گفت‌وگو و مشارکت اجتماعی، دو رکن اساسی زندگی جمعی و ارتقای همبستگی اجتماعی هستند. گفت‌وگو، ابزار حل اختلافات و ایجاد تفاهم میان افراد و گروه‌هاست و مشارکت فعال مردم، موجب افزایش اعتماد، مسئولیت‌پذیری و کارآمدی نظام اجتماعی می‌شود. جوامعی که به گفت‌وگو و مشارکت اهمیت می‌دهند، توانایی بالاتری در مدیریت بحران‌ها، افزایش عدالت اجتماعی و پیشبرد اهداف توسعه پایدار دارند.

گفت‌وگو، زیربنای اعتماد و مشارکت؛ مسیر همدلی و توسعه پایدار جامعه

سارا احمدی، استاد علوم اجتماعی و پژوهشگر حوزه مشارکت اجتماعی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به اهمیت روز ۱۴ آبان اظهار کرد: گفت‌وگو رکن اصلی ایجاد همدلی و انسجام اجتماعی است و مشارکت اجتماعی زمانی اثربخش خواهد بود که از تبادل نظر سالم و سازنده سرچشمه بگیرد. گفت‌وگو، مسیر اعتمادسازی میان افراد و گروه‌ها را هموار می‌کند و مشارکت بدون آن، تأثیر چندانی نخواهد داشت.

وی افزود: مشارکت اجتماعی فراتر از حضور در انتخابات یا عضویت در تشکل‌هاست و شامل تعامل فعال، پیشنهاد راهکار، نقد سازنده و حضور در تصمیم‌گیری‌های جمعی نیز می‌شود. جامعه‌ای که افراد آن از مهارت گفت‌وگو بهره‌مند باشند، در تصمیم‌گیری‌های خود هوشمندانه‌تر و مسئولانه‌تر عمل می‌کند.

این استاد علوم اجتماعی و پژوهشگر حوزه مشارکت اجتماعی با اشاره به نقش آموزش‌وپرورش و نهادهای اجتماعی، بیان کرد: مهارت گفت‌وگو باید از سنین پایین در مدارس آموزش داده شود و آموزش گفت‌وگو به کودکان و نوجوانان باعث می‌شود که در بزرگسالی توانایی مشارکت سازنده در جامعه را داشته باشند و بتوانند اختلافات را به شیوه مسالمت‌آمیز حل کنند.

احمدی خاطرنشان کرد: رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار مهمی در ترویج فرهنگ گفت‌وگو و مشارکت دارند رسانه‌ها می‌توانند با برجسته‌کردن تجربه‌های موفق مشارکت اجتماعی و تعامل سازنده، انگیزه و آگاهی اجتماعی مردم را افزایش دهند. این رسانه‌ها نه‌تنها خبررسانی می‌کنند، بلکه فرهنگ‌سازی اجتماعی نیز انجام می‌دهند.

وی افزود: مشارکت فعال مردم و گفت‌وگو در جامعه، ارتباط مستقیمی با کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد. جامعه‌ای که افراد آن در بحث‌ها و تصمیم‌گیری‌ها حضور دارند و صدای خود را بیان می‌کنند، کمتر دچار نارضایتی اجتماعی و احساس بی‌اعتمادی می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به تجربه‌های جهانی توضیح داد: کشورهایی که گفت‌وگو و مشارکت اجتماعی را جدی گرفته‌اند، توانسته‌اند سطح بالایی از اعتماد عمومی، همدلی و مسئولیت‌پذیری شهروندان را ایجاد کنند. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که ترکیب آموزش، رسانه، نهادهای مدنی و فرصت‌های عملی مشارکت، می‌تواند فرهنگ گفت‌وگو و تعامل سازنده را در جامعه نهادینه کند.

 احمدی ادامه داد: ترویج گفت‌وگو و مشارکت نیازمند رویکردی جامع و هماهنگ است؛ آموزش، رسانه، خانواده، نهادهای اجتماعی و مشارکت مردمی همه باید در یک مسیر هماهنگ عمل کنند تا اثرگذاری پایدار حاصل شود.

