میان صدها خیابان و کوچه‌ها و مکان‌های فرهنگی و غیره، با نام‌های بسیاری رو برو هستیم، اما چرا در ۱۵ منطقه شهری اصفهان تعداد انگشت شماری از خیایان ها و معابر به نام بانوان نامدار است؟

نام‌گذاری خیابان‌ها به نام بانوان یک خواسته اجتماعی است، نه جنسیتی

سیامک خاتون‌آبادی، یکی از ساکنان محله قدیمی اصفهان است، وی به خبرنگار مهر می‌گوید: با توجه به اینکه روزانه مسیرهای مختلفی را برای رسیدن به محل کار طی می‌کنم، نامی از خیابان‌هایی که به نام بانوی نامدار ملی و یا استانی باشد، را هرگز ندیده ام.

این فرهنگی ۶۲ ساله ادامه می‌دهد: سال‌هاست که فقط نام‌های «پروین اعتصامی» و «بانو امین» را به عنوان نام خیابان شنیده ام.

زبیدآبادی، دیگر شهروند اصفهانی، اضافه می‌کند: هر روز از کوچه‌ها و خیابان‌های مختلفی گذر می‌کنم بیشتر تابلوهایی که دیده ام یا با نام‌های مردانه است یا بسیار تکراری است. حتی نام بانوان نامدار را هم بر سر در مدارس دولتی و یا غیر دولتی دخترانه هم بسیار کم به چشم می‌خورد.

ناصر شیروان‌شاهی، کارشناس امور فرهنگی نیز در این زمینه به خبرنگار مهر می‌گوید: بانوان بسیاری هستند که در عرصه‌های استانی، ملی و بین‌المللی صاحب نام و باعث افتخار هستند و با این نامگذاری‌ها می‌توان به زحمات آن‌ها ارج نهاد.

وی از مهدیه قمشه‌ای (پژوهشگر دینی)، پرفسور کلیشادی (پژوهشگر پزشکی) و ورزشکاران نام‌آور نام برد و مدیران شهری را به انتخاب نام بانوان فرهیخته فراخواند، تا با این نامگذاری‌ها، هویت تاریخی اصفهان شهر گنجینه مفاخر ادبی و هنری غنی‌تر شود.

کارشناس امور فرهنگی ادامه می‌دهد: باید نامگذاری خیابان‌ها از نام‌های محدود و مشهور مانند پروین اعتصامی، سپیده کاشانی فراتر برود و جامعه با دیگر بانوان افتخار آفرین آشنا شود.

سیما سردشتی، دیگر شهروند اصفهانی، با اشاره به اینکه تنها نام زنی که به عنوان اسم خیابان دیده و شنیده «پروین اعتصامی» و «بانو همایونی» (شاگرد بانو مجتهد امین) بوده است به خبرنگار مهر می‌گوید: این تعداد نامگذاری محدود در این شهر فرهنگی که بانوان نام‌آوری دارد، در حالی است که نام‌های تکراری در سطح شهر و محله‌ها به فراوانی دیده می‌شود.

وی اضافه می‌کند: در شهرک‌ها و مناطق مختلف شهر، نام یک شخصیت یا انواع گل‌ها بسیار تکرار می‌شود، در حالی که می‌توان از این تکرار، با نامگذاری‌های متنوع، به ویژه نام بانوان فرهیخته معاصر و در قید حیات، جلوگیری کرد.

وی با اشاره به نام چند مکان عمومی شهر اصفهان با انتقاد گفت: مسئولین نباید نام محله و یا بیمارستان‌های شهرهای دیگر که مخصوص همان شهر است را در این شهر نامگذاری کنند.

