مجید جعفری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه بیش‌ترین سطح گلخانه در استان به ترتیب مربوط به شهرستان‌های مشهد، فریمان و گلبهار است، اظهار کرد: از کل محصولات گلخانه‌ای استان، حدود ۶۰ درصد محصولات سبزی و صیفی، ۳۵ درصد گل و گیاهان زینتی و ۵ درصد سایر محصولات است که محصولات باکیفیت گلخانه‌ای در شرایط وجود آب باکیفیت مناسب و مدیریت بهینه آن حاصل می‌شود و سیستم آبیاری غالب آن‌ها آبیاری با لوله‌های تیپ است.  

وی با اشاره به ظرفیت سالانه میزان ۵۳.۸هزار تن انواع محصولات سبزی و صیفی، ۷۴ میلیون عدد انواع گل شاخه بریده، ۶.۸ میلیون عدد انواع نشاء گل و گیاه زینتی، ۲.۶ میلیون عدد انواع نشاء محصولات سبزی و صیفی و گیاهان دارویی در استان در سطح تولید گلخانه‌ای استان درباره تفاوت مصرف آب در سیستم‌های کشت خاکی، سیستم هیدروپونیک باز و بسته افزود: برای تولید یک کیلوگرم گوجه‌فرنگی در کشت هیدرو پونیک بسته حدود ۱۷ لیتر، هیدروپونیک باز ۲۷ لیتر و در کشت خاکی حدود ۱۰۰ لیتر آب موردنیاز است.  

جعفری در ادامه با بیان اینکه میزان صرفه‌جویی در مصرف آب در استان با این حجم از ایجاد گلخانه بیش از ۷ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود، افزود: در کشورهای پیشرفته دنیا فقط هیدروپونیک بسته یا سیستم بازچرخشی استفاده می‌شود که در استان خراسان رضوی گلخانه شرکت سیمان زاوه با تغییر سیستم خاکی به هیدروپونیک به ویژه سیستم نوین هیدروپونیک بسته بهره‌وری قابل‌توجهی در مصرف میزان آب دارند.  

تغییرات اقلیمی و افزایش تقاضا نسبت به ایجاد گلخانه
 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، تأمین آب را یکی از ارکان اساسی در موفقیت پروژه‌های گلخانه‌ای دانست و گفت: تأمین آب در پروژه‌های گلخانه‌ای چالشی جدی است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق است. با شناخت محدودیت‌ها و اجرای راه‌حل‌های مناسب، می‌توان به بهره‌وری بالا و توسعه پایدار در این صنعت دست یافت زیرا انتخاب راه‌حل‌های علمی و عملی مناسب، می‌تواند در آیندهٔ پروژه‌های گلخانه‌ای نقشی حیاتی ایفا کند.  

جعفری افزود: به دلیل تغییرات اقلیمی و افزایش تقاضا، بسیاری از مناطق با کمبود آب مواجه هستند. این موضوع به ویژه در مناطقی که برای توسعه پروژه‌های گلخانه‌ای انتخاب می‌شوند، مهم است.  

وی در ادامه با بیان اینکه بسیاری از کشورها و مناطق دارای قوانین سخت‌گیرانه‌ای در خصوص استفاده از منابع آب هستند که این قوانین ممکن است شامل محدودیت‌هایی در تخصیص آب به کشاورزی و به‌ ویژه گلخانه‌ها باشد؛ تصریح کرد: آب مورد استفاده در گلخانه‌ها باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشد. استفاده از آب باکیفیت پایین می‌تواند به بروز مشکلاتی نظیر بیماری‌های گیاهی و کاهش بهره‌وری منجر شود.  

جعفری با اشاره به استفاده از سیستم‌های آبیاری پیشرفته یادآور شد: استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و اتوماتیک می‌تواند به کاهش مصرف آب و بهبود کارایی آن کمک کند. این سیستم‌ها به کشاورزان اجازه می‌دهند تا نیازهای آبی گیاهان را بهتر مدیریت کنند.  

