به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، رقابت راهبردی میان آمریکا و چین بر سر منابع حیاتی و معدنی، وارد مرحله‌ای جدید و حساس شده است. در حالی که نشست اخیر میان رؤسای جمهور آمریکا و چین (ترامپ و شی) در 30 اکتبر (8 آبان) تنها به یک تنش‌زدایی ظاهری و کاهش محدودیت‌ها در زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی منجر شد، تحلیلگران معتقدند سلطه بلامنازع پکن در این حوزه، همچنان سیاست خارجی و امنیت ملی واشنگتن را برای سال‌های متمادی تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

بر اساس این گزارش، دولت آمریکا در تلاش است تا وابستگی شدید خود به چین را در این حوزه کاهش دهد. در همین راستا، تور اخیر ترامپ به آسیا و توافقات حاصله، با هدف ایمن‌سازی زنجیره تأمین واشنگتن صورت گرفت.

نشست C5+1؛ ویترین دیپلماتیک برای نفوذ معدنی

در ادامه این تلاش‌ها، واشنگتن در تاریخ 6 نوامبر (15 آبان) میزبان نشست C5+1 بود. این پلتفرم که برای تعامل دیپلماتیک با پنج کشور آسیای مرکزی (قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) طراحی شده، در باطن اهداف ژئوپلیتیک و اقتصادی مشخصی را دنبال می‌کند.

تحلیلگران بر این باورند که این نشست برای کشورهای آسیای مرکزی فرصتی جهت کاهش وابستگی به رقبای سنتی آمریکا، یعنی چین و روسیه، تلقی می‌شود؛ اما هدف اصلی آمریکا، «متنوع‌سازی» منابع تأمین مواد معدنی حیاتی و یافتن جایگزین‌هایی برای سلطه چین بوده است. بر همین اساس، گفتگوها در این نشست تحت‌الشعاع موضوع مواد معدنی، در کنار همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری، قرار داشت.

آمریکا پیشروی‌هایی نیز در این منطقه که حیاط خلوت روسیه و حوزه نفوذ اقتصادی چین محسوب می‌شود، داشته است:

• قزاقستان و ازبکستان: این دو کشور که به دلیل ذخایر غنی اورانیوم و سایر مواد معدنی کمیاب شناخته شده‌اند، هدف اصلی دیپلمات‌های تجاری و مقامات آمریکایی بوده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در ماه اکتبر، فرستادگان تجاری آمریکا سلسله‌ دیدارهایی را در این دو کشور برگزار کردند.
• توافق تنگستن: این تحرکات منجر به نتایج ملموسی نیز شده است. طبق گزارش‌ها، قزاقستان و گروه سرمایه‌گذاری آمریکایی «Cove Kaz Capital» بر سر ایجاد یک سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه دو مورد از بزرگترین ذخایر تنگستن به توافق رسیده‌اند.

چشم طمع آمریکا به قرقیزستان؛ «آنتیموان» کلید امنیت ملی واشنگتن

در حالی که قزاقستان و ازبکستان در کانون توجه قرار گرفته‌اند، همسایه آن‌ها، قرقیزستان، با وجود پتانسیل عظیم معدنی، تاکنون کمتر مورد توجه بوده است. این کشور که بیش از 90 درصد خاک آن را مناطق کوهستانی تشکیل می‌دهد، اکنون به هدف جدید آمریکا برای تأمین یک ماده معدنی فوق‌العاده حیاتی تبدیل شده است: آنتیموان.

اهمیت راهبردی آنتیموان:

• ذخایر جهانی: قرقیزستان با داشتن نزدیک به 13 درصد از ذخایر جهانی آنتیموان، پس از چین، روسیه و بولیوی در رتبه چهارم جهان قرار دارد.
• نیاز حیاتی آمریکا: وزارت کشور آمریکا، آنتیموان را به فهرست مواد معدنی «بحرانی» برای اقتصاد و امنیت ملی آمریکا افزوده است.
• کاربرد نظامی: اهمیت این ماده معدنی، که اغلب نادیده گرفته می‌شود، در کاربردهای نظامی آن نهفته است. آنتیموان در تولید فولادهای تنگستن، گلوله‌های سرب، تجهیزات دید در شب و حسگرهای فروسرخ نقش کلیدی دارد.
• کاربرد در فناوری‌های نو: علاوه بر این، با توسعه فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر، آنتیموان در نسل جدید باتری‌های فلز مایع که برای ذخیره‌سازی انرژی حیاتی هستند، کاربرد پیدا کرده است.

معامله‌ای با پوشش «برد-برد»

ذخایر تخمینی آنتیموان در قرقیزستان به حدی قابل توجه است که می‌تواند دسترسی بلندمدت آمریکا را به این ماده تضمین کند. واشنگتن این توافق احتمالی را یک «توافق راهبردی با منافع متقابل» توصیف می‌کند:

• بیشکک (قرقیزستان): در ازای دسترسی به منابع، فناوری، سرمایه‌گذاری و تنوع‌بخشی ژئوپلیتیک (فاصله گرفتن از پکن و مسکو) را دریافت می‌کند.
• واشنگتن: یک حلقه حیاتی در زنجیره تأمین را که برای امنیت ملی خود «حیاتی» می‌داند، ایمن می‌سازد.

با این حال، کارشناسان مسائل ژئوپلیتیک هشدار می‌دهند که این «الگوی همکاری» در واقع پوششی برای رقابت جهانی قدرت‌ها است. موفقیت این سرمایه‌گذاری مشترک به دو عامل بستگی دارد: اول، عبور طرفین از یادداشت‌های تفاهم و ورود به توافق‌های الزام‌آور برای تخصیص سرمایه؛ و دوم، توانایی واشنگتن برای مدیریت محیط پیچیده ژئوپلیتیک منطقه.

اگر این توافق‌ها محقق شود، قرقیزستان می‌تواند به یک بازیگر کلیدی جهانی در بازار آنتیموان تبدیل شود. اما در نهایت، این اقدام آمریکا نه یک همکاری اقتصادی ساده، بلکه بخشی از رقابت راهبردی جهانی است که در آن مرز میان فرصت‌های تجاری و رقابت‌های استراتژیک برای مهار رقبا، به طور فزاینده‌ای در حال محو شدن است.

انتهای پیام/