پیپت آزمایشگاهی از مهمترین ابزارهای موجود در آزمایشگاه هاست که به طور کامل در ادامه به همه ی انواع آن و کاربردهایشان می پردازیم:

۱. پیپت حجمی (Volumetric Pipette)

پیپت حجمی یکی از دقیق‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری حجم در آزمایشگاه شیمی تجزیه است. این پیپت از یک لوله‌ی باریک تشکیل شده که در میانه‌ی خود برآمدگی دارد. روی این برآمدگی یک خط نشانه وجود دارد و فقط یک حجم مشخص را می‌تواند دقیق اندازه بگیرد؛ مثل ۱ میلی‌لیتر، ۵ میلی‌لیتر، ۱۰ یا ۲۰ میلی‌لیتر.

این پیپت زمانی استفاده می‌شود که شما باید دقیقاً یک حجم مشخص و ثابت از یک محلول را بردارید. مثلاً در تهیه محلول‌های استاندارد، انجام تیتراسیون‌ها و آزمایش‌های کمّی، استفاده از پیپت حجمی بسیار مهم است. دقت این پیپت به‌حدی بالا است که اگر محلول را دقیقاً تا خط نشانه تنظیم کنید، خطای اندازه‌گیری تقریباً در حد صفر است.
کار با آن کمی مهارت می‌خواهد: باید مایع را از طریق پوآر یا پمپ مکش وارد پیپت کنید، سپس به آرامی آن را تا خط نشانه تنظیم کنید و اجازه دهید مایع به صورت طبیعی و بدون فشار اضافه خارج شود.

۲. پیپت مدرج یا پیپ ساده (Graduated / Serological Pipette) 

این پیپت برخلاف پیپت حجمی برای اندازه‌گیری حجم‌های متغیر طراحی شده است. طول آن معمولاً بلند است و روی آن درجه‌بندی‌های میلی‌لیتری وجود دارد. به همین دلیل کاربر می‌تواند هر مقدار دلخواه را—در محدودهٔ ظرفیت آن—بردارد یا منتقل کند.

در آزمایشگاه‌های شیمی، زیست‌شناسی و بخصوص کشت سلول، پیپت مدرج بسیار کاربرد دارد. معمولاً همراه پوآر یا پیپتور استفاده می‌شود. یکی از نکات مهم درباره این پیپت‌ها این است که باید توجه کرد کجا درجه صفر قرار دارد؛ در برخی از آن‌ها درجه‌بندی از بالا به پایین است و در برخی برعکس، که باعث تفاوت در نحوه خواندن حجم می‌شود.

این پیپت‌ها برای کارهایی مناسب‌اند که نیاز به دقت معقول دارید، اما نه دقت خیلی بالا. مثلاً انتقال ۳/۵ میلی‌لیتر محلول، شست‌وشوی سلول‌ها، افزودن بافرها یا تهیه رقت‌های ساده.

۳. میکروپیپت (Micropipette)

میکروپیپت‌ها ابزارهای مدرن و بسیار دقیق برای کار با حجم‌های کوچک هستند؛ از واحد میکرولیتر (µL) تا حداکثر چند هزار میکرولیتر (چند میلی‌لیتر).
این ابزار نقشی اساسی در زیست‌شناسی مولکولی، بیوتکنولوژی، ژنتیک، PCR، استخراج DNA/RNA و بسیاری از آزمایش‌های حساس دارد.

میکروپیپت‌ها کار را با قرار دادن یک سرِ یک‌بار مصرف (Tip) آغاز می‌کنند. حجم مورد نظر با چرخاندن پیچ یا تنظیم‌کننده در بالای میکروپیپت تنظیم می‌شود. سپس با فشار دادن دکمهٔ پیستون، مقدار دقیقی از محلول کشیده و سپس تخلیه می‌شود. نکته مهم درباره میکروپیپت‌ها این است که باید در محدوده‌ی حجم تعریف‌شده خودشان استفاده شوند؛ مثلاً یک میکروپیپت ۱۰۰–۲۰۰ µL برای برداشتن ۱۰ µL مناسب نیست، چون دقت افت می‌کند.

دلیل استفاده فراوان از میکروپیپت این است که حتی حجم‌های بسیار کوچک—که اندازه‌گیری آن‌ها با روش‌های سنتی غیر ممکن است—با دقت بسیار بالا منتقل می‌شوند. همچنین وجود سر یکبار مصرف باعث جلوگیری از آلودگی نمونه‌ها می‌شود.

۴. پیپت پاستور (Pasteur Pipette)

پیپت پاستور یک لوله‌ی باریک شیشه‌ای یا پلاستیکی است که در انتهای آن یک لامپ لاستیکی کوچک قرار می‌گیرد. این ابزار بیشتر برای انتقال ساده‌ی مایعات به کار می‌رود، نه برای اندازه‌گیری دقیق.

در کارهای میکروبیولوژی، مخصوصاً برای انتقال محیط‌های کشت، برداشتن محلول از ظروف کوچک، یا اضافه‌کردن قطره‌ای ماده به یک واکنش، پیپت پاستور بسیار رایج است.
اگر نوع پلاستیکی آن یک‌بار مصرف باشد، خطر آلودگی متقابل کاهش می‌یابد. نوع شیشه‌ای آن را می‌توان اتوکلاو کرد و دوباره استفاده نمود.

۵. پیپت اتوماتیک یا پیپتورهای حجمی بزرگ

این‌ها دستگاه‌هایی هستند که روی پیپت‌های مدرج یا سرهای مخصوص نصب می‌شوند و برای انتقال حجم‌های بزرگ‌تر مثل ۱۰، ۲۵ یا ۵۰ میلی‌لیتر استفاده می‌شوند. در کارهای کشت سلول یا انتقال محلول‌های حجیم بسیار مفیدند.
مزیت این وسایل این است که مکش و تخلیه را سریع و یکنواخت انجام می‌دهند و احتمال برخورد دست با محلول‌ها را کمتر می‌کنند.

