به گزارش خبرنگار مهر، محمدنبی شهیکی در نشست خبری معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم که صبح امروز شنبه اول آذرماه در محل ستاد وزارت علوم برگزار شد، گفت: در دو دهه اخیر، سیاست‌ها و رویکردهای وزارت علوم دچار تغییرات معناداری شده است. در گذشته، وزارت علوم تمرکز ویژه‌ای بر حوزه آموزش داشت اما امروز مدل حکمرانی علم و فناوری در کشور به‌طور کامل بازآفرینی شده و زنجیره دانش در آن دگرگون شده است. در این مدل جدید، علاوه بر آموزش و پژوهش به فناوری نیز توجه شده است.

وی ادامه داد: دانشگاه‌ها بخش عمده آموزش و پژوهش کشور را بر عهده دارند و در کنار آن‌ها، پژوهشگاه‌های متنوعی ایجاد شده‌اند که عمدتاً بر مبنای نیازهای کشور شکل گرفته‌اند. همچنین پارک‌های علم و فناوری به‌عنوان بازوی اصلی توسعه فناوری در کشور مستقر شده‌اند.

معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در مورد تعداد پارک‌های علم و فناوری توضیح داد: در حال حاضر، ۵۸ پارک علم و فناوری در کشور فعال است که از میان آن‌ها ۱۸ پارک دانشگاهی و سایر پارک‌ها دستگاهی یا منطقه‌ای هستند. علاوه بر آن، ۲۹۵ مرکز رشد و واحدهای فناور وجود دارد که عمدتاً در دل دانشگاه‌ها و در مرکز تحولات دانشی مستقر هستند. تأمین مالی اولیه فعالیت‌های فناورانه نیز توسط ۴۴ صندوق پژوهش و فناوری انجام می‌شود. همچنین ۸ پردیس فناوری منطقه‌ای ایجاد شده که به‌عنوان پل ارتباطی استاندارد بین دانشگاه و صنعت عمل می‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: نتیجه این نهادسازی‌ها، شکل‌گیری حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ واحد فناور و دانش‌بنیان و استقرار ۱۶۱ هزار نیروی مستعد و صاحب ایده در پارک‌هاست که به‌صورت فعال در حال فعالیت هستند.

شهیکی در مورد برنامه معاونت فناوری و نوآوری در دوره جدید گفت: برنامه‌های متعددی برای بازآفرینی نهادی و افزایش اثربخشی نهادهای موجود در زنجیره فناوری کشور تدوین شده است.

افزایش سرمایه پایه ۱۴ صندوق پژوهش و فناوری

وی با تاکید بر اینکه مراکز رشد و پارک‌های فناوری، نیازمند بازنگری و بازآفرینی هستند، ادامه داد: بر این اساس، بخشی از برنامه‌های جدید بر توسعه اکوسیستم‌های دانشگاهی در دانشگاه‌های منتخب و افزایش اثربخشی نهادهای فعال متمرکز است. یکی دیگر از محورهای اصلی، تقویت صندوق‌های پژوهش و فناوری است. سال گذشته، سرمایه پایه ۱۴ صندوق افزایش یافت و امسال نیز برنامه‌ریزی شده است که سرمایه پایه حداقل ۱۵ صندوق دیگر افزایش یابد تا این صندوق‌ها بتوانند خدمات حرفه‌ای‌تری به فارغ‌التحصیلان و شرکت‌های مستقر در پارک‌ها ارائه دهند.

معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم با بیان اینکه تاکنون دو نهاد مکمل در زنجیره تأمین مالی توسعه یافته است، گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری فناوری که نخستین آن در پارک علم و فناوری اصفهان شکل گرفته و توسعه آن در سایر پارک‌ها ادامه دارد. همچنین صندوق‌هایی برای تأمین مالی واحدهای فناور در ابتدای مسیر فعالیت طراحی شده‌اند.

