در دنیای امروز که سرعت زمان همچون سیلی جاری است، گاهی فراموش می‌کنیم که حقیقت زندگی تنها در پیوندهای انسانی و ارتباطات اصیل معنا پیدا می‌کند. روز خانواده و تکریم سالمندان فرصتی است برای بازگشت به ریشه‌ها و گرامیداشت آنانی که با حکمت و تجربه‌هایشان چراغ راه ما بوده‌اند. این روز، همچون نوری ملایم در دل شب، به ما یادآوری می‌کند که هیچ‌چیز گرانبهاتر از لحظات مشترک و پیوندهای عمیق انسانی نیست.

سالمندان، همچون درختان کهنسال و ریشه‌دار، حافظان تاریخ و آموزگاران زندگی‌اند. آن‌ها با هر کلمه، نسیمی از گذشته و تجربه‌های گرانبها را به ما منتقل می‌کنند و همچنان که دست‌هایشان لرزان است، قلب‌هایشان سرشار از محبت و گرمی است. روز تکریم سالمندان، علاوه بر یادآوری ارادت به گذشته، فرصتی است برای گرامیداشت ارزش‌هایی چون احترام، محبت و شراکت در لحظات زندگی که می‌تواند نسل‌های آینده را به‌سوی مسیری درست‌تر و زیباتر هدایت کند.

مرتضی سلیمی، کارمند بازنشسته مخابرات و سالمند به ایسنا اظهار می‌کند: در طول سال‌های زندگی، همیشه برای من مهم‌ترین چیز، ارتباط با خانواده و افرادی بود که در زندگی‌ام حضور داشتند. در دوران جوانی، بیشتر به کار و پیشرفت فکر می‌کردم، اما اکنون در این سن، می‌بینم که هیچ‌چیزی به‌اندازه عشق و احترام خانواده به همدیگر نمی‌تواند ارزش داشته باشد. وقتی بچه‌ها و نوه‌ها کنارم هستند، آن لحظات برای من بیش از هر دارایی دیگری گرانبهاست. 

وی افزود: شاید به نظر برسد که نسل‌های جدید به دنبال مسیرهای خود هستند و کمتر توجهی به ما دارند، اما من فکر می‌کنم که با ایجاد فرصت‌های بیشتر برای صحبت و اشتراک تجارب، می‌توانیم این فاصله‌ها را کاهش دهیم. باید از خانواده‌ها شروع کنیم و به بچه‌ها بیاموزیم که به حکمت سالمندان احترام بگذارند. خود من همیشه سعی کرده‌ام که با نوه‌هایم صحبت کنم و داستان‌هایی از گذشته‌ام برایشان تعریف کنم. این کار می‌تواند درک آنها را از جایگاه ما و ارزش ما بالا ببرد.

این سالمند بیان می‌کند: تکنولوژی در ابتدا برای من چالش بود، اما وقتی فهمیدم که می‌توانم از طریق تلفن و ویدئو با خانواده ارتباط برقرار کنم، دنیا برایم تغییر کرد. امروز دیگر هیچ فاصله‌ای بین من و بچه‌ها و نوه‌ها وجود ندارد. البته گاهی ممکن است جوان‌ترها مشغول کارهای خود باشند و این همدلی‌ها کمی کمتر شود، اما مهم این است که اگر بخواهیم، همیشه می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم و این ارتباط‌ها برای حفظ روابط خانوادگی بسیار موثر است.

مهدیس سلیمی، نوه ۱۶ساله مرتضی سلیمی نیز اظهار می‌کند: برای من، همیشه مهم بوده که به پدر و مادرم احترام بگذارم. از بچگی به یاد دارم که در کنار پدربزرگ و مادربزرگم لحظات خیلی ارزشمندی داشتم. آن‌ها نه‌تنها قصه‌های جالب از گذشته تعریف می‌کردند، بلکه گاهی از تجربه‌های زندگی‌شان نکاتی می‌گفتند که به من در مشکلات شخصی کمک می‌کرد. به همین دلیل، همیشه سعی کرده‌ام که وقتی کنارشان هستم، وقت کافی بگذارم و به صحبت‌هایشان گوش کنم. فکر می‌کنم احترام به سالمندان باید جز اصول خانواده باشد.

