نفت خام یکی از مهم ‌ترین منابع انرژی و مواد اولیه جهان است که در ساده ‌ترین مصارف روزانه تا نقش های پررنگ صنعتی کاربرد دارد، از لوازم آرایشی تا مواد غذایی و لباس، کودهای کشاورزی، تجهیزات پزشکی و دارویی، مستقیما از مشتقات نفت ساخته می ‌شوند. استفاده از مواد اولیه بر پایه نفت در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست، موضوعی نگران‌ کننده برای بسیاری از مصرف ‌کنندگان بوده است. این مواد که اغلب با لفظ مضر نوشته میشوند، در بافت‌ های نرم کننده و حالت ‌دهنده‌ ها تا اسانس‌ ها، پلیمرهای تثبیت‌ کننده و حتی بسته ‌بندی ‌ها نقش دارند. بررسی مواد اولیه مختلف بر پایه نفت که معمولاً در لوازم آرایشی استفاده می‌شوند و نقش آنها میتواند شما را تا حدی زیادی بابت خطرات و مضرات احتمالی آنها برای بدن آگاه سازد.

نفت خام چیست؟

نفت خام مایعی غلیظ، تیره و قابل اشتعال است که از هیدروکربن ‌ها و ناخالصی ‌های طبیعی تشکیل شده و طی میلیون ‌ها سال از تجزیه مواد آلی شکل گرفته است. پس از پالایش، به محصولات مهمی مانند سوخت‌ها، پارافین، روغن ‌ها، واکس ‌ها و مواد اولیه صنایع آرایشی و دارویی تبدیل می‌شود.

مواد اولیه بر پایه نفت چیست؟

مواد آرایشی بر پایه نفت از مشتقات نفت خام مانند روغن‌ های معدنی، پارافین، پترولاتوم، پلیمرهای مصنوعی (مانند اکریلات‌ ها و سیلیکون ‌ها)، موم‌ ها و دیگر اجزای مصنوعی تشکیل شده‌اند. این مواد با وجود نگرانی ‌های زیست‌ محیطی یا احتمال تحریک پوست، به دلیل پایداری و خواص خاصی مانند مرطوب ‌کنندگی، تقویت بافت و مقرون ‌به ‌صرفه بودن، جایگزین ترکیبات طبیعی هستند.

آیا ترکیبات رایج بر پایه نفت در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست ایمن اند؟

۱.     روغن‌های معدنی و پارافین (روغن وازلین، سرسین)

روغن ‌های معدنی مانند پارافین از مشتقات نفت خام و پرکاربرد در فرمولاسیون لوازم آرایشی و مراقبتی مثل مرطوب ‌کننده ‌ها، پمادها و محصولات لب هستند؛ که با ایجاد لایه محافظ روی پوست، رطوبت را قفل کرده و به دلیل پایداری و سازگاری بالا، دهه ‌هاست در محصولات آرایشی و برخی فرآورده‌های دارویی کاربرد دارند.

۲.     سیلیکون ‌ها (دایمتیکون، سیکلوپنتاسیلوکسان، آمودیمتیکون)

پلیمرهای مصنوعی مشتق از نفت مانند سیلیکون از جمله ترکیبات رایج و پرکاربرد در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست است که بافت سبک و روان ایجاد کرده، پخش‌ پذیری را بهبود می‌دهند و به پر شدن خطوط ریز و حفظ رطوبت پوست کمک می‌کنند. بیشتر سیلیکون‌ ها ایمن و غیرت حریک ‌کننده‌ اند و در بهبود ظاهر پوست نیز کاربرد دارند، هرچند برخی انواع فرار مانند D۴ و D۵ به‌صورت محدود و تحت نظارت‌های خاص استفاده می‌شوند.

۳.     پلیمرهای اکریلیک (کوپلیمر آکریلات، کربومر، کوپلیمر آکریلات سدیم)

آکریلات ‌ها از مشتقات نفت خام در لوازم آرایشی به‌ عنوان فیلم ‌ساز، غلیظ ‌کننده و تثبیت‌ کننده استفاده می‌شوند و با ایجاد بافت صاف، پخش ‌پذیری و ماندگاری محصول را افزایش می‌دهند. این ترکیبات به دلیل ضدآب بودن در محصولات ضدآب مانند کرم ‌پودر، ریمل و رژلب کاربرد دارند و در غلظت‌ های مجاز ایمن و غیر تحریک ‌کننده محسوب شده و خطری برای مصرف‌کننده ندارند.

۱۰  کاربرد نفت خام در زندگی روزمره و صنایع مختلف

۱.      کاربرد نفت در لوازم آرایشی و بهداشتی

نفت خام و مشتقات آن نقش مهمی در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی دارند. بیش از ۸۰ درصد مواد اولیه در این محصولات از مشتقات نفتی ساخته می‌ شوند و باعث می ‌شوند بافت محصولات سبک، پایدار و اثرگذار باشد. این مشتقات در موارد زیر کاربرد دارند:

• ماتیک (رژ لب)
• عطر و ادکلن
• رنگ مو
• دئودرانت و ضد عرق

۲.      کاربرد نفت خام در پزشکی و داروسازی

نفت خام و مشتقات آن در تولید داروها و به ‌ویژه محصولات موضعی و مراقبت از پوست نقش مهمی دارند؛ ترکیباتی مانند وازلین، پارافین و روغن ‌های معدنی به‌عنوان پایه و حامل مواد فعال در کرم ‌ها و پمادها استفاده می‌شوند و با افزایش پایداری، یکنواختی بافت و محافظت از پوست، به بهبود نفوذ و اثرگذاری ترکیبات مؤثر کمک می‌کنند.

