به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،سوخت‌وساز بدن یا متابولیسم، فرآیندی پیچیده است که انرژی حاصل از غذا را به انرژی مورد نیاز برای فعالیت‌های مختلف بدن تبدیل می‌کند. در حالی که تغذیه و ورزش از مهم‌ترین عوامل موثر در سوخت‌وساز به شمار می‌روند، بسیاری از عوامل دیگر نیز نقش دارند که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. از جمله این عوامل می‌توان به استرس، خواب، وضعیت میکروبیوم روده و مقاومت به انسولین اشاره کرد.

استرس و تأثیر آن بر سوخت‌وساز

استرس مزمن می‌تواند اثرات منفی زیادی بر بدن بگذارد و یکی از مهم‌ترین این اثرات، تغییر در فرآیند سوخت‌وساز است. وقتی بدن در معرض استرس طولانی‌مدت قرار می‌گیرد، میزان هورمون کورتیزول افزایش می‌یابد. این هورمون در کوتاه‌مدت مفید است، اما در بلندمدت باعث ذخیره انرژی به جای سوزاندن آن می‌شود. در نتیجه، بدن تمایل به ذخیره چربی پیدا می‌کند و از سوزاندن آن اجتناب می‌کند. برای مقابله با این اثرات منفی، فعالیت‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و تحرک منظم می‌تواند به کاهش استرس و بهبود سوخت‌وساز کمک کند.

کیفیت خواب و تأثیر آن بر متابولیسم

خواب کافی و با کیفیت، یکی دیگر از عوامل کلیدی برای حفظ سوخت‌وساز سالم است. کم‌خوابی نه تنها احساس خستگی ایجاد می‌کند بلکه باعث افزایش سطح کورتیزول و اختلال در هورمون‌های گرسنگی و سیری (گرلین و لپتین) می‌شود. این تغییرات هورمونی، کنترل اشتها و انرژی را دشوار می‌کنند و می‌توانند متابولیسم را کاهش دهند. بنابراین، خواب منظم و کافی برای بهبود عملکرد متابولیکی و کنترل وزن ضروری است.

میکروبیوم روده و نقش آن در سوخت‌وساز

دستگاه گوارش ما مملو از باکتری‌هایی است که به طور جمعی به نام «میکروبیوم روده» شناخته می‌شوند. این میکروب‌ها در هضم غذا، جذب مواد مغذی و تولید برخی ویتامین‌های ضروری نقش دارند. تعادل مناسب این میکروب‌ها به سوخت‌وساز سالم بدن کمک می‌کند. به عنوان مثال، مصرف پروبیوتیک‌ها و یک رژیم غذایی غنی از فیبر می‌تواند به بهبود عملکرد میکروبیوم روده و در نتیجه، به تقویت سوخت‌وساز کمک کند.

مقاومت به انسولین و تأثیر آن بر سوخت‌وساز

مقاومت به انسولین، که زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها به انسولین پاسخ نمی‌دهند، می‌تواند به شدت متابولیسم بدن را مختل کند. در این حالت، بدن نمی‌تواند گلوکز را به درستی مصرف کند و به جای استفاده از آن به عنوان انرژی، آن را ذخیره می‌کند. این مشکل باعث افزایش ذخیره چربی و کاهش توانایی بدن برای سوزاندن چربی می‌شود. بهبود حساسیت به انسولین از طریق تغییرات رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سبک زندگی می‌تواند به بهبود سوخت‌وساز کمک کند.

چند توصیه برای تقویت سوخت‌وساز بدن

اگرچه ژنتیک و سن در سوخت‌وساز بدن تاثیرگذارند، اما بسیاری از عوامل روزمره می‌توانند به بهبود آن کمک کنند. به توصیه متخصصان تغذیه، موارد زیر می‌تواند به تقویت سوخت‌وساز کمک کند:

1. مصرف پروتئین کافی: پروتئین اثر حرارتی بالایی دارد و بدن برای هضم، جذب و متابولیسم آن انرژی بیشتری مصرف می‌کند. بنابراین، مصرف پروتئین در هر وعده می‌تواند متابولیسم بدن را افزایش دهد.

2. تمرین‌های قدرتی: تمرین‌های قدرتی و عضله‌سازی باعث حفظ توده عضلانی می‌شوند. عضلات در حالت استراحت بیشتر از چربی کالری می‌سوزانند، بنابراین افزایش توده عضلانی می‌تواند به افزایش سرعت سوخت‌وساز کمک کند.

3. وعده‌های غذایی منظم: حذف وعده‌های غذایی به ویژه وعده ناهار می‌تواند قند خون را افزایش دهد و متابولیسم بدن را مختل کند. بنابراین، خوردن وعده‌های غذایی منظم به حفظ ثبات انرژی و کنترل بهتر قند خون کمک می‌کند.

با تغییرات کوچک و پایدار در این عوامل، می‌توان به بهبود عملکرد متابولیکی و افزایش توانایی بدن در سوزاندن انرژی کمک کرد.