وی می‌افزاید: به نظر من، برای تکریم سالمندان راه‌حل این است که به فرزندانمان نشان دهیم که سالمندان منبعی از دانش و محبت هستند. اگر بچه‌ها از همان کودکی در کنار سالمندان باشند و در تعاملات روزانه به آن‌ها توجه کنند، در بزرگ‌سالی این احترام به طبیعی‌ترین شکل برایشان تبدیل می‌شود. در خانه ما، همیشه سعی شده ما نوه ها با پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها وقت بگذرانیم، نه فقط برای گرامیداشت مناسبت‌ها، بلکه برای ایجاد ارتباط روزمره.

نوه این سالمند بیان می‌کند: در ابتدا باید بگویم که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای ما که نوه سالمندان هستیم، پیداکردن وقت کافی برای مراقبت است. اما مهم‌ترین نکته‌ای که باید رعایت کنیم، این است که به نیازهای روحی سالمندان توجه کنیم. بسیاری از سالمندان تنها به حضور خانواده نیاز دارند. در کنار آن، باید از مراقبت‌های پزشکی و فیزیکی هم غافل نشویم و به‌سلامتی آن‌ها توجه داشته باشیم. به‌طورکلی، توجه به احساسات و نیازهای روزمره آن‌ها در کنار سلامتی‌شان، می‌تواند به کیفیت زندگی‌شان کمک زیادی کند.

سمیرا صادقی، مددکار اجتماعی بهزیستی نیز اظهار می‌کند: یکی از بزرگترین چالش‌ها، تغییرات فرهنگی و اجتماعی است. درگذشته، سالمندان در مرکز خانواده و جامعه قرار داشتند، اما امروز به دلیل زندگی‌های پرشتاب، بسیاری از سالمندان در انزوا قرار می‌گیرند. نسل جدید بیشتر به سمت شغل و تحصیل خود متمایل است و این باعث می‌شود که ارتباطات کمتری با سالمندان برقرار شود. علاوه بر این، نبود امکانات حمایتی کافی برای سالمندان، همچون مراکز روزانه سالمندان یا برنامه‌های خاص برای آنان، از دیگر موانع است.

وی می‌افزاید: برای بهبود وضعیت سالمندان، اولویت باید بر ارتقای فرهنگ احترام به آن‌ها باشد. این فرهنگ باید در خانواده‌ها از کودکی آغاز شود و در مدارس و دانشگاه‌ها نیز به آن پرداخته شود، همچنین باید زیرساخت‌های اجتماعی برای سالمندان فراهم گردد؛ از جمله ایجاد مراکز اجتماعی برای سالمندان، پشتیبانی از خانواده‌هایی که از سالمندان مراقبت می‌کنند و ارائه مشاوره‌های روان‌شناسی به آنان. از سوی دیگر، ایجاد برنامه‌هایی برای اشتغال سالمندان به شکل نیمه‌وقت یا مشاوره‌گری می‌تواند به افزایش احساس مفیدبودن در این افراد کمک کند.

این مددکار اجتماعی بیان می‌کند: سالمندان باید به‌عنوان منابع بی‌پایان تجربه و دانش در نظر گرفته شوند. آن‌ها می‌توانند به‌عنوان مشاوران در حل مسائل اجتماعی، خانوادگی یا حتی اقتصادی ایفای نقش کنند. به‌ویژه در جوامع روستایی یا کم‌جمعیت، سالمندان می‌توانند در فرآیند آموزش نسل‌های جدید، مشاوره در مشکلات خانوادگی، یا حتی در توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه نقشی اساسی ایفا کنند. باید از ظرفیت‌های آن‌ها در سطح ملی و محلی بهره‌برداری شود.

بهناز نجفی، پرستار سالمند نیز اظهار می‌کند: سالمندان به‌عنوان گروهی آسیب‌پذیر در جامعه، نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند. در طول سال‌ها که در این حرفه مشغول به کار هستم، متوجه شده‌ام که سالمندان نه‌تنها از نظر جسمی، بلکه از لحاظ روحی و عاطفی نیز به مراقبت‌های خاصی نیاز دارند. بسیاری از سالمندان ممکن است از بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا پارکینسون رنج ببرند که به‌تدریج توانایی‌های ذهنی و حرکتی آن‌ها را کاهش می‌دهد. در این شرایط، علاوه بر دارو و درمان‌های پزشکی، نیاز به حضور فردی مهربان و بادقت دارند تا احساس امنیت کنند و از تنهایی رهایی یابند.