مزایا (برتری‌ها) نسبت به سایر پیپت‌ها

۱. امکان اندازه‌گیری حجم‌های متغیر و انعطاف‌پذیری بالا

برخلاف پیپت حجمی که تنها یک حجم ثابت را اندازه می‌گیرد، پیپت مدرج این امکان را می‌دهد که حجم‌های مختلف را از روی درجات انتخاب کنید. این ویژگی باعث می‌شود در کارهایی که به حجم‌های گوناگون و پویا نیاز است، بسیار مفید باشد.
برای مثال اگر باید در یک آزمایش چند حجم متفاوت (مثل ۲، ۳، یا ۷ میلی‌لیتر) را منتقل کنید، داشتن یک پیپت مدرج تمام نیازها را برطرف می‌کند؛ اما برای همان کار با پیپت حجمی به چند ابزار مختلف نیاز داشتید.

۲. سرعت بالای کار نسبت به پیپت حجمی

چون نیازی به تنظیم بسیار دقیق در یک خط واحد ندارد، کار با آن سریع‌تر انجام می‌شود. کاربر به سادگی حجم مورد نیاز را از روی درجه انتخاب می‌کند و کار را ادامه می‌دهد.

۳. مناسب برای حجم‌های بزرگ‌تر نسبت به میکروپیپت

برای انتقال چند میلی‌لیتر محلول، میکروپیپت‌ها کارایی ندارند؛ چون بیشتر برای میکرولیتر تا حدود ۱۰۰۰ میکرولیتر طراحی شده‌اند. در این شرایط پیپت مدرج بهترین گزینه است، زیرا می‌تواند ۵، ۱۰ یا ۲۵ میلی‌لیتر را به‌راحتی منتقل کند.

۴. قیمت مناسب و دوام بالا

پیپت‌های مدرج نسبت به میکروپیپت‌ها بسیار ارزان‌تر بوده و هزینه نگه‌داری، سرویس یا کالیبراسیون پیچیده‌ای ندارند. حتی در صورت شکستگی یا آلودگی شدید، تعویض آن‌ها کم‌هزینه است.
همچنین چون ساختار ساده‌تری دارند، در برابر ضربه یا استفاده مکرر مقاوم‌ترند.

مزایا و معایب پیپت آزمایشگاهی مدرج نسبت به سایر پیپت ها

۱. دقت پایین‌تر نسبت به پیپت حجمی و میکروپیپت

پیپت مدرج هرچند مفید و انعطاف‌پذیر است، اما از نظر دقت هرگز به پای پیپت حجمی یا میکروپیپت نمی‌رسد.
در آزمایش‌های تحلیل کمی، تهیه محلول‌های استاندارد دقیق، یا کارهای مولکولی حساس، استفاده از پیپت مدرج می‌تواند خطا ایجاد کند.
بنابراین برای کارهای دقیق انتخاب خوبی نیست.

۲. نیاز به مهارت برای خواندن درست درجات

در برخی مدل‌ها درجات از بالا به پایین یا بالعکس شماره‌گذاری شده‌اند. اگر کاربر با این موضوع آشنا نباشد، احتمال خطا بسیار بالا می‌رود.
همچنین خواندن سطح منیسک مایع روی درجات نیاز به تمرین دارد و خطای چشمی ممکن است رخ دهد.

۳. خطر آلودگی بیشتر نسبت به میکروپیپت

پیپت‌های مدرج معمولاً همراه با پوآر یا پیپتور استفاده می‌شوند و سر یک‌بار مصرف ندارند. این ویژگی باعث می‌شود اگر شسته نشوند یا به‌درستی استریل نگردند، احتمال انتقال آلودگی بین نمونه‌ها افزایش یابد.
درحالی‌که میکروپیپت‌ها با Tip یک‌بار مصرف تقریباً این مشکل را ندارند.

۴. کنترل دشوارتر مایع نسبت به پیپت حجمی

پیپت حجمی به‌طور طبیعی خروج مایع را با سرعت یکنواختی انجام می‌دهد و طراحی آن برای تخلیه بدون فشار اضافی است. اما در پیپت مدرج سرعت تخلیه بستگی به کنترل دست دارد و ممکن است کمی ناهموار باشد.
این موضوع در کارهای حساس مشکل‌ساز می‌شود.

۵. مناسب نبودن برای حجم‌های خیلی کوچک

در حجم‌های کمتر از یک میلی‌لیتر، خواندن درجات و نگه داشتن دقت بسیار دشوار می‌شود. در چنین شرایطی میکروپیپت‌ها چندین برابر دقیق‌تر و قابل اعتمادترند.

خرید پیپت آزمایشگاهی

زرین پیرکس اولین و برترین واردکننده انواع پیپت آزمایشگاهی در ایران است. از این رو میتوانید بدون واسطه، با بهترین قیمت و بالاترین کیفیت نسبت به خرید آنلاین و حضوری اقدام و لوازم مورد نیاز خود را در اسرع وقت تحویل بگیرید.

https://zarinpyrex.com/product/%D۹%BE%DB%۸C%D۹%BE%D۸%AA-%D۸%B۳%D۸%A۷%D۸%AF%D۹%۸۷/

با کلیک بر روی لینک بالا میتوانید مستقیما به صفحه خرید پیپت آزمایشگاهی مدرج وارد شده و همچنین میتوانید تمام انواع پیپت ها و پیپت پر کن ها را مشاهده و تهیه نمایید.