در هفته فرهنگ عمومی، ۱۲ آبان روز هویت دینی اخلاقی و معنویت مردمی، نام‌گرفته است. رکن اصلی شکل‌گیری جامعه‌ای پویا، همدلی و مسئولیت‌پذیری است. در روزگار کنونی، با پیچیدگی‌های زندگی شهری و افزایش تعاملات اجتماعی، توجه به اصول اخلاقی و ارزش‌های دینی بیش از گذشته ضرورت یافته است.

فرهنگ دینی و اخلاق، مفهوم گسترده‌ای دارد که شامل ارزش‌های انسانی، رعایت حقوق دیگران، مسئولیت‌پذیری، صداقت همدلی و احترام متقابل است. در ایران با پیشینه غنی دینی و فرهنگی، این اصول همواره محور تعلیم‌وتربیت و رفتار اجتماعی بوده‌اند، اما چالش‌های نوین شهری، رسانه‌ای و اجتماعی، نیاز به بازنگری و تقویت این فرهنگ را بیش‌ازپیش نمایان کرده است.

 خانواده، مدرسه و رسانه سه محور ترویج فرهنگ دینی و اخلاقی‌اند

 زهرا کریمی، پژوهشگر حوزه فرهنگ دینی و استاد الهیات دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد اصفهان در گفت‌وگو به ایسنا با اشاره به اهمیت ارزش‌های اخلاقی در جامعه اظهار کرد: جامعه‌ای که ارزش‌های اخلاقی و دینی در آن تقویت شود، از ثبات اجتماعی، همدلی میان مردم و کاهش آسیب‌های اجتماعی بهره‌مند خواهد شد. 

وی افزود: فرهنگ دینی نه‌تنها به معنای انجام عبادات یا رعایت مناسک مذهبی است، بلکه شامل رفتارهای اخلاقی روزمره، احترام به حقوق دیگران، صادق‌بودن در تعاملات و مسئولیت‌پذیری نیز می‌شود.

این استاد اخلاق و پژوهشگر حوزه فرهنگ دینی بیان کرد: درصورتی‌که ارزش‌های اخلاقی و دینی در رفتارهای روزمره نهادینه شوند، مردم باانگیزه بالاتری در مسیر توسعه فردی و اجتماعی حرکت خواهند کرد. این فرهنگ، اعتماد اجتماعی را افزایش داده و فضای همکاری و همدلی را در جامعه تقویت می‌کند.

 کریمی با اشاره به تجربیات جهانی، در خصوص مذهب در فرهنگ عمومی توضیح داد: کشورهایی که بر آموزش ارزش‌های اخلاقی و مذهبی از سنین پایین تمرکز کرده‌اند، توانسته‌اند هم‌زمان با پیشرفت علمی و اقتصادی، سطح بالایی از انسجام اجتماعی و مسئولیت‌پذیری شهروندان ایجاد کنند. 

وی بیان کرد: این تجارب نشان می‌دهند که ترکیب آموزش، الگوهای عملی و محیط پاسخگو، باعث تقویت اخلاق فردی و اجتماعی می‌شود و می‌توان از این تجربیات برای بهبود وضعیت ایران بهره گرفت.

این استاد الهیات دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد خاطرنشان کرد: نقش خانواده، مدرسه و رسانه‌ها در ترویج فرهنگ دینی و اخلاقی بسیار کلیدی است و خانواده به‌عنوان نخستین محیط آموزشی، باید اصول اخلاقی را از سنین کودکی در فرزندان نهادینه کند، مدارس باید آموزش اخلاقی و دینی را به شکل عملی و کاربردی ارائه دهند و رسانه‌ها نیز با الگوهای مثبت و برجسته‌کردن رفتارهای اخلاقی، انگیزه اجتماعی ایجاد کنند.

 کریمی تأکید کرد: فرهنگ دینی و اخلاقی ارتباط مستقیمی با کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای امنیت روانی جامعه دارد. وقتی افراد ارزش‌های اخلاقی را در زندگی روزمره رعایت می‌کنند، رفتارهای پرخطر و ناهنجار کاهش می‌یابد و سطح اعتماد اجتماعی و همدلی میان مردم افزایش پیدا می‌کند.

