مهران آقاخانی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت ۲۵ آذر، روز پژوهش با اشاره به اهمیت پژوهش و فناوری در اقتصاد جهانی اظهار کرد: در کشور ما ۲۵ آذرماه به عنوان روز پژوهش نامگذاری شده است. این روز فرصتی است تا از مقام پژوهشگران تجلیل شود تا در این روز بتوان دستاوردهای پژوهشی که در طول سال انجام شده را به جامعه، صنعت، دانشگاه و بخش‌های مختلف معرفی کنیم و پژوهشگران بتوانند دور هم جمع شوند و تبادل نظر کنند.

وی افزود: معمولا هفته چهارم آذرماه هر سال به عنوان هفته پژوهش و فناوری نامگذاری می‌شود. موضوعی که مطرح هست، بحث پژوهش و فناوری و سیاست‌های کلان کشور است. در اسناد بالادستی، اهدافی برای اقتصاد کشور تعیین شده و برنامه‌ریزی ما این است که ۷ درصد از اقتصاد یا تولید ناخالص داخلی کشور، محصولات فناورانه و اقتصاد دانش‌بنیان باشد که الان فاصله زیادی با این درصد داریم. همچنین برنامه دارد که رتبه ما در شاخص نوآوری به زیر ۵۰ برسد، در حالی که رتبه کشور ما الان ۷۰ است. دستیابی به این اهداف منوط به این است که ما به پژوهش و فناوری در اختصاص منابع، اجرا و در سیاست‌گذاری بیش از پیش اهمیت بدهیم.

لزوم رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای در پژوهش

آقاخانی با اشاره به اهمیت رعایت اصول اخلاقی، علمی و حرفه‌ای در کارهای پژوهشی بیان کرد: در استان ما دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه شهید چمران و علوم پزشکی فعالیت‌های زیادی در این حوزه انجام می‌دهند. هر کار پژوهشی که صورت می‌گیرد و نتایجی که منعکس می‌شود، باید در آن صداقت وجود داشته باشد. داده‌ها و اطلاعاتی که منتشر می‌شود باید بر اساس مستندات علمی و واقعی باشد تا مخاطبان بتوانند از خروجی‌ها به شکل علمی و فنی استفاده کنند.

وی ادامه داد: حریم‌ها نیز باید رعایت شوند برای مثال حقوق افرادی که اطلاعاتشان در پژوهش استفاده شده، باید حفظ و شفافیت در ارائه اطلاعات رعایت شود. مساله دیگر، بحث منابع مالی پروژه‌ها است که گاهی کافی نیست. همچنین نوآوری بی‌طرفانه‌ باید برای حفظ اعتماد عمومی به جامعه علمی ضروری است تا اعتماد افزایش یابد و از هدررفت منابع مالی و زمانی در پروژه‌ها جلوگیری شود.

معاون پارک علم و فناوری خوزستان به یک چالش ساختاری اشاره کرد و گفت: دانشگاه‌ها عمده کارهای پژوهشی را در کشور انجام می‌دهند، اما مساله این است که درخواست و نیاز برای پژوهش از طرف صنایع آن طور که باید نیست. در کشورهایی که اقتصادشان متکی به بخش خصوصی است، به دلیل رقابت شدید، خود صنایع و فعالان اقتصادی ناچارند به سراغ پژوهش، فناوری و نوآوری بروند، در غیر این‌صورت از چرخه اقتصادی حذف می‌شوند.

آقاخانی افزود: این رقابت باعث شکل‌گیری یک نیاز واقعی می‌شود و آن نیاز از طریق دانشگاه‌ها تامین می‌شود و یک ارتباط دوطرفه قوی بین فناوری و دانشگاه شکل می‌گیرد.اما در کشور ما به نظر می‌رسد این مساله به این شکل، شکل نگرفته است که بخشی از آن به دلیل این است که صنایع دولتی هستند.

بخش عمده‌ای از منابع مالی پژوهش باید از طریق صنایع تامین شود

وی افزود: به عنوان مثال، در کشوری مانند کره جنوبی، حدود ۴.۹ درصد از تولید ناخالص داخلی به پژوهش اختصاص می‌یابد، اما در کشور ما این رقم زیر یک درصد و حدود ۰.۸ درصد است. بخش عمده‌ای از منابع مالی پژوهش باید از طریق صنایع تامین شود اما به دلیل عدم رقابت‌پذیری و دولتی بودن صنایع، باعث شده تا این نیاز به اندازه کافی احساس نشده و اهمیت داده نمی‌شود. اگر این شرایط بهبود یابد، قطعاً دانشگاه‌های ما با توجه به امکانات خوبی که دارند، می‌توانند نقش بسیار مؤثرتری ایفا کنند.

آقاخانی در خصوص رابطه هوش مصنوعی با پژوهش بیان کرد: هوش مصنوعی تمام عرصه‌ها را تغییر داده است. کاری که هوش مصنوعی انجام می‌دهد، این است که به شدت بهره‌وری را بالا می‌برد و فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کند و در حوزه‌های مختلف می‌توان از آن استفاده کرد. این یک ابزار قدرتمند در دست پژوهشگران است که سرعت و گستردگی کار را خیلی بالا می‌برد.

وی اضافه کرد: امروز در صنایع مختلف از هوش مصنوعی استفاده می‌شود و پژوهشگران می‌توانند به خوبی از آن استفاده کنند. به عنوان مثال، داروهایی در جهان ساخته شده که به واسطه هوش مصنوعی طراحی شده‌اند و در حال حاضر به مرحله تست رسیده‌اند و احتمالاً در سال جاری یا آینده به صورت رسمی معرفی خواهند شد. این نشان می‌دهد هوش مصنوعی چگونه در سطح فناوری و پژوهش نفوذ کرده و می‌تواند تمام ساختارها را مورد بررسی قرار دهد.

هوش مصنوعی می‌تواند تفکر و خلاقیت را در درازمدت کم کند

آقاخانی به چالش‌های هوش مصنوعی اشاره و خاطرنشان کرد: هوش مصنوعی در مرحله‌ای قرار دارد که هنوز آثار نهایی خود را به طور کامل در جوامع بشری نشان نداده است. با توجه به قدرت و سرعت شدیدی که در رشد و کیفیت دارد،‌ این نگرانی وجود دارد که که انسان چگونه با آن رقابت خواهد کرد. هوش مصنوعی می‌تواند از یک نظر انسان را از فکر کردن و خلاقیت تا حدی بی نیاز و به نوعی تفکر و خلاقیت را در درازمدت کم کند. این موضوعی است که هنوز دانشمندان درباره آن بحث می‌کنند، چون اثرات نهایی آن هنوز دیده نشده است. کارهایی که هوش مصنوعی انجام می‌دهد قطعا زندگی را برای انسان‌ها خیلی راحت‌تر می کند و بسیاری از شغل‌ها را بدون شک از بین خواهد برد.

معاون فناوری پارک علم و فناوری خوزستان ادامه داد: بسیاری از مقالاتی که منتشر می‌شود منبع آن هوش مصنوعی است و پژوهشگر ممکن است به عمق مطالب اشرافی نداشته باشد. الان خیلی راحت می‌توان با هوش مصنوعی مقاله‌نویسی کرد و از این رو حجم تولیدات علمی یا مقاله‌ای از هوش مصنوعی به شدت افزایش پیدا می‌کند. پژوهشگر ممکن است توجهی به موضوع نداشته باشد یا کار عملی واقعی صورت نگیرد و این درحال حاضر چالشی است که در بحث هوش مصنوعی وجود دارد.

انتهای پیام