اصفهان می‌تواند الگوی فرهنگی در نامگذاری خیابان‌ها به نام بانوان باشد

گلرخ افقهی، از فعالان حقوق زنان، در خصوص روند رو به مثبت نام‌گذاری خیابان‌ها و معابر به نام زنان گفت: در گذشته، اغلب از اسامی پروین اعتصامی و سپیده کاشانی که دارای آثار برجسته‌ای بودند، بسیار استفاده می‌شد.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: از سال ۱۳۹۶ به بعد، با احترامی که نسبت به بانوان نامدار در علوم مختلف در جامعه بیشتر شکل گرفت، دانشکده‌ها و خیابان‌هایی به نام آنها نام‌گذاری شد که این اقدام پس از آن به شهرهای مشهد، اصفهان، تبریز، کرمان و شیراز نیز گسترش یافت.

وی با اشاره به اینکه درخواست جامعه برای نام‌گذاری معابر و خیابان‌ها به نام زنان دانشمند و فرهیخته در علوم روز و دینی موجب رشد روزافزون این روند شده است افزود: امروزه اسامی بزرگانی چون بانو امین، ایران درودی، سیمین بهبهانی، توران میرهادی، سیمین دانشور، مرضیه دباغ، هرچند محدود، در شهرهای بزرگ قابل مشاهده است.

افقهی اضافه کرد: بدیهی است این رشد را مدیون افزایش حضور زنان در شوراهای شهر، نهادهای تصمیم‌گیر، رشد تعداد زنان موفق در جامعه و وجود شبکه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی برای معرفی هرچه بیشتر این شخصیت‌ها و افزایش آگاهی عمومی درباره نقش زنان در علم، فرهنگ و هنر هستیم.

وی با اشاره به مادرانی که، مادر دو یا سه فرزند شهید و یا سردار دفاع مقدس بودند خاطر نشان کرد: این توجه بیشتر در شهر اصفهان می‌تواند به عنوان الگوی فرهنگی برای دیگر شهرها نیز باشد.

نامگذاری خیابان‌ها به نام بانوان راهی برای تجلیل از تاریخ اصفهان

محمدحسین ریاحی، پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه اصفهان، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص نقش زنان در تاریخ اصفهان گفت: شهر اصفهان زنان نام‌آور و شخصیت‌های برجسته‌ای را از نظر حضور در عرصه‌های مختلف در کنار مردان نامدار دارد که بسیار خوش نام هستند.

وی در خصوص اهمیت نقش زنان اصفهان در اسناد تاریخی افزود: زنان این شهر چهره‌هایی برجسته و محقق، توانمند از نظر حضور در عرصه‌های معنوی، فرهنگی، سیاسی و حتی حکومت‌گری در اصفهان داشته‌اند.

استاد تاریخ دانشگاه اصفهان با بیان اینکه زنان اصفهانی در موضوعات مختلف از جمله ساخت مراکز علمی، مساجد، بازارها و وقف نقش پر رنگ و تأثیر گذاری را داشتند ادامه داد: بانوانی به نام «حمیده روی‌دشتی»، «ربابه الهی»، «آمنه بیگم» و «آمنه بنت مجلسی» از دانشمندان بزرگ علوم دین و خیر بخصوص در زمان سلجوقیان و صفویان در وقف بودند.

ریاحی در ادامه اشاره کرد: در تاریخ هر کشور، نقش زنان به عنوان ستون‌های اساسی در شکل‌گیری فرهنگ، هنر، علم و سیاست غیرقابل انکار است، و نام‌گذاری خیابان‌ها به نام زنان افتخارآفرین، یکی از راه‌های مؤثر در بازشناسی این نقش مهم و ارتقای جایگاه آن‌ها در ذهنیت عمومی است.

اصفهان در مسیر پاسداشت نام بانوان

نصف جهان، جایی که تاریخ و فرهنگ در هر کوچه و گذر نفس می‌کشد، تلاش‌هایی برای پاسداشت نام بانوان نام‌آور بر تابلوهای معابر شکل گرفته است. این حرکت، از نام‌گذاری‌های تازه بر مجموعه‌های ورزشی تا کتابخانه‌ها، نشان‌دهنده بیداری فرهنگی برای الگوسازی نسل جوان است. اما با توجه به تعداد بالای زنان نام آور اصفهانی همچنان این کاستی بسیار به چشم می‌خورد.