وی می‌افزاید: بیشتر سالمندان، به‌ویژه در شرایط امروزی که خانواده‌ها مشغول زندگی خود هستند، از انزوا رنج می‌برند. این موضوع می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت روانی آن‌ها بگذارد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای من به‌عنوان پرستار، برقراری ارتباط با سالمندان است که گاهی ممکن است مشکل باشد. برخی از آن‌ها دچار کم‌شنوایی یا مشکلات گفتاری هستند، بنابراین باید روش‌های مختلفی را برای تعامل با آن‌ها امتحان کنم. اما مهم‌ترین نکته این است که همیشه باید با صبر و دلسوزی به آن‌ها توجه کنم تا احساس ارزشمندی و احترام کنند.

این پرستار با اشاره به نقش پرستار در ایجاد رابطه عاطفی با سالمندان بیان می‌کند: وقتی سالمندی به‌مرورزمان به من اعتماد می‌کند و احساس راحتی می‌کند، می‌بینم که چقدر این ارتباط برای هر دو طرف مفید است. برای بسیاری از سالمندان، پرستار فقط یک فرد نیست که به آن‌ها دارو بدهد یا کارهای روزمره را انجام دهد، بلکه به‌نوعی همراه زندگی‌شان می‌شود. من همیشه تلاش می‌کنم که تا حد ممکن برای آن‌ها محیطی آرام و حمایت‌کننده فراهم کنم تا آن‌ها بتوانند از زندگی خود لذت ببرند، حتی در شرایط سخت.

طناز جعفری مشاور خانواده اظهار می‌کند: وقتی سالمندان مورداحترام و محبت قرار می‌گیرند، نه‌تنها خودشان احساس بهتری دارند، بلکه این احترام باعث تقویت سلامت روان اعضای خانواده نیز می‌شود. سالمندان معمولاً تجربه‌های زیادی دارند و وقتی خانواده‌ها از این تجربه‌ها بهره‌برداری می‌کنند، احساس ارتباط و وحدت بیشتری پیدا می‌کنند. این تعاملات، احساس ارزشمندی و تعلق را در سالمندان تقویت می‌کند و همین امر باعث می‌شود که آن‌ها در شرایط روحی بهتری باشند.

وی می‌افزاید: یک نکته بسیار مهم، صرف وقت با سالمندان است. این افراد ممکن است از نظر جسمی در وضعیت مناسبی نباشند، اما نیازهای عاطفی آن‌ها همچنان شدید است. خانواده‌ها باید بیشتر وقت خود را صرف ارتباط با آنها کنند، حتی اگر این ارتباط به‌صورت حضوری نباشد. تماس‌های تلفنی منظم یا برقراری ارتباط از طریق پیامک یا ویدئو، می‌تواند در رفع احساس تنهایی آن‌ها موثر باشد. همچنین فعالیت‌های مشترک مانند تماشای فیلم یا حتی انجام کارهای خانه با هم می‌تواند باعث احساس امنیت و رفاه در سالمندان شود.

این مشاور خانواده درباره نقش جوانان با سالمندان بیان می‌کند: نسل جوانی که با سالمندان ارتباط مثبت و محبت‌آمیز دارند، بیشتر درک می‌کنند که زندگی تنها در حال حرکت به جلو نیست، بلکه درک و احترام به گذشته نیز اهمیت دارد. این تعاملات، به آن‌ها کمک می‌کند که ارزش‌های انسانی مانند صبر، محبت و شجاعت را از سالمندان بیاموزند. در نهایت، این تربیت‌ها در روابط خانوادگی و اجتماعی آن‌ها تاثیرگذار خواهد بود.

امیر جباری مسئول یک مرکز نگهداری سالمندان نیز اظهار می‌کند: یکی از بزرگترین چالش‌ها، انزوای اجتماعی سالمندان است. بسیاری از سالمندان به دلایل مختلف، از جمله بیماری، از خانواده‌هایشان دور می‌افتند و این امر باعث ایجاد احساس تنهایی و افسردگی در آن‌ها می‌شود. در این شرایط، مراکز نگهداری می‌توانند نقش بسیار مهمی ایفا کنند. علاوه بر این، سالمندان به مراقبت‌های جسمی و روحی نیاز دارند که در این مراکز، علاوه بر مراقبت‌های پزشکی، تلاش می‌کنیم برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی برایشان برگزار کنیم تا حس ارتباط و مشارکت اجتماعی آن‌ها تقویت شود.

