به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، رویداد فناوری فضایی در خدمت توسعه پایدار با حضور رئیس سازمان فضایی ایران و جمعی از دستگاه‌های بهره‌بردار از خدمات فضایی در پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات برگزار شد.  

در این رویداد، مهدی آل‌یعقوب مدیرعامل استارتاپ سمیتیو در سخنانی به معرفی فعالیت‌ها و سامانه‌های این مجموعه پرداخت و گفت: مراحل توسعه پروژه زمان بسیار زیادی به خود اختصاص داد؛ زیرا به‌دلیل کمبود داده‌های هواشناسی و محدودیت‌های موجود، ناچار بودیم مدت زیادی را صرف جمع‌آوری و پردازش داده‌ها کنیم.  

وی گفت: طبق آمار، حدود 22 درصد تصادفات جاده‌ای به‌دلیل لغزندگی مسیرها رخ می‌دهد که رقم نگران‌کننده‌ای است. همچنین 85 درصد خسارت‌هایی که در بخش کشاورزی ایجاد می‌شود، به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از عوامل جوی است. حدود 70 تا 75 درصد حوادث در صنعت برق و انرژی نیز باز هم به‌طور مستقیم با شرایط آب‌و‌هوایی مرتبط است؛ چه در قالب خسارت‌های مستقیم و چه در قالب ناترازی‌های انرژی.  

آل‌یعقوب گفت: ما در واقع یک پلتفرم ارائه‌دهنده سامانه هواشناسی هستیم که شامل داده‌های گذشته و پیش‌بینی تا 15 روز آینده است و همچنین ابزارهایی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا بتوانند از این داده‌ها به‌صورت کاربردی بهره‌برداری کنند. نخستین سامانه‌ای که معرفی می‌کنم برای تحلیل داده‌های تاریخی و پیش‌بینی توسعه یافته است.  

وی گفت: این سامانه بر پایه پلتفرمی طراحی شده که برای 10 هزار نقطه کشور که ما آن‌ها را ایستگاه‌های مجازی می‌نامیم، توسعه یافته است. این نقاط شامل شهرها و روستاهای مهم کشور هستند و به‌صورت ایستگاه‌های مجازی ثابت در نظر گرفته شده‌اند. پردازش‌های انجام‌شده برای هر ایستگاه از داده‌های 30 سال گذشته استفاده می‌کند که در سطح ساعتی ثبت شده‌اند و حدود 50 پارامتر را پوشش می‌دهد. بخشی از این پارامترها مستقیماً از داده‌های ماهواره‌ای به‌دست می‌آیند و بخشی دیگر داده‌های هواشناسی زمینی هستند. پردازش ساعتی برای هر کدام از این 10 هزار نقطه انجام می‌شود و مدل‌های شبکه عصبی نیز هر روز برای پیش‌بینی 15 روز آینده آموزش می‌بینند.  

آل‌یعقوب گفت: متأسفانه به‌دلیل کمبود بارش، در بخش پارامتر اندازه‌گیری احتمال بارش، صحت‌سنجی سامانه با تأخیر روبه‌رو شده است، اما این فرایند همچنان در حال انجام و بهبود دقت سیستم در حال سنجش است. این سامانه درحال‌حاضر مورد استفاده صندوق بیمه کشاورزی نیز قرار دارد. در این سامانه حدود پنج‌هزار نقطه از ایستگاه‌های مجازی فعال است و قابلیت جستجو برای کاربران فراهم شده است. هر کاربر می‌تواند با انتخاب ایستگاه موردنظر، مشخصات جغرافیایی آن را مشاهده کرده و بسته به نیاز، پارامترهای ساعتی، روزانه یا ماهانه را به‌صورت تصاویر تجمیعی دریافت کند.  

وی گفت: در نقشه‌های خروجی، شاخص‌هایی نظیر SPI ماهانه ارائه می‌شود که وضعیت کمبود بارش یا خشکی را در بخش‌های مختلف کشور نشان می‌دهد. این نقشه‌ها از نوع تعاملی هستند و کاربران می‌توانند با جابه‌جایی ماوس، مقدار هر پیکسل را به‌صورت لحظه‌ای مشاهده کنند. این قابلیت به کاربر این امکان را می‌دهد که نیاز آبی یا پارامترهای جوی مورد نظر خود را به‌صورت تضمینی پایش و داده‌های مرتبط را دریافت کند.  

آل‌یعقوب گفت: سامانه‌های ما علاوه بر استفاده از داده‌های اختصاصی خود، قابلیت اتصال و کار با هر منبع داده‌ای دیگر را نیز دارند. این انعطاف‌پذیری باعث شده تا بتوان سامانه را برای نهادهای مختلف از جمله سازمان ایمنی هسته‌ای یا نظام محیط زیست نیز به‌صورت اختصاصی ارائه داد و تطبیق داد.  

وی گفت: سامانه بعدی که توسعه داده‌ایم، مربوط به مدیریت بحران و همکاری با جمعیت هلال‌احمر است. این سامانه هنوز به‌دلیل عدم انعقاد قرارداد نهایی تکمیل نشده، اما بخش زیادی از توسعه آن انجام شده است. این سامانه برای پایش و هشدار پدیده‌های جوی طراحی شده و کل کشور را به حدود هزار بخشداری تقسیم می‌کند.