 این پژوهشگر حوزه مشارکت اجتماعی توضیح داد: گفت‌وگو و مشارکت، تنها ابزار مدیریتی نیستند، بلکه یک سبک زندگی و هویت اجتماعی هستند که باید در رفتارهای روزمره و تصمیم‌گیری‌های جمعی مردم جاری شود. تداوم آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی، جامعه را در برابر بحران‌ها مقاوم و توانمند می‌کند و امکان توسعه پایدار را فراهم می‌آورد.

احمدی با تأکید بر نقش خانواده اظهار کرد: خانواده‌ها نخستین محیط آموزش گفت‌وگو و مشارکت هستند و باید مهارت‌های ارتباطی و اخلاقی لازم برای تعامل سازنده را از سنین کودکی به فرزندان منتقل کنند. این آموزش‌ها در بزرگسالی باعث افزایش توانایی تصمیم‌گیری منطقی و مسئولانه در جامعه خواهد شد.

وی ادامه داد: نهادهای مدنی و فرهنگی نیز نقش کلیدی در تقویت گفت‌وگو دارند. برگزاری نشست‌های عمومی، برنامه‌های مشارکتی و آموزش عملی مهارت‌های گفت‌وگو، انگیزه مردم برای حضور فعال در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.

این استاد علوم اجتماعی و پژوهشگر با اشاره به اهمیت همدلی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری خاطرنشان کرد: جامعه‌ای که گفت‌وگو و مشارکت در آن تقویت شده باشد، افراد آن احساس مسئولیت بیشتری نسبت به یکدیگر و نسبت به منافع عمومی دارند. این مسئولیت‌پذیری از کوچک‌ترین رفتارهای روزمره تا مشارکت در سیاست‌گذاری‌ها نمود پیدا می‌کند.

احمدی توضیح داد: نمونه‌های موفق داخلی و بین‌المللی نشان می‌دهند که وقتی مردم اثر مثبت مشارکت و گفت‌وگو را مشاهده می‌کنند، انگیزه بیشتری برای حضور فعال و تأثیرگذاری در جامعه پیدا می‌کنند.

وی با تأکید بر اهمیت انسجام فرهنگی و اجتماعی اظهار کرد: جامعه‌ای که گفت‌وگو و مشارکت در آن تقویت شود، توانایی بالاتری در مقابله با فشارها و تهدیدها خواهد داشت و این موضوع باعث کاهش اختلافات، افزایش امنیت روانی و ارتقای کیفیت زندگی جمعی می‌شود.

این استاد علوم اجتماعی و پژوهشگر حوزه مشارکت اجتماعی در پایان تأکید کرد: در نهایت، گفت‌وگو و مشارکت اجتماعی می‌تواند به‌عنوان یک سرمایه اجتماعی و انسانی، مسیر توسعه پایدار، همبستگی اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی جمعی را هموار کند و هم‌زمان اعتماد، مسئولیت‌پذیری و انسجام جامعه را افزایش دهد.

با تقویت فرهنگ گفت‌وگو و مشارکت اجتماعی، جامعه ایرانی می‌تواند به سطح بالاتری از همدلی، مسئولیت‌پذیری و انسجام اجتماعی دست یابد. جامعه‌ای که گفت‌وگو و مشارکت در آن نهادینه شده باشد، آینده‌ای روشن، همدل و پایدار خواهد داشت. 

به گزارش ایسنا، سرمایه اصلی هر کشور، شهروندان آن هستند و تقویت گفت‌وگو و مشارکت اجتماعی، کلید توسعه فردی، اجتماعی و فرهنگی پایدار است. تداوم آموزش، ایجاد الگوهای عملی و مشارکت مردم، زمینه‌ساز جامعه‌ای انسانی، مسئول و قانون‌مدار خواهد بود که ارزش‌های گفت‌وگو و مشارکت در آن به شکل طبیعی و ملموس در زندگی روزمره جاری است.

انتهای پیام