ایجاد ۶ پارک علم و فناوری تخصصی در ۲ سال آتی

وی خاطر نشان کرد: برنامه دو سال آینده معاونت شامل ایجاد ۶ پارک علم و فناوری جدید است که کاملاً تخصصی و متناسب با نیازهای ملی خواهند بود. این پارک‌ها عمدتاً در ادامه فعالیت‌های موجود و برای تکمیل شبکه زیست‌بوم فناوری کشور ایجاد می‌شوند. برخی از حوزه‌های اولویت‌دار در این پارک‌ها شامل فناوری‌های پلیمر و مواد پیشرفته، زیست‌فناوری، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی است.

به گفته شهیکی؛ در کنار الگوهای پیشین، ۲۰ مرکز رشد نوین در حال شکل‌گیری است. این مراکز رشد جدید دارای معماری سازمانی و ساختار متفاوتی نسبت به گذشته هستند.

وی افزود: یکی از دغدغه‌های جدی تکامل سرمایه انسانی و ارتقای سبد مهارت‌ها است. در این راستا، شبکه‌ای از اکوسیستم‌های پشتیبان شکل گرفته و شبکه کارگزاران در پارک‌ها تقویت شده تا خدمات تجاری‌سازی و پشتیبانی نوآوری به‌طور مؤثر ارائه شود.

معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در مورد برنامه‌های انجام شده در حوزه دانشجویی گفت: در سطح دانشجویی نیز برنامه‌های متنوعی تعریف شده است، از جمله طرح نوآفرین صنعت ساز و کواپ و پروژه‌هایی که پیش‌تر وجود داشتند مانند دستیار فناوری اما اکنون مسیر ارتقایافته‌ای پیدا کرده‌اند. هدف این برنامه‌ها فراهم کردن ظرفیت‌های فناوری و ارتقای توانمندی دانشجویان و جوانان در کشور است.

تربیت ۱۰۰ مدیرکلیدی برای آینده نوآوری

وی با اشاره به تربیت بدنه کارشناسی ادامه داد: بدنه کارشناسی پارک‌ها نیز تقویت شده است و تربیت مدیران و کارشناسان با قابلیت‌های مناسب برای اداره مراکز رشد و پارک‌ها یکی از اولویت‌های اصلی به شمار می‌رود. تاکنون آموزش ۵۰ مدیر مراکز رشد نوین آغاز شده و این دوره‌ها شش ماه در ایران و سه ماه در خارج کشور ادامه خواهد داشت. هدف اصلی، پرورش مدیرانی است که بتوانند با تحولات فناوری‌های نوظهور همگام باشند و نقش کلیدی در زیست‌بوم نوآوری ایفا کنند. علاوه بر آن، تربیت ۱۰۰ مدیر کلیدی آینده با استانداردهای حرفه‌ای و تخصصی نیز در دستور کار است.

شهیکی با اشاره به برنامه برای ارتقای شبکه خدمات ارزش‌آفرین در پارک‌های فناوری گفت: برای اینکه پارک‌ها به پارک نسل دو با کیفیت و خدمات ارزش‌آفرین تبدیل شوند، لازم است شبکه پشتیبان و خدمات با ارزش افزوده در پارک‌ها تقویت شود. در فاز نخست، ۱۴ کارگزار پشتیبان در پارک‌ها فعال خواهند شد تا خدمات منتوری، کسب‌وکار، انتقال فناوری، جذب سرمایه‌گذار و ارتقای کیفیت تصمیمات اقتصادی و مالی را ارائه دهند. این شبکه در ۱۶ استان در حال شکل‌گیری است و هدف‌گذاری شده تا دو سال آینده ظرفیت کامل در تمامی استان‌ها ایجاد شود. مدل توسعه خدمات در تهران نیز متناسب با شرایط خاص آن طراحی شده است.

