به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «ایراکلی کوباخیدزه» نخست‌وزیر گرجستان در مراسمی رسمی از مفهوم ملی اصلاح نظام آموزش عالی پرده برداشت. او هفت محور اصلی برای این اصلاحات اعلام کرد: تمرکز جغرافیایی بیش از حد دانشگاه‌ها در تفلیس، ناکارآمدی در استفاده از منابع، تفاوت سطح آموزش، بی‌نظمی در سیاست‌های استخدامی، نظام تأمین مالی ناقص، ضعف ارتباط آموزش عالی با نیاز بازار کار و نبود برنامه‌های علمی مطابق با استانداردهای جهانی.

بر اساس اسناد رسمی وزارت آموزش، 85 درصد دانشجویان در تفلیس تحصیل می‌کنند که باعث مهاجرت گسترده از مناطق و فشار بر پایتخت شده است. دولت پیشنهاد داده با ایجاد و تقویت دانشگاه‌های منطقه‌ای و اجرای مدل «هر شهر – یک دانشکده» توازن آموزشی برقرار شود.

تغییر مدل مالی دانشگاه‌ها

دولت در طرح خود قصد دارد نظام فعلیِ «وام تحصیلی و گرنت» را با مدل جدید «سفارش دولتی» جایگزین کند. بر اساس این مدل، بودجه هر دانشگاه بر مبنای «اولویت‌های ملی» تعیین و توزیع می‌شود. همچنین اعلام شده هزینه آموزش در هر رشته باید بر اساس میانگین واقعی محاسبه شود.

نظام جدید، الگوی استخدامی دانشگاه‌ها را نیز دگرگون می‌کند؛ به این معنا که استادان تمام‌وقت هسته اصلی کادر علمی خواهند بود و سایر مدرسان به‌صورت ساعتی یا قراردادی فعالیت خواهند کرد.

محدودیت در پذیرش دانشجوی خارجی

در مفاد طرح آمده است که دانشگاه‌های دولتی باید تنها در موارد قانونی پذیرای دانشجوی خارجی باشند. دولت معتقد است تمرکز بیش از حد بر جذب دانشجوی غیرگرجی، باعث کاهش منابعی می‌شود که باید صرف آموزش نیروی انسانی داخلی شود.

تغییر ساختار تحصیلی؛ حذف پایه دوازدهم

کوباخیدزه علاوه بر اصلاح دانشگاه‌ها، از تغییر در ساختار آموزش مدرسه‌ای نیز خبر داد و گفت: «طرحی در دست بررسی است که دوره تحصیلات عمومی از 12 به 11 سال کاهش یابد». وی دلیل این اقدام را عدم تطابق برنامه درسی پایه‌های پایانی مدرسه با محتوای آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها عنوان کرد.

انتقاد از تبدیل دانشگاه به ابزار سیاسی

منتقدان، هدف اصلی دولت را کنترل سیاسی بر دانشگاه‌ها می‌دانند. «سیمون جاناشیا»، کارشناس آموزش و عضو حزب مخالف «میدان آزادی»، تصریح کرد که دولت ابزار مالی کافی برای اعمال نفوذ بر دانشگاه‌ها ندارد، زیرا مؤسسات آموزش عالی از استقلال اقتصادی نسبی برخوردارند. او افزود:

«طرح سفارش دولتی به دولت اجازه می‌دهد تصمیم بگیرد کدام دانشگاه و کدام رشته‌ها بودجه بگیرند و این یعنی زمینه‌سازی برای کنترل سیاسی.»

جاناشیا تأکید کرد که محدودسازی پذیرش دانشجویان خارجی نیز ابزاری دیگر برای اعمال فشار مالی خواهد بود و استثناهای احتمالی صرفاً بر اساس ملاحظات سیاسی تعیین می‌شود.

واکنش‌های دانشگاهی

«تمر چوپوراشویلی»، استاد فلسفه دانشگاه دولتی ایلیا در تفلیس، هشدار داد که اجرای این طرح به معنای نابودی مفهوم دانشگاه است.

او گفت: «پراکندگی دانشکده‌ها در شهرهای مختلف باعث قطع ارتباط علمی و تضعیف پژوهش میان‌رشته‌ای خواهد شد؛ چیزی که اساس موجودیت دانشگاه‌هاست.»

برخی استادان نیز از کاهش سال‌های تحصیل مدرسه‌ای انتقاد کردند و گفتند: این تغییر می‌تواند امکان ادامه تحصیل دانشجویان گرجی در دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی را کاهش دهد، زیرا در آن کشورها تحصیلات عمومی 12 ساله است.

واکنش تند دانشگاهیان به سخنان نخست‌وزیر

در پی دفاع کوباخیدزه از این اقدام، «نانا دیکهمینجیا»، استاد مهندسی رایانه و از منتقدان سرسخت دولت، در واکنشی تند نوشت: «او حتی درک نمی‌کند که بسیاری از دانشجویان فقیر گرجستان با بورسیه کامل در دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی تحصیل می‌کردند. حال چطور از والدین فقیر انتظار دارد یک سال به خارج بروند تا فرزندشان دوره دوازدهم را بگذراند؟»

اصلاح آموزشی یا تمرکز قدرت؟

دولت گرجستان این اصلاحات را ابزاری برای ارتقای کیفیت آموزش عالی و کاهش تمرکزگرایی معرفی می‌کند، اما منتقدان می‌گویند پشت این ادعا تلاشی برای تمرکز کنترل سیاسی و اقتصادی بر دانشگاه‌ها پنهان است. طرح حذف پایه دوازدهم و تغییر نظام مالی، دانشگاه‌های گرجستان را به صحنه‌ای تازه از منازعه بر سر آزادی آکادمیک و استقلال نهاد دانش بدل کرده است.

انتهای پیام/