وی می‌افزاید: در جامعه امروز، باید توجه بیشتری به برنامه‌های حمایتی و اجتماعی برای سالمندان شود. علاوه بر فراهم‌کردن مکان‌های مناسب برای نگهداری آن‌ها، برنامه‌هایی برای فعال نگه‌داشتن ذهن و جسم سالمندان مانند کارگاه‌های هنری، جلسات مشاوره و حتی فعالیت‌های ورزشی مخصوص سالمندان ضروری است. همچنین، افزایش آگاهی خانواده‌ها و جوامع محلی در خصوص نیازهای سالمندان و اهمیت رسیدگی به‌سلامت روانی آن‌ها، باید جز اولویت‌های اجتماعی قرار گیرد. باید تلاش کنیم که سالمندان احساس کنند که در جامعه نقشی دارند و از احترام و محبت برخوردارند.

این مسئول نگهداری سالمندان بیان می‌کند: ملاقات‌های منظم خانواده‌ها با سالمندان تاثیر عمیق و مثبتی بر سلامت روانی آن‌ها دارد. سالمندانی که به دلیل شرایط فیزیکی یا روحی نمی‌توانند به‌راحتی از خانه خارج شوند، با حضور خانواده احساس ارزشمندی و تعلق بیشتری پیدا می‌کنند. این دیدارها، نه‌تنها باعث تقویت روابط خانوادگی می‌شود؛ بلکه سالمندان را از احساس تنهایی و جدایی نجات می‌دهد و انرژی مثبتی به آن‌ها منتقل می‌کند. ما در مرکز نیز همیشه توصیه می‌کنیم که خانواده‌ها هرچه بیشتر از سالمندان خود دیدار کنند و وقت بگذارند.

حجت‌السلام محمد گرجی، کارشناس دینی و فرهنگی خانواده و استاد دانشگاه الهیات نیز اظهار می‌کند: در فرهنگ اسلامی و بسیاری از فرهنگ‌های جهانی، سالمندان جایگاه ویژه‌ای دارند. قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص) بر تکریم والدین و سالمندان تأکید فراوانی دارند. در اسلام، رسیدگی به سالمندان و احترام به آن‌ها نه‌تنها یک مسئولیت اخلاقی، بلکه یک دستور دینی است. این احترام به سالمندان، نشان‌دهنده احترام به گذشته، تجربه و حکمت است. در فرهنگ ما، سالمندان به‌عنوان حافظان سنت‌ها و ارزش‌های خانواده به شمار می‌روند و بنابراین احترام به آن‌ها نوعی ارادت به تاریخ و فرهنگ است.

 وی می‌افزاید: تکریم سالمندان نقشی اساسی در حفظ هویت فرهنگی جامعه دارد. سالمندان در حقیقت حافظان بسیاری از آداب‌ورسوم گذشته‌اند و زمانی که نسل جدید به آن‌ها احترام می‌گذارد، در واقع این پیوند فرهنگی را برقرار می‌کند. این ارتباط بین نسل‌ها به انتقال تجربیات، داستان‌ها، ارزش‌ها و باورها کمک می‌کند و از فراموشی آن‌ها جلوگیری می‌کند. ازاین‌رو، احترام به سالمندان نه‌تنها در بهبود روابط اجتماعی مؤثر است، بلکه به حفظ فرهنگ و تاریخ جامعه نیز کمک می‌کند.

 این کارشناس دینی و فرهنگی خانواده و استاد الهیات بیان می‌کند: اولین قدم برای ارتقا آگاهی، آموزش‌وپرورش است. در مدارس و دانشگاه‌ها باید به دانش‌آموزان و دانشجویان اهمیت احترام به سالمندان و چگونگی تعامل صحیح با آن‌ها آموزش داده شود. در کنار این، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی باید به طور منظم برنامه‌هایی را در خصوص اهمیت جایگاه سالمندان و تجربه‌های ارزشمند آن‌ها برگزار کنند. همچنین در سطح جامعه، برگزاری جشن‌ها و مراسم ویژه سالمندان می‌تواند به ایجاد یک فرهنگ مثبت در خصوص تکریم آن‌ها کمک کند.