۳.      کاربرد نفت خام در صنایع غذایی

نفت خام به ‌طور غیرمستقیم در صنایع غذایی و آرایشی کاربرد دارد. مشتقات آن در بسته‌ بندی پلاستیکی، برخی افزودنی ‌ها مانند رنگ ‌ها و طعم‌ دهنده‌ های مصنوعی و مواد نگهدارنده استفاده می‌شوند و نقش مهمی در حفظ کیفیت محصولات دارند.

۴.      کاربرد نفت خام در کشاورزی

بسیاری از کودها، سموم دفع آفات و علف ‌کش‌ ها از مشتقات نفت ساخته می‌ شوند و باعث افزایش بهره ‌وری و حفظ کیفیت محصولات می ‌شوند. همچنین مشتقات نفت در روغن‌ ها و روان ‌کننده ‌های تجهیزات کشاورزی استفاده می‌ شوند تا ماشین ‌آلات عملکرد بهتر و طول عمر بیشتری داشته باشند.

۵.      صنعت دفاع و نظامی

کاربرد نفت خام در صنایع دفاعی و نظامی بسیار پررنگ بوده و نقش حیاتی دارد. سوخت‌ های نفتی برای وسایل نقلیه زمینی، هوایی و دریایی استفاده می ‌شوند و مشتقات نفت در روان‌ کننده‌ ها، گریس‌ ها و برخی مواد شیمیایی تجهیزات نظامی را کارآمد نگه می ‌دارند. حتی در تولید برخی مواد منفجره و تجهیزات دفاعی نیز نقش دارند.

۶.      تجهیزات ورزشی

یکی دیگر از کاربردهای نفت خام که مانند لوازم آرایشی شاید از دانستن آن تعجب کنید، استفاده آن در ساخت وسایل ورزشی است. پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌اورتان و لاستیک مصنوعی از مشتقات نفت هستند و در توپ ‌ها، کفش‌ ها، کفی‌ های ضربه‌ گیر، تشک ‌های یوگا، دستکش ‌ها و لباس ‌های ورزشی به کار می‌روند و باعث سبک، مقاوم و راحت شدن تجهیزات ورزشی می‌شوند.

۷.      پلاستیک

نفت خام پایه تولید بسیاری از پلاستیک ‌هاست که در زندگی روزمره و صنایع کاربرد دارند. مشتقات نفتی مانند پلی ‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌وینیل کلراید و پلی‌استایرن در ظروف، بسته ‌بندی، لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شوند و محصولات سبک، مقاوم و قابل شکل ‌دهی ایجاد می‌کنند.

۸.      مداد رنگی و شمعی

بسیاری از مدادهای رنگی و شمعی با مشتقات نفتی مانند پارافین و روغن‌ های معدنی تولید می ‌شوند. این ترکیبات باعث می‌ شوند رنگ‌ ها روشن، یکنواخت و روان باشند و محصول مقاومت بالایی در برابر شکستن داشته باشد.

۹.      پوشاک

نفت و مشتقات آن در صنعت پوشاک نیز کاربرد دارند. الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر، نایلون و اسپندکس از نفت تولید می‌شوند و در لباس ‌های روزمره، ورزشی و صنعتی استفاده می‌شوند و باعث سبک، مقاوم، کشسان و ضدچروک شدن لباس ‌ها می‌شوند.

۱۰.  مصارف خانگی

مشتقات نفت در ابزار و وسایل خانگی نقش پررنگی دارند. از ظروف پلاستیکی، شمع‌ ها و لوازم آشپزخانه گرفته تا مواد شوینده و بسته ‌بندی‌ های محافظ، این ترکیبات باعث می‌ شوند محصولات کاربردی، با دوام و راحت برای استفاده روزمره باشند.

جمع بندی

مواد تشکیل ‌دهنده‌ محصولات نفتی، اگرچه اغلب به اشتباه درک می‌شوند، اما نقش مهمی در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی ایفا می‌کنند. موادی مانند روغن‌ های معدنی، پلیمرهای مصنوعی و سیلیکون ‌ها مزایای بی ‌شماری دارند، از مرطوب کردن پوست خشک گرفته تا افزایش عملکرد محصول در فرمولاسیون ‌های آرایش وSPF  . استفاده از این مواد در فرمولاسیون ‌های آزمایش ‌شده و تحت نظارت نباید باعث نگرانی شود. پس با آگاهی از ترکیبات و مواد تشکیل دهنده محصولات و نوع کارایی آنها اقدام به خرید لوازم آرایشی یا محصول مراقبتی مد نظر خود کنید.