گردشگری مردم پایه در روستای شفیع آباد؛ وقتی روستا جان می گیرد
اقتصاد ایران: کرمان - روستای شفیع آباد در کرمان نمونه گردشگری مردم پایه با توجه به توانمند سازی جوامع محلی، به یکی از نمادهای توسعه پایدار تبدیل شده است.
خبرگزاری مهر – گروه استانها: در اجلاس رسمی سازمان جهانی گردشگری که در شهر هویژو چین برگزار شد، نام روستای شفیعآباد از بخش شهداد کرمان در کنار دو روستای دیگر از ایران در فهرست بهترین روستاهای گردشگری جهان در سال ۲۰۲۵ قرار گرفت. این انتخاب، نه تنها افتخاری برای استان کرمان بلکه نمادی از ظرفیتهای پنهان در دل کویر ایران است.
شفیعآباد، روستایی کوچک اما پررمق، در حاشیه کویر لوت و در نزدیکی کلوتهای شهداد واقع شده است. این منطقه در نزدیکی یکی از گرمترین نقاط کره زمین و در قلب اثر طبیعی کویر لوت به عنوان اثر ثبت جهانی ایران در فهرست آثار جهانی قرار دارد اما شهرت شفیع آباد تنها به این موارد نیست و عجین شدن گردشگری با روستاییان مورد توجه ویژه قرار دارد.
با ورود به شفیعآباد، اولین چیزی که توجه را جلب میکند، معماری خشتی و گلکاریشده خانههاست که با رنگهای گرم کویری هماهنگ شدهاند. کوچههای باریک، دیوارهای بلند خشتی و درختان نخل و انار در حاشیه باغها، فضایی سنتی و آرامشبخش را به وجود آوردهاند.
قابلیتهای گردشگری شفیع آباد
روستای شفیعآباد به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود، دارای ظرفیتهای متنوعی برای گردشگری است؛ نزدیکی به کویر شهداد، خانههای بومگردی، اصالت معماری، اقتصاد مردم محور و پایدار بر مبنای گردشگری از جمله توانمندیهای این روستا به شمار میرود.
تحول اجتماعی؛ از مهاجرت تا معجزه
چند سال پیش، شفیعآباد با چالشهایی مانند کمآبی، فقر و مهاجرت روبهرو بود اما با تلاش جمعی اهالی، بهویژه زنان روستا، مسیر توسعه پایدار آغاز شد. گروهی از زنان محلی با راهاندازی کارگاههای صنایع دستی، اقامتگاههای بومگردی و آموزش گردشگری، توانستند چهره روستا را دگرگون کنند.
زهرا، یکی از روستاییان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: روستای شفیع آباد به یکی از اصلی ترین سایتهای گردشگری در ایران تبدیل شده است و در کنار گردشگران داخلی شاهد حضور گردشگران خارجی هم هستیم.
جوانان به روستا برگشتهاند
وی افزود: بسیاری از جوانانی که قبلاً مهاجرت کرده بودند حالا به روستا برگشتهاند و خانههای بومگردی راه اندازی کردهاند.
این زن روستایی افزود: قبلاً فقط خرما میکاشتیم و به سختی زندگی میگذشت. حالا گردشگران از ما خرما میخرند، در باغها قدم میزنند و حتی در برداشت محصول کمک میکنند. زندگیمان تغییر کرده است.
فاطمه، دیگر زن روستایی نیز به خبرنگار مهر گفت: من با برگ نخل سبد و زیرانداز میبافم. قبلاً فقط برای خانه خودمان بود، اما حالا در نمایشگاههای بینالمللی شرکت میکنم. این انتخاب جهانی، یعنی صدای ما شنیده شده است.
وی افزود: قبلاً کسی تصور نمیکرد صنایع دستی ما در این روستا مشتری داشته باشد اما حالا حتی گردشگران برای ماندن در روستا و خرید صنایع دستی کیلومترها راه طی میکنند.
آیندهای روشن در دل کویر
قرار گرفتن شفیعآباد در فهرست جهانی گردشگری، نه تنها به معنای افزایش تعداد گردشگران است، بلکه فرصتی برای توسعه اقتصادی، حفظ فرهنگ بومی و ارتقای کیفیت زندگی اهالی روستا خواهد بود.
شفیعآباد شهداد نشان داد که حتی در دل کویر، میتوان با همت و خلاقیت، جهانی شد. این روستا اکنون نه فقط مقصدی برای سفر، بلکه الگویی برای توسعه پایدار در جوامع کوچک است.
محمد جهانشاهی، معاون دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی که خود در گذشته در راستای ثبت جهانی کویر لوت و توسعه گردشگری در جوامع محلی این منطقه تلاش فراوان کرده است در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: تاکنون بیش از ۳۰۰ روستا در جهان در این فهرست قرار گرفته است. قرار گرفتن شفیع آباد در این فهرست اتفاق ارزشمندی است که از جنبههای مختلف منحصر به فرد و خاص میباشد و ظرفیتی قابل توجه برای استان کرمان در زمینه توسعه گردشگری در این منطقه از کویر روی داده است.