آل‌یعقوب گفت: در صورتی که تا 72 ساعت آینده پدیده مخرب جوی پیش‌بینی شود، سامانه آن را شناسایی و اعلام می‌کند. مبنای این شناسایی، داده‌های گذشته و آستانه‌های اندازه‌گیری‌شده برای هر منطقه است و بر این اساس مشخص می‌شود که پدیده پیش‌رو تا چه حد با اقلیم منطقه ناسازگار است و چه میزان خطر ایجاد می‌کند.  

وی گفت: سامانه دارای قابلیت هشدار در سطوح زرد، نارنجی و قرمز است و می‌تواند به‌صورت طبقه‌بندی‌شده برای دستگاه‌های امدادی و مدیریتی اطلاعات ارسال کند. همچنین این سامانه نیز همانند سایر سامانه‌های سمیتیو، قادر است هم با داده‌های داخلی و هم با داده‌های منابع دیگر فعالیت کند.  

آل‌یعقوب گفت: اکنون به‌دلیل شرایط موجود و برخی محدودیت‌ها، برخی از بخش‌های همکاری در مرحله انتظار قرار دارد، اما با وجود این، روند توسعه سامانه‌ها و افزایش دقت مدل‌ها با جدیت در حال پیگیری است.

وی با تشریح برنامه‌های توسعه‌ای این شرکت در حوزه خدمات هواشناسی هوشمند و ارتباط آن با بخش کشاورزی و گردشگری گفت: دستگاه‌های دولتی ما تصمیم گرفتیم که اپلیکیشن موبایل را نیز برای کشاورزان، فعالان حوزه گردشگری و کاربران عادی توسعه دهیم.  

آل‌یعقوب گفت: این اپلیکیشن ان‌شاءالله تا دو ماه آینده قابل بهره‌برداری خواهد بود و تلاش کرده‌ایم در آن نیازهای یک کشاورز از نظر دریافت داده‌های آب‌وهوایی به‌صورت انفرادی تأمین شود. امیدواریم از این طریق بتوانیم سهم کوچکی در کاهش خسارت‌های بخش کشاورزی داشته باشیم.  

وی گفت: یکی از مشکلات اولیه ما کمبود داده‌های هواشناسی برای صحت‌سنجی مدل‌ها بود؛ به همین دلیل، از سال گذشته ایستگاه و دیتا لاگر هواشناسی را نیز به محصولات خود اضافه کرده‌ایم. تلاش کرده‌ایم این لاگرها قابلیت اتصال به هر نوع سنسوری را داشته باشند؛ چه ساخت کشورهای غربی باشند، چه شرقی، و حتی اگر سنسورهای قدیمی هم باشند با استفاده از مبدل امکان اتصالشان وجود دارد.  

وی گفت: این سیستم‌ها کاملاً قابلیت کنترل از راه دور دارند و تمام تنظیماتشان بدون نیاز به حضور فیزیکی قابل انجام است. نخستین نمونه از این تجهیزات با همکاری بخش خصوصی در استان مرکزی در حال نصب است و امیدواریم با همکاری صندوق بیمه کشاورزی و چند مرکز خصوصی دیگر، تعداد این ایستگاه‌ها در کشور افزایش پیدا کند. افزایش تعداد ایستگاه‌های واقعی موجب ارتقای دقت مدل‌ها در تحلیل داده‌های تاریخی و بهبود پیش‌بینی‌های مبتنی بر شبکه عصبی مصنوعی خواهد شد.  

آل‌یعقوب گفت: هواشناسی حوزه‌ای است که دامنه گسترده‌ای از خدمات را می‌تواند ارائه دهد؛ از کشاورزی گرفته تا گردشگری، هوانوردی، دریانوردی و حتی مصارف نظامی. برای ما، حوزه هواشناسی و داده‌های اقلیمی اولویت نخست محسوب می‌شود؛ چراکه همان‌طور که در اسلایدهای اولیه اشاره شد، حدود 85 درصد خسارت‌ها در کشور به‌واسطه شرایط آب‌وهوایی رخ می‌دهد و این موضوع برای ما اهمیت حیاتی دارد.  

وی گفت: هرچند ما نیز از جمله گله‌مندان از عملکرد جهاد کشاورزی هستیم و واقعاً تاکنون همکاری مؤثری از سوی این نهاد مشاهده نکرده‌ایم، اما تصمیم داریم بدون درگیری و صرفاً با تکیه بر مسیر تخصصی خود حرکت کنیم. در این میان، صندوق بیمه کشاورزی با حمایت‌های خود نقش مثبت و مؤثری ایفا کرده است.  

آل‌یعقوب گفت: هم‌اکنون پروژه‌های خوبی در زمینه پایش محصولات گندم و کلزا بر اساس شاخص خشکسالی و همچنین پایش محصول پسته در فصل بهار در حال اجراست. این طرح‌ها با هدف کاهش خسارت‌های ناشی از پدیده‌های جوی طراحی شده‌اند و امیدواریم بتوانند در بهبود وضعیت بهره‌وری و تاب‌آوری کشاورزی کشور مؤثر باشند.  

وی در پایان گفت: امیدوارم با توسعه این سامانه‌ها بتوانیم بخشی از خسارت‌های ناشی از شرایط اقلیمی را کاهش دهیم.