وی ادامه داد: جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب باران و ایجاد مخزن‌های جمع‌آوری آب باران یکی از راهکارهای مؤثر در تأمین آب برای گلخانه‌هاست. این عمل نه‌تنها به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند، بلکه منجر به استفاده پایدارتر از منابع آبی می‌شود. همچنین تصفیه آب‌های غیرشرب و استفاده از آب‌های تصفیه‌شده در پروژه‌های گلخانه‌ای می‌تواند یک راه‌حل مفید باشد. با تصفیه و بهبود کیفیت آب‌های غیرشرب، می‌توان از آنها به‌طور مؤثر در کشت‌های گلخانه‌ای استفاده کرد.  

لزوم آگاهی و آموزش کشاورزان درزمینهٔ مدیریت منابع آب 

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با تأکید بر لزوم آگاهی و آموزش کشاورزان درزمینهٔ مدیریت منابع آب گفت: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای کشاورزان درزمینهٔ مدیریت منابع آب می‌تواند به بهبود بهره‌وری و کاهش وابستگی آنها به منابع آب زیرزمینی کمک کند.  
 
جعفری افزود: مصرف آب با استفاده از سیستم آبیاری نواری در گلخانه‌ها انجام می‌شود که در صورت استفاده از سیستم‌های هیدرو پونیک باز و بسته مصرف آب نسبت به کشت‌های خاکی در گلخانه به ترتیب تا یک‌چهارم و یک‌پنجم کاهش خواهد یافت که البته هزینه اولیه آن سنگین و نیاز به سرمایه‌گذاری در این زمینه و تسهیلات و افزایش دانش فنی دارد.  

وی در خصوص میزان مصرف انرژی در یک هکتار گلخانه گفت: در اقلیم استان میزان مصرف گاز در یک هکتار گلخانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ مترمکعب و میزان مصرف برق ۱۰۰ کیلووات ساعت است که با استفاده از تجهیزات هوشمند و با مصرف انرژی پایین و اقدامات دیگری ازجمله دوپوش کردن گلخانه‌ها، در تابستان استفاده از شید و پرده انرژی سیوینگ و ... نسبت به بهینه‌سازی گلخانه‌ها باید اقدام شود که پیش‌زمینه آن تأمین تسهیلات جهت اصلاح و نوسازی گلخانه‌ها است.  

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بیان کرد: سیستم‌های کنترل اقلیم در گلخانه‌ها فقط در گلخانه‌هایی با تکنولوژی بالای استان استفاده می‌شود و دلیل آن هزینه اولیه نصب و پشتیبانی آن است. هزینه‌های اصلی در کشت‌های گلخانه‌ای در هزینه احداث برای تأمین زمین، آب و سازه و تجهیزات و در هزینه‌های جاری شامل هزینه پوشش، نیروی انسانی، بذر و کود و سم و غیره است.

وی به سودآوری درزمینهٔ کشت‌های گلخانه‌ای اشاره کرد و افزود: در مقایسه تفاوت سودآوری کشت فضای باز و گلخانه، مس توان به عنوان نمونه گفت؛ عملکرد گوجه فضای باز بسته به رقم ۴۰ تا ۱۰۰ تن و گلخانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ تن در هکتار است همچنین قیمت محصول گلخانه‌ای در بازار از قیمت آن محصولات فضای باز بیشتر است.  

موانع و مشکلات اساسی محصولات گلخانه‌ای 

جعفری خاطرنشان کرد: مواردی ازجمله بالا بودن هزینه تولید، قیمت‌های دستوری در میادین میوه و تره‌بار، قیمت‌های تعیین‌شده در موارد بسیاری بدون کارشناسی صحیح و توجه به قیمت تمام‌شده محصول صورت می‌گیرد که باعث حذف رقابت و شکل‌گیری قیمت واقعی محصول می‌شود از مهم‌ترین موانع و مشکلات اساسی موجود در بازاریابی و فروش محصولات گلخانه‌ای به شمار می‌رود.  