وی افزود: شناسایی، حفاظت و معرفی الگوی توسعه پایدار گردشگری یکی از اهداف انتخاب چنین روستاهایی در جهان است و خوشحالیم که در سال جاری روستای شفیع آباد شاخصهای لازم را کسب کرده است.
وی بیان کرد: تا کنون ۲۰ پرونده به سازمان مربوطه ارسال شده است و تا سال قبل فقط ۲ روستا در فهرست جهانی گردشگری داشتیم که امسال ۳ روستای دیگر افزوده شد.
جهانشاهی، افزود: ۹ شاخص برای قرار گرفتن در این فهرست در نظر گرفته شده که یکی از آنها حضور نهادهای اجتماعی در روستا است که اهمیت بسیار بالا دارد.
وی افزود: اصالت معماری در این روستا و کالبد روستا و محیط زیست دست نخورده از دیگر شاخصها محسوب میشود.
جهانشاهی، بیان کرد: این روستا شناخته ترین مقصد روستایی گردشگری استان است و حاصل سالها کار و تلاش میباشد، از زمان راه اندازی کمپ شهداد از دهه ۸۰ این تلاشها شروع شده و تاکنون ادامه داشته است.
وی به ثبت جهانی کویر لوت اشاره کرد و گفت: در این منطقه ۴۴ بومگردی، ۲ هتل و یک اکوکمپ وجود دارد.
بازآفرینی و افزایش کیفیت زیست
وی به نقش مهم مردم محلی در توسعه گردشگری در این روستا اشاره کرد و افزود: بازآفرینی و افزایش کیفیت زیست در منطقه روستایی با روشهای مشارکتی را شاهد هستیم، در پروژههای توانمند سازی تشکل زنان را داریم که در این منطقه نقش تعیین کنندهای را ایفا میکنند.
وی افزود: برخی از اقدامات در این منطقه برای نخستین بار در کشور در این منطقه روی داده است که میتوان به کمپ کویری و اکو کمپ گردشگری و وجود قدیمی ترین بومگردی های ایران در این منطقه اشاره کرد.
ماراتون کویر شهداد منجر به درآمدزایی برای مردم شده است
جهانشاهی، بیان کرد: تجربه اولین اتفاقهای گردشگری ایران را در منطقه داریم از جمله کمپ کویری و اکوکمپ، همچنین در خصوص راه اندازی اقامتگاههای بومگردی هم جز اولینها هستیم.
وی گفت: نقش مردم در احیای روستای شفیع آباد بسیار قابل توجه است، ماراتون لوت هم یک رویداد گردشگری ارزشمند بود که ۱۰ سال برگزار میشود و از اتفاقات خاص گردشگری کشور است که منجر به کسب درآمد برای مردم محلی شده است.
جهانشاهی بیان کرد: همه این موارد در کنار هم امروز فرصت استثنایی برای شفیع آباد به وجود آورد در نگاه اول شاید مردم فقط یک روستا را ببینند چون شبیه روستای شفیع آباد در کشور به لحاظ منظر داریم اما در دل این روستا ما شاهد وجود ارزشهایی هستیم که قابل توجه است و آن مشارکتهای عمیق مردمی برای توسعه گردشگری است.
جهانشاهی، بیان کرد: هم در شهداد و هم در تکاب زمینههای بسیار خوب گردشگری وجود دارد و جامعه محلی آنجا جدا از خدمات پذیرایی و اقامتی این قابلیت را دارند که بهترین تورهای سافاری در چارچوب یک اثر جهانی برگزار کنند و یکی از با کیفیت ترین تورهای سافاری ایران در همین منطقه انجام میشود. مردم در این زمینه بسیار حرفهای شدهاند.
گردشگری بخشی از زیست بوم مردم روستا است
وی افزود: این موفقیتها بعد از دو دهه تلاش روی داده است و گردشگری بخش مهمی از زیست مردم است و این یک اتفاق خوب محسوب میشود و میبینیم روند رشد جمعیت در شهداد نیز مثبت شده است.
جهانشاهی، افزود: مهاجرت متوقف شده و حتی سطح زیر کشت محصولات کشاورزی هم افزایش یافته است و بخشی از درآمدی که مردم از گردشگری دارند در توسعه کشاورزی به کار میبرند.
وی بیان کرد: شفیع آباد یک فرصتی بود که خوشبختانه به نتیجه رسید و در دنیا امروز ظرفیتهای روستاهای ایران را بهتر میشناسند.
وی افزود: پیش بینی میکنم شفیع آباد بتواند این شرایط را حفظ کند چون مردم منطقه در این زمینه آگاه هستند و معیشت مردم با گردشگری گره خورده است و فکر میکنم که میتوانیم این شانس را در نظر بگیریم که این مساله پایدار بماند.