فرزانه کلاهدوزان، عضو شورای شهر اصفهان، در این زمینه گفت: جریان‌های مؤثری برای نام‌گذاری معابر و خیابان‌ها به نام بانوان نامدار صورت گرفته است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در شورای نام‌گذاری دو نفر از نمایندگان شورای شهر، رئیس کمیسیون فرهنگی شورا، معاون فرهنگی شهرداری، مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری و دو نفر از اساتید دانشگاه که بنا به نظر شهردار اصفهان انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌شود ادامه داد: تمرکز شورای نام‌گذاری بر انتخاب نام‌های مفاخر استان و ملی است.

کلاهدوزان تاکید کرد: این نامگذاری‌ها بر هویت‌های محله‌ای که شهر اصفهان گنجینه‌ای از مفاخر ادبی، هنری و فرهنگی است، در فرآیند نام‌گذاری‌ها مورد توجه قرار دارد.

این عضو شورای شهر تصریح کرد: شورای نام‌گذاری معابر شهر اصفهان به این موضوع توجه دارد که به سمتی حرکت کند که نام بانوان نام‌آور بر خیابان‌ها و معابر، متناسب با روح فرهنگی هویت ایرانی و اسلامی باشد.

این مقام مسئول نام‌گذاری خیابان‌ها به نام بانوان معاصر، را الگوی و فرهنگ غنی برای نسل جوان عنوان کرد.

کلاهدوزان ادامه داد: با توجه به اهمیت الگوهای زنانه در تربیت نسل‌های آینده، جا دارد نهادهای شهری، فرهنگی و آموزشی کشور در سیاست‌های نام‌گذاری خود بیشتر توجه داشته باشند که این پاسداشت راهی برای الهام‌بخشی به دختران جوان این سرزمین نیز خواهد بود.

عضو شورای شهر اصفهان نمونه‌های موفقی مانند کتابخانه ماهدخت همایی، که به پاس جمع‌آوری آثار پدرش ایجاد شده، یا مجموعه ورزشی بانوان آیلین ملکیان، مربی با سابقه تیم ملی بسکتبال ایران در منطقه پنج، سردار بی بی مریم بختیاری را نشان‌دهنده این رویکرد عنوان کرد.

نام‌گذاری خیابان‌ها به نام زنان یک اقدام نمادین نیست، یک پیام قدرتمند به جامعه است

اصفهان با تاریخ غنی مهد هنرمندان و دانشمندان بسیاری بوده است که زنان نیز در آن نقش‌آفرینی کرده‌اند. نام‌گذاری خیابان‌ها به نام این زنان، نمادی از احترام به میراث فرهنگی و تاریخی است که می‌تواند به شکل‌گیری الگوهای جدید برای جوانان به ویژه دختران، کمک کند.

نام‌گذاری خیابان‌ها به نام زنان نه تنها تلاشی است برای گرامیداشت این شخصیت‌های بزرگ، بلکه فرصتی است برای بازخوانی مجدد تاریخ و ارتقای جایگاه زنان در همه عرصه‌ها. این اقدام نه تنها به تقویت هویت تاریخی زنان کمک می‌کند بلکه به نسل‌های آینده یادآوری می‌کند که زنان در هر حوزه‌ای توانسته‌اند تغییرات مهمی ایجاد کنند.

اصفهان از نظر تفکیک مناطق شهرداری به ۱۵ منطقه تقسیم می‌شود و آمار دقیقی از تعداد خیابان‌های اصفهان به طور عمومی بخاطر گسترش شهری در دسترس نیست اما با این حال با توجه به رشد و توسعه خیابان‌های جدید در مناطق مختلف می‌طلبد نام بانوان نامدار مورد توجه قرار بگیرد.