وی گفت: عدم صادرات محصول تولیدی که به دلایل متعدد ازجمله کیفیت و بسته‌بندی نامناسب، عدم تطابق با استانداردهای بین‌المللی، نبود ثبات در صادرات و سیاست‌های آن درزمینهٔ محصولات گلخانه‌ای روی می‌دهد ازجمله سایر موانع پیش روی تولیدکنندگان محصولات گلخانه‌ای هست به این موارد باید فسادپذیری، افت کیفیت به دلیل فاصله زیاد محل تولید تا فروش و هزینه‌های بالای حمل‌ونقل را افزود.  

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه ناترازی‌های گاز و برق و قطعی آنها و مشکلات تأمین گاز و برق در پروژه‌های جدید و توسعه‌ای مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کرده است؛ اعلام کرد: گلخانه داران با چالش‌های متعدد و متنوعی روبرو هستند به طوری که وجود آفت‌کش‌های تقلبی در بازار، هزینه تمام‌شده بالا و توان پایین مصرف‌کنندگان ازجمله این چالش‌هاست. هم‌چنین وضعیت تجهیزات و فناوری‌های مورداستفاده به دلیل توان پایین نقدینگی بهره‌برداران و نبود تسهیلات با بهره پایین تجهیزات و فناوری پایین است.  

وی بیان کرد: در حال حاضر صادرات محصولات گلخانه‌ای به کشورهای شمال و شمال شرق کشور، روسیه و حاشیه خلیج‌فارس انجام می‌شود با این حال صادرات مستلزم رعایت ملاحظات در رعایت استانداردهای تولید محصول سالم، بسته‌بندی مناسب و فرآیندهای حرفه‌ای و استاندارد در تولید است.  

جعفری با تأکید براین که توسعه یا افزایش ظرفیت مستلزم تأمین سرمایه از طریق تسهیلات، جذب سرمایه‌گذار، تأمین زیرساخت‌ها و هدایت و جذب افراد در تولید و اشتغال پایدار است؛ اعلام کرد: استفاده از تجهیزات با بهره‌وری بالا، تبدیل کشت‌های خاکی به هیدروپونیک، تجهیز گلخانه‌ها به اتوماسیون و ابزارهای حرفه‌ای در کنترل محیطی و مدیریت گلخانه باعث افزایش بهره‌وری، افزایش کمی و کیفی تولید و کاهش مصرف آب و انرژی و نهاده‌ها خواهد شد.  
 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان درباره نوآوری‌ها و فن‌آوری‌های جدید در حوزه تولیدات گلخانه‌ای یادآور شد: ارقام جدید و پرمحصول و مقاوم به بیماری‌ها، سیستم‌های نوین آبیاری، سیستم‌های گرمایشی نوین نظیر گرماتاب‌ها که تا حدود زیادی در بهره‌وری مصرف انرژی مؤثرند، از جمله سیستم‌های نوین سرمایشی به شمار می‌روند.  

جعفری تصریح کرد: انسجام ملی و حمایت جدی همه دستگاه‌های مرتبط بعنوان یک تکلیف و با توجه به اینکه تولیدات گلخانه‌ای مهم‌ترین و بهترین راهکار در شرایط تغییرات و تنش‌های اقلیمی و آبی است، نیازمند حذف قوانین سخت گیرانه، ترغیب و تشویق کشاورزان و سرمایه‌گذاران است.  

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی به برنامه‌ریزی‌ها برای توسعه گلخانه‌ها اشاره کرد و گفت: برای توسعه گلخانه‌ها در استان هرساله تعهدی حدود ۵۰ تا ۶۰ هکتار وجود دارد که این مقدار از محل آورده و سرمایه شخصی متقاضیان و در صورت تخصیص تسهیلات پس از اخذ مجوزات لازم ایجاد می‌شود اما می‌توان این عدد را با حمایت ویژه و ترغیب و تشویق سالیانه به سه برابر نیز افزایش داد که این موضوع بهره‌وری در دستور کار قرار دارد.

انتهای پیام