مریم نیک‌اندیش، مسئول حوزه حمایت اجتماعی اظهار می‌کند: سالمندان به‌ویژه در جوامع شهری، با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند؛ از جمله مشکلات اقتصادی، فیزیکی و اجتماعی. برای حمایت از این قشر، باید برنامه‌های جامع‌تری در زمینه بیمه‌های اجتماعی، مراقبت‌های پزشکی در منزل، خدمات روان‌شناسی و حتی فعالیت‌های اجتماعی برای آن‌ها فراهم کنیم. بسیاری از سالمندان به دلیل مشکلات مالی قادر به دسترسی به خدمات پزشکی نیستند، لذا باید دولت‌ها و نهادهای اجتماعی برای ارائه خدمات باکیفیت به سالمندان بیشتر تلاش کنند. همچنین ایجاد فضاهای اجتماعی برای سالمندان در محله‌ها و جوامع می‌تواند کمک‌کننده باشد.

وی می‌افزاید: یکی از دلایل اصلی، تغییر سبک زندگی است. درگذشته، خانواده‌ها بیشتر در کنار هم زندگی می‌کردند و سالمندان معمولاً در کنار فرزندان و نوه‌ها حضور داشتند، اما امروز با افزایش مهاجرت‌ها، تغییرات در ساختار خانواده‌ها و مشغله‌های روزمره، بسیاری از سالمندان در انزوا و تنهایی قرار می‌گیرند. این وضعیت منجر به کاهش توجهات اجتماعی به این قشر می‌شود. علاوه بر این، در بسیاری از جوامع، سالمندان هنوز به‌عنوان یک‌بار اضافی بر دوش خانواده‌ها دیده می‌شوند، درحالی‌که در حقیقت آنها می‌توانند منابعی ارزشمند از تجربه و دانش باشند.

 این مسئول حوزه اجتماعی بیان می‌کند: دولت‌ها باید نقش فعالی در حمایت از سالمندان داشته باشند. این حمایت نه‌تنها باید شامل ارائه خدمات درمانی باشد، بلکه باید به توسعه برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی برای سالمندان نیز بپردازد. به‌عنوان‌مثال، ایجاد مراکز مشاوره و پشتیبانی، تشویق به مشارکت سالمندان در فعالیت‌های اجتماعی و ارتقا سطح آگاهی عمومی در خصوص حقوق سالمندان از جمله اقداماتی است که دولت‌ها باید برای بهبود شرایط سالمندان انجام دهند. همچنین، ایجاد سیاست‌های حمایتی برای سالمندان با شرایط مالی ضعیف باید در اولویت باشد.

به گزارش ایسنا، دنیای سالمندان، دنیای خاطرات و حکایت‌های بی‌پایانی است که همچون گنجینه‌هایی نایاب، در دل تاریخ بشر جای دارند. وقتی آنان لب به سخن می‌گشایند، نسیم تجربه‌های گذشته به گوش می‌رسد و در لابه‌لای واژه‌های ساده‌شان، درسی از زندگی نهفته است که هیچ کتابی نمی‌تواند به ما بیاموزد. در این روز، به یاد بیاوریم که سالمندان که با دستان پر از خاطره، ما را در آغوش کشیده‌اند، سزاوار بیش از هر چیز ستایش و تکریم هستند.

در دنیای شتاب‌زده امروز، باید بیاموزیم که زندگی نه در عبور از گذرگاه‌ها، بلکه در عمق لحظات ساده و معنوی است که معنا پیدا می‌کند. سالمندان به ما می‌آموزند که در میان رنج‌ها و شادی‌های کوچک، حقیقت زندگی نهفته است؛ بنابراین، امروز، در روز تکریم سالمندان، باید در کنار یکدیگر بایستیم و از دریای عمیقِ تجربه و حکمت‌شان بهره ببریم. چرا که آن‌ها نه‌تنها حافظان گذشته‌مان هستند، بلکه به ما امید می‌دهند که در آینده، با عشق و احترام زندگی کنیم.

انتهای پیام