وی تصریح کرد: ترویج فرهنگ دینی و اخلاقی در جامعه نیازمند یک نگاه جامع و هماهنگ است. آموزش از سنین پایین، ایجاد محیط پاسخگو، ترویج الگوهای عملی و مشارکت مردم در فرآیندهای اجتماعی، همه ابزارهایی هستند که می‌توانند تغییرات پایدار ایجاد کنند.

این پژوهشگر حوزه فرهنگ دینی با اشاره به اهمیت تداوم آموزش اخلاقی توضیح داد: فرهنگ دینی و اخلاقی یک فرآیند بلندمدت است و نیازمند صبر، استمرار و تلاش جمعی است. اگر فقط آموزش‌های کوتاه‌مدت یا فردی به مدارس ارائه شود، اثرگذاری پایدار نخواهد داشت.

کریمی ادامه داد: تداوم این آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی در محیط‌های اجتماعی و رسانه‌ها، باعث می‌شود افراد به‌تدریج این ارزش‌ها را به بخشی از هویت خود تبدیل کنند و رفتارهای اخلاقی و دینی به شکل طبیعی در جامعه جاری شود.

وی خاطرنشان کرد: الگوهای عملی، نمونه‌های موفق و برجسته‌کردن رفتارهای اخلاقی نقش مهمی در ایجاد انگیزه برای رعایت ارزش‌های دینی و اخلاقی دارند. هنگامی که مردم رفتارهای مثبت یکدیگر را می‌بینند و تجربه موفق همسایگان و شهروندان خود را مشاهده می‌کنند، انگیزه برای تبعیت از ارزش‌ها و اخلاق افزایش می‌یابد.

این استاد الهیات با تأکید بر اهمیت همدلی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اظهار کرد: فرهنگ دینی و اخلاقی باعث می‌شود افراد نسبت به دیگران احساس مسئولیت کنند، به حقوق دیگران احترام بگذارند و برای بهبود جامعه خود تلاش کنند. این احساس مسئولیت، از کوچک‌ترین اقدامات روزمره تا مشارکت در امور بزرگ اجتماعی، نمود پیدا می‌کند.

کریمی توضیح داد: علاوه بر خانواده و مدارس، نهادهای دینی و سازمان‌های فرهنگی می‌توانند با ایجاد برنامه‌های عملی و محیط مشارکتی، نقش مهمی در نهادینه‌شدن ارزش‌های اخلاقی و دینی ایفا کنند.

وی باتوجه‌به اهمیت اخلاق و دین در تقویت انسجام اجتماعی، تصریح کرد: جامعه‌ای که در آن ارزش‌های اخلاقی و دینی تقویت شوند، نه‌تنها از نظر فردی انسان‌ها رشد خواهند کرد، بلکه زمینه‌های همدلی، اعتماد و همکاری اجتماعی نیز تقویت می‌شود و این موضوع باعث کاهش آسیب‌های اجتماعی، افزایش امنیت روانی و ارتقای کیفیت زندگی جمعی می‌شود.

این استاد الهیات دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت، فرهنگ دینی و اخلاقی می‌تواند به‌عنوان یک سرمایه اجتماعی و انسانی، مسیر توسعه پایدار و زندگی سالم برای افراد و جامعه را هموار کند.

با تقویت فرهنگ دینی و اخلاقی، جامعه ایرانی می‌تواند به سطح بالاتری از همدلی، مسئولیت‌پذیری و انسجام اجتماعی دست یابد. جامعه‌ای که در آن ارزش‌های اخلاقی و دینی به شکل عملی و پایدار نهادینه شوند، آینده‌ای روشن و همدل خواهد داشت.

به گزارش ایسنا، سرمایه اصلی هر کشور، شهروندان آن هستند و تقویت فرهنگ دینی و اخلاقی کلید توسعه فردی، اجتماعی و پایدار است. تداوم آموزش، ایجاد الگوهای عملی و مشارکت مردم، زمینه‌ساز جامعه‌ای انسانی، مسئول و قانون‌مدار خواهد بود که ارزش‌های اخلاقی و دینی در آن به شکل طبیعی و ملموس در زندگی روزمره جاری است.

انتهای پیام