خبرگزاری مهر _ گروه جامعه: آران بخشی است واقع در دوازده کیلومتری شمال خاوری شهرستان کاشان، در منطقه‌ای شن زار، با هوایی معتدل. این بخش، از دهستان‌های آران و بیدگل و نوش آباد تشکیل شده و آثار معروفی همچون بقعه‌های امام زادگان هلال بن علی و قاسم بن علی النقی (ع) و امام زاده هادی از اولاد امام زین العابدین (ع) و چندین بقعه و اماکن مذهبی دیگر واقع شده است.

در یکی از محله‌های تاریخی آن به نام محله حاج‌امین، مسجدی قرار دارد که نه تنها بنایی مذهبی، بلکه بخشی از حافظه تاریخی مردم این شهر است؛ مسجد ملاعلی، بنایی که روزگاری خانه یکی از معتمدان شهر بوده و اکنون به یکی از نمادهای ایمان و اعتقاد مردم بدل شده است.

این مسجد در اصل خانه حاج امین قاضی الحاج شهر (دادستان مدعی العموم) و از چهره‌های خوش‌نام و معتبر آران و بیدگل بود. او پس از آنکه در طول عمر خود به ثروتی رسید، آن را صرف کارهای نیک کرد؛ از ساخت آب‌انبار و حمام عمومی گرفته تا کمک به نیازمندان. حاج‌امین در وصیت خود سفارش کرد خانه‌اش پس از مرگ به مسجد تبدیل شود. وصیتی که به‌دست برادرش، ملاعلی، جامه عمل پوشید و خانه قدیمی قاضی‌الحاج، به مسجدی تبدیل شد که امروزه به نام مسجد ملاعلی شناخته می‌شود.

اما شگفتی این مسجد در چیزی دیگر نهفته است: مقابل درِ ورودی آن، در دل زمین، چهار آجر قدیمی کار گذاشته شده است. اگر بر روی این آجرها بایستید و سر خود را بالا بگیرید، آیینه‌ای خواهید دید که تصویر امامزاده محمد بن هلال را با حدود هزار متر با مسجد فاصله، بازتاب می‌دهد. حتی در روشنی روز، آیینه‌کاری‌های داخل صحن امامزاده نیز در آن قابل مشاهده است.

هیچ‌کس نمی‌داند این آئینه را چه کسی در این نقطه دقیق نصب کرده است، اما دقت و محاسبه آن به‌قدری است که جز با دانشی پیشرفته در نور و زاویه دید ممکن نیست. مردم این مهندسی را نشانه‌ای از ایمان و نیت خیر واقفان مسجد می‌دانند.

از گذشته تا امروز، اهالی آران و بیدگل به امامزاده هلال‌بن‌علی ارادت ویژه‌ای دارند. هر صبح، هنگام گذر از مسجد یا پس از نماز، بر روی همان آجرها می‌ایستند و از طریق آئینه به امامزاده سلام می‌دهند. هنوز هم این آئین در میان مردم زنده است.

روایت دیگری نیز درباره فلسفه کاربرد این آئینه وجود دارد. در گذشته، کشاورزان هنگام بازگشت از مزارع یا مسافران به‌ویژه در تاریکی شب، راه را گم می‌کردند. در آن زمان، تنها دو فانوس بر فراز گلدسته‌های امامزاده هلال روشن بود تا راهنمای آنان باشد. متولی امامزاده که خانه‌اش درست روبه‌روی مسجد ملاعلی قرار داشت، برای اطمینان از روشن بودن فانوس‌ها، از در خانه بیرون می‌آمد، بر روی آجرها می‌ایستاد، نگاهی به آئینه می‌انداخت تا انعکاس نور فانوس‌ها را ببیند، و با خیالی آسوده به خانه بازمی‌گشت.

این آئینه هنوز در جای خود باقی است و کارکرد زیارتی خود را حفظ کرده است. به همین سبب در دیوار مسجد، زیارت‌نامه امامزاده هلال با کاشی نصب شده و رهگذران گاهی می‌ایستند، نگاهی به آئینه می‌کنند و زیارت‌نامه‌ای می‌خوانند. حتی در کاشی‌های آبی رنگ زیارتنامه ای کنار دیوار نصب شده است.

نکته جالب‌تر آن است که مردم و شهرداری شهر نیز همواره مراقب هستند تا هیچ ساخت‌وسازی در مسیر دید این آئینه ایجاد نشود. به همین دلیل طی دهه‌ها، هیچ بنایی در برابر آن برپا نشده تا مسیر نگاه آینه به گلدسته‌های امامزاده بسته نشود.

این بنای ارزشمند که ریشه در دوران قاجار دارد، سال ۱۳۸۲ با عنوان «مسجد ملاعلی آران و بیدگل» در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؛ مسجدی که هنوز هم آئینه‌اش، تصویری از ایمان و پیوند تاریخی مردم این شهر با امامزاده هلال را بازمی‌تاباند.