به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،نتایج آخرین پیمایش «عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر» که توسط وزارت بهداشت انجام شده، نشان می‌دهد که حدود ۱۴ درصد از جمعیت بالای ۲۵ سال کشور به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند. این تعداد برابر با ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر می‌باشد. علاوه بر این، حدود ۱۳ میلیون نفر به پیش‌دیابت مبتلا هستند. پیش‌دیابت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است اما هنوز به حدی نمی‌رسد که فرد به طور رسمی دیابتی شناخته شود.

در مجموع، حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ایران با دیابت یا پیش‌دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نکته نگران‌کننده این است که بسیاری از این افراد از بیماری خود آگاهی ندارند و برخی حتی زمانی متوجه ابتلا به دیابت می‌شوند که دچار عوارض جدی مانند بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی یا آسیب به اعصاب شده‌اند.

کاهش سن ابتلا به دیابت و تغییرات سبک زندگی

دیابت نوع ۲ که به دلیل سبک زندگی ناسالم و افزایش چاقی بروز می‌کند، اکنون به سرعت در حال کاهش سن ابتلا است. تا چند سال پیش، این بیماری بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شد، اما حالا شاهد ابتلای نوجوانان و جوانان به دیابت نوع ۲ هستیم. کاهش فعالیت بدنی، رژیم‌های غذایی ناسالم، مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده و چربی‌ها، همه از عوامل موثر در افزایش شیوع این بیماری هستند.

در این میان، چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به دیابت است. افراد چاق به دلیل مقاومت به انسولین، بیشتر در معرض دیابت نوع ۲ قرار دارند. در واقع، «Diabesity» (ترکیب دو واژه چاقی و دیابت) اصطلاحی است که برای توصیف این ارتباط نزدیک بین چاقی و دیابت استفاده می‌شود.

پیش‌دیابت؛ مرحله‌ای که نباید نادیده گرفته شود

پیش‌دیابت شرایطی است که در آن قند خون فرد بالا است، اما هنوز به حدی نمی‌رسد که فرد دیابتی محسوب شود. مهم‌ترین نکته در این مرحله این است که می‌توان با تغییرات سبک زندگی، از بروز دیابت نوع ۲ جلوگیری کرد. کاهش وزن، تغذیه مناسب و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند به افراد کمک کند که از این وضعیت خارج شوند و سطح قند خونشان را به حالت نرمال بازگردانند.

طبق گفته دکتر علیرضا مهدوی، معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پیش‌دیابت طی چند سال آینده به دیابت مبتلا خواهند شد. بنابراین، افراد پیش‌دیابتی باید تحت مراقبت ویژه قرار گیرند تا از ابتلا به دیابت پیشگیری شود.

چطور از دیابت پیشگیری کنیم؟

دکتر مهدوی تاکید دارد که برای پیشگیری از دیابت، تغذیه سالم و فعالیت بدنی کافی ضروری است. به گفته او، چاقی و کم‌تحرکی دو عامل اصلی بروز دیابت نوع ۲ هستند. با تغییر در رژیم غذایی، مصرف کمتر شکر و چربی‌های ناسالم، و افزایش فعالیت بدنی، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به شدت کاهش داد.

انسولین؛ دسترسی همگانی و ارزان باید حفظ شود

در کنار پیشگیری، درمان دیابت نیز اهمیت زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین داروهای مورد نیاز برای درمان دیابت نوع ۱، انسولین است. به گفته دکتر مهدوی، دسترسی به انسولین باید به صورت همگانی و ارزان برای تمامی افراد مبتلا به دیابت فراهم باشد. همچنین، پوشش بیمه‌ای برای داروهای دیابت باید گسترش یابد تا افراد به راحتی بتوانند درمان‌های مورد نیاز خود را دریافت کنند.

آگاهی؛ کلید کنترل دیابت

یکی از چالش‌های بزرگ در مقابله با دیابت، آگاهی مردم از این بیماری است. طبق آمارهای موجود، ۷۵ درصد از افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود اطلاع دارند، اما نیمی از افراد مبتلا در سطح جهانی از دیابت خود آگاهی ندارند. بنابراین، افزایش آگاهی عمومی در مورد عوامل خطر، علائم و پیشگیری از دیابت، از اهمیت بالایی برخوردار است.

دیابت نوع ۱؛ بیماری متفاوت و نیازمند درمان فوری

دیابت نوع ۱ برخلاف دیابت نوع ۲، به طور ناگهانی و عمدتاً در سنین کودکی یا نوجوانی بروز می‌کند. در این نوع دیابت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس را از بین می‌برد و فرد نیازمند تزریق انسولین می‌شود. این بیماری نیازمند توجه ویژه و درمان مداوم است.

دیابت و چالش‌های درمان

در حال حاضر، وزارت بهداشت برنامه‌هایی برای کنترل دیابت و کاهش عوارض آن در دست اجرا دارد. این برنامه‌ها شامل ارائه خدمات مراقبتی در مراکز بهداشتی، کنترل سطح قند خون، فشار خون و چربی خون در بیماران دیابتی است. همچنین، آموزش درمانی برای بیماران دیابتی ضروری است. بسیاری از بیماران دیابتی نیازمند آموزش‌های مستمر در خصوص نحوه کنترل بیماری خود از طریق تغذیه، ورزش و پایبندی به داروهای تجویز شده هستند.

دیابت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بهداشت عمومی در ایران است که به سرعت در حال گسترش است. کاهش سن ابتلا، شیوع پیش‌دیابت و ارتباط مستقیم آن با چاقی و کم‌تحرکی، نشان‌دهنده لزوم توجه بیشتر به این بیماری است. پیشگیری از دیابت با تغییرات ساده در سبک زندگی، در کنار دسترسی به درمان‌های ارزان و همگانی، می‌تواند به کاهش بار بیماری در کشور کمک کند.