وی در مورد تقویت زیرساخت‌های فیزیکی و فناورانه پارک‌ها گفت: حدود ۱۱ پارک علم و فناوری، نیاز به بهبود زیرساخت‌ها و فناوری‌های دارند. برنامه ما این است که طی دو سال آینده تمامی پارک‌ها به سطح قابل قبول و استانداردی از ظرفیت فناوری و زیرساخت برسند تا بتوانند خدمات حرفه‌ای‌تر ارائه دهند.

وی افزود: همچنین، یک مگا پلتفرم جدید شکل گرفته است تا تمامی خدمات و ظرفیت‌های حوزه معاونت فناوری به‌صورت یکپارچه ارائه شود و از پراکندگی و موازی‌کاری جلوگیری شود.

بازنگری آئین‌نامه پارک‌های علم و فناوری

شهیکی در مورد بازنگری آئین‌نامه‌های پارک‌ها گفت: این آئین‌نامه در شش ماه اخیر تغییر یافته و مدل‌های متنوعی برای بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی در توسعه جریان فناوری تدوین شده است. هر یک از این مدل‌ها می‌تواند نقش مهمی در فعال و اثربخش کردن فعالیت پارک‌ها ایفا کند.

وی در مورد جریان‌سازی مفهوم نوآوری در لایه‌های مختلف گفت: برنامه‌هایی را با معاونت توسعه روستایی و در سطح ملی در دست داریم.

شهیکی با اشاره به برگزاری جشنواره شیخ بهایی گفت: این جشنواره از جشنواره‌های مهم حوزه فناوری است. در زمینه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پارک‌های علم و فناوری، تاکنون ۱۴ هزار و ۷۰۰ واحد فناور شکل گرفته است و هدف ما این است که این واحدها مقیاس‌پذیر شوند و فرصت‌های جدید در حوزه فناوری‌های نوظهور نیز به‌خوبی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. این فرصت‌ها باید با همکاری بازیگران و ذینفعان اکوسیستم، بستر توسعه مناسبی پیدا کنند.

وی اظهار کرد: از دیگر برنامه‌های مهم، رویداد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پارک‌های فناوری است که در بهمن ماه برگزار می‌شود. همچنین در پنج استان، برنامه مدرسه اشتغال فناوری شکل گرفته که می‌تواند به‌عنوان الگویی جدید در حوزه پارک‌های فناوری مورد استفاده قرار گیرد. در حوزه رویدادهای تعاملی نیز برنامه ملی یک تقویم آموزشی جامع یک ساله تدوین شده تا نسل جدید و جوان را درگیر توسعه مباحث فناوری و فرصت‌های آن کند. اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم، یکی از جشنواره‌های مهم ما جشنواره شیخ بهایی است که امسال مدل آن تغییر کرده است؛ دبیرخانه استانی در همه استان‌ها فعال شده است.

شهیکی در مورد سایر برنامه‌های معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم گفت: برنامه‌های دیگر شامل استارتاپ‌های حوزه روستایی با مشارکت معاونت توسعه روستایی ریاست جمهوری است که در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود. همچنین رویداد هوش مصنوعی در آذر ماه و جشنواره ملی صنایع خلاق در بهمن ماه برگزار خواهد شد. این برنامه‌ها، به‌ویژه در حوزه صنایع خلاق، ظرفیت بسیار خوبی برای تجاری‌سازی دارند. جشنواره صنایع خلاق در چابهار از بیست و ششم تا بیست و هشتم بهمن ماه برگزار می‌شود و به‌عنوان کانون شبکه‌سازی برای شکل‌گیری ظرفیت هم‌افزاری در شش سرفصل کاری شامل پویانمایی، اسباب‌بازی، نوآوری اجتماعی، صنایع فرهنگی و گردشگری عمل می‌کند. در هشتم بهمن ماه نیز رویداد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پارک‌های علم و فناوری برگزار می‌شود که محوریت آن شامل اعتبار مالیاتی، ظرفیت سرمایه‌گذاری و پروژه‌های فناورانه پارک‌ها است و زمینه شکل‌گیری ۷ پروژه سرمایه‌گذاری با محوریت فناوری در پارک‌ها فراهم می‌کند.