ابراهیم زارعی شامگاە امروز چهارشنبه ۳۰ مهر در اختتامیە همایش ملی مطالعات گروس کە در دانشگاە کردستان برگزار شد، در سخنانی با اشاره به اهمیت مطالعات باستان‌شناسی و مردم‌شناسی در کردستان اظهار کرد: این استان از نظر تعدد و تنوع آثار تاریخی یکی از مناطق شاخص کشور است کە وجود دشت‌ها، چشمه‌سارها و رودخانه‌های فراوان در منطقه، بستری مناسب برای شکل‌گیری و تداوم تمدن‌های کهن فراهم کرده است.

وی افزود: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که در محوطه‌های تاریخی این منطقه نه‌تنها کاهش جمعیت مشاهده نمی‌شود، بلکه در دوران مختلف تاریخی از جمله دوران مادی، هخامنشی و ساسانی، رشد و پویایی تمدنی قابل توجهی وجود داشته است.

زارعی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی اخیر در حوزه باستان‌شناسی و همکاری دانشگاه‌ها تصریح کرد: در حال حاضر پژوهش‌های متعددی در زمینه‌های باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، زبان‌شناسی و حفاظت و مرمت آثار تاریخی در حال انجام است کە خوشبختانه پژوهشگران جوان و دانشجویان دکتری نیز در این زمینه فعال هستند و کارهای ارزشمندی انجام می‌دهند.

وی تأکید کرد: کشورهای حوزه خلیج فارس تلاش می‌کنند با سرمایه‌گذاری در حوزه میراث فرهنگی برای خود هویت تاریخی بسازند، در حالی که ما با وجود این حجم از آثار و شواهد تاریخی، هنوز به‌قدر کافی به آن‌ها توجه نمی‌کنیم.

زارعی با اشاره به اهمیت آثار دوران اسلامی گفت: دوران اسلامی یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تمدنی ایران است که در آن هنر و فرهنگ ایرانی به اوج خود رسیده است کە نمونه‌های شاخصی مانند سفال‌های منقوش به اشعار شاهنامه فردوسی در قرون پنجم تا هفتم هجری، نشان از استمرار غنی فرهنگی ما دارد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ضروری است دستگاه‌های اجرایی، نهادهای استانی و مردم نسبت به حفاظت از میراث فرهنگی خود حساس باشند، زیرا این آثار، هویت تاریخی و فرهنگی ملت ایران را نمایندگی می‌کنند.

کردستان نماد وحدت و همدلی اقوام ایران است

در ادامە علی‌اکبر ورمقانی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کردستان گفت: استان کردستان مظهر وحدت، همدلی و انسجام اقوام مختلف ایران است و هر ایرانی باید به وجود چنین استانی در کشورش افتخار کند.

وی با اشاره به تلاش‌های انجام‌شده برای برگزاری این همایش افزود: برگزاری همایش ملی مطالعات گروس در حقیقت تحقق آرزویی بود که از سال ۱۳۹۸ آغاز شده بود اما با شیوع ویروس کرونا متوقف شد و بسیار خرسندیم که امروز این کار ناتمام به سرانجام رسید.

ورمقانی بیان کرد: این همایش فتح بابی است برای ادامه مسیر و باید در سال‌های آینده تداوم یابد تا ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی گروس و بیجار بیش از پیش شناخته شود.

وی با تأکید بر جایگاه ویژه بیجار در تاریخ و فرهنگ ایران گفت: بیجار و گروس از کهن‌ترین مناطق استان کردستان‌اند و تاریخ آن‌ها با تاریخ ایران گره خورده است و بیجار دژی استوار در دل کردستان و نمادی از پایداری مردمان این سرزمین است کە کردها، ترک‌ها، شیعیان و اهل سنت در این استان در کنار هم زندگی می‌کنند و الگویی از وحدت و همبستگی ملی را به نمایش گذاشته‌اند.

ورمقانی ادامه داد: بیجار از ظرفیت‌های متعددی در حوزه معدن، گردشگری، تاریخ، تمدن و سرمایه انسانی برخوردار است.

معاون سیاسی استاندار کردستان در پایان تصریح کرد: بیجار شایسته جایگاه بسیار بالاتری است و با همت مدیران استانی و محلی، می‌توان آن را به یکی از قطب‌های فرهنگی و اقتصادی کردستان تبدیل کرد. همایش‌هایی از این دست می‌تواند گامی در جهت تقویت همدلی، شناخت ظرفیت‌ها و حرکت به‌سوی توسعه همه‌جانبه باشد.

لزوم نجات محوطه‌های باستانی کردستان از تخریب و گنج‌یابی

در ادامە ولی‌پور، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، در همایش مطالعات تاریخی و باستان‌شناسی در بیجار، با هشدار نسبت به وضعیت نگران‌کننده محوطه‌های باستانی استان کردستان، گفت: در حالی که ما در نشست‌های علمی درباره میراث فرهنگی و باستان‌شناسی گفت‌وگو می‌کنیم، هزاران نفر در نقاط مختلف کشور، از جمله در بیجار، در سودای گنج‌یابی مشغول تخریب محوطه‌های باستانی هستند.

وی افزود: این روند نه‌تنها تهدیدی برای آثار تاریخی، بلکه خطری جدی برای هویت فرهنگی کشور است. متأسفانه در کردستان این وضعیت از بسیاری از نقاط دیگر ایران بحرانی‌تر است و ریشه بخشی از این تخریب‌ها را باید در فقر، نبود توسعه پایدار و ناآگاهی عمومی جست‌وجو کرد.

ولی‌پور همچنین از ضرورت ایجاد دبیرخانه دائمی همایش‌های علمی در کردستان سخن گفت و اظهار کرد: این نشست نباید اولین و آخرین برنامه از این دست باشد. لازم است دبیرخانه دائمی برای همایش “گروس” تشکیل شود تا پژوهش‌های مرتبط با تاریخ، باستان‌شناسی و هویت فرهنگی منطقه به شکل مستمر ادامه یابد.

وی در بخش پایانی سخنان خود به یافته‌های تازه باستان‌شناسی اشاره کرد و گفت: در کاوش‌های اخیر شواهدی به‌دست آمده که احتمال می‌دهد منطقه بیجار یکی از کانون‌های اولیه اهلی‌سازی اسب در جهان بوده است کە این یافته‌ها، در کنار شواهد مربوط به اهلی‌سازی گوسفند در آناتولی و کشت گندم در خاورمیانه می‌تواند نشان دهد که فلات ایران و زاگرس مرکزی نقشی اساسی در شکل‌گیری تمدن بشری داشته‌اند.

ولی‌پور تأکید کرد: این دستاوردها فرصتی است تا بیش از گذشته به میراث فرهنگی، پژوهش‌های علمی و برنامه‌ریزی پایدار برای حفاظت از این گنجینه‌های ملی توجه شود.