خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، علی ستاری: استان هرمزگان یکی از استان‌های بالقوه و در عین حال بالفعل در حوزه کشاورزی است؛ اما به محض اینکه پای درد و دل فعالان بخش کشاورزی بنشینیم؛ نبود صنایع تبدیلی به درد مشترک آن‌ها تبدیل خواهد شد، راست هم می‌گویند؛ همیشه بازار روی خوشش را به کشاورزان نشان نمی‌دهد و طی این سال‌ها کم ندیده‌ایم که محصولاتی که روی دستان کشاورزان مانده است و حتی هزینه برداشت محصول را هم در نیاورده است؛ یادش بخیر در همین سه چهار سال پیش، یکی از وزرای جهاد کشاورزی به هرمزگان آمد و قول داد که در فصل برداشت محصولات قابل فرآوری، ناوگان صنایع تبدیلی سیار به هرمزگان خواهد فرستاد، وعده‌ای که هیچ گاه عملیاتی نشد و رفت در کنار همه وعده‌هایی که مسئولان داده بودند.

در روزهایی که با همدستی دلالان دسترنج کشاورزان و باغداران به تاراج می‌رود، این صنایع تکمیلی و تبدیلی هستند که می‌توانند کشاورزیِ معیشت محورِ هرمزگان را اقتصادی کنند، الان که فصل کشت محصول در هرمزگان است، کشاورز دل به شانس و اقبال بسته است و معلوم هم نیست در فصل برداشت قرار است امسال اقبال با کدام محصول باشد و کشاورزِ کدام محصول، محصولات خود را روی زمین رها کند؛ سال گذشته که سالِ بدِ پیازکاران بود و صدها تن پیاز در مناطق مختلف هرمزگان دفن شد.

برای اینکه بدانیم استان هرمزگان چه وضعیتی در حوزه صنایع تبدیلی دارد با عادل شهرزاد معاون استانداری هرمزگان به گفتگو نشستیم.

تشریح وضعیت صنایع تبدیلی هرمزگان و مشوق‌های توسعه آن

عادل شهرزاد، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار مهر، به بیان جزئیات وضعیت صنایع تبدیلی استان پرداخت و ضمن تشریح بخش‌های مختلف این صنعت، مشوق‌ها و ظرفیت‌های موجود را نیز تشریح کرد.

در زنجیره برداشت تا فروش محصولات کشاورزی بیش از ۳۰ درصد محصولات هدر می‌رود

شهرزاد با اشاره به گستردگی حوزه صنایع تبدیلی گفت: صنایع تبدیلی به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود؛ بخش ذخیره‌سازی کالا، بخش عمل‌آوری و بخش فرآوری؛ این سه بخش به هم پیوسته، زنجیره ارزش را تشکیل می‌دهند و هرچه تعداد حلقه‌های این زنجیره بیشتر باشد، ارزش افزوده و سودآوری نیز افزایش می‌یابد.

وی توضیح داد که صنایع تبدیلی عمدتاً در حوزه کشاورزی رایج است و افزود: کشاورز محصول خود را از زمین برداشت می‌کند اما از زمان برداشت تا رسیدن محصول به بازار، به دلایل مختلفی نظیر بسته‌بندی نامناسب، حمل‌ونقل ناقص و شیوه برداشت غیرعلمی، حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد محصولات کشاورزی هدر می‌رود.

معاون استانداری هرمزگان ادامه داد: این ضایعات به معنای از دست رفتن هزینه‌هایی است که کشاورز بابت نهاده‌ها، نیروی کار، آب و زمین پرداخت کرده و در عین حال، بخش مهمی از محصول به دلیل معیوب بودن یا غیرقابل فروش بودن از چرخه بازار خارج می‌شود.

اهمیت صنایع تبدیلی در حفظ ارزش محصول

شهرزاد به نقش صنایع تبدیلی در کاهش ضایعات و افزایش بهره‌وری اشاره کرد: صنایع تبدیلی می‌توانند ضایعات و محصولات غیرقابل فروش یا زائد را به کالاهایی با ارزش افزوده تبدیل کنند؛ این فرآیند به کشاورز کمک می‌کند تا علاوه بر کاهش ضایعات، سود بیشتری کسب کند.

وی افزود: به عنوان مثال، محصولاتی که پس از فصل برداشت بازارپسندی خود را از دست داده‌اند، توسط صنایع تبدیلی می‌توانند به محصولات جدیدی مانند کنسرو، چیپس یا سایر فرآورده‌های غذایی تبدیل شوند.

وضعیت فعلی صنایع تبدیلی در هرمزگان

شهرزاد آمار قابل توجهی ارائه داد: در حال حاضر حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن از محصولات کشاورزی استان در سردخانه‌ها برای ذخیره‌سازی یا در بخش‌های عمل‌آوری و فرآوری قرار دارند؛ اگر تمام تولیدات کشاورزی استان را در نظر بگیریم، این رقم به حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن می‌رسد که شامل محصولات صیادی، صیفی‌جات و سایر محصولات متنوع کشاورزی است.

وی تاکید کرد: با وجود این حجم تولید، استان در حوزه بسته‌بندی ضعف اساسی دارد. بسته‌بندی نامناسب موجب افزایش ضایعات و کاهش جذابیت محصول در بازار می‌شود. مصرف‌کنندگان توجه ویژه‌ای به نوع، حجم و رنگ بسته‌بندی دارند که این امر در استان ما هنوز به درستی اجرایی نشده است.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌های خالی

معاون هماهنگی امور اقتصادی استان درباره ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری گفت: هم در حوزه بسته‌بندی و هم در بخش فرآوری ظرفیت‌های خالی قابل توجهی داریم. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها نسبت به صنایع مادر یا پایه، زودبازده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

وی افزود: سرانه سرمایه‌گذاری برای ایجاد اشتغال در صنایع کشاورزی حدود یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان است، که این رقم نسبت به صنایع پایه بسیار کمتر است و برای سرمایه‌گذاران جذابیت زیادی دارد.

روند توسعه و علاقه‌مندی به صنایع تبدیلی در استان

شهرزاد به افزایش رغبت سرمایه‌گذاران اشاره کرد: در سال‌های اخیر توسعه صنایع تبدیلی در استان شدت گرفته است و اغلب واحدهای بزرگ تولیدی به دنبال ایجاد سردخانه، سورتینگ و خطوط بسته‌بندی در کنار واحدهای خود هستند تا ضایعات کاهش یافته و ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.

مشوق‌های حمایت از صنایع تبدیلی

وی درباره مشوق‌های موجود اظهار کرد: بیشترین مشوق خود ارزش افزوده‌ای است که صنایع تبدیلی ایجاد می‌کنند. کاهش ضایعات حدود ۳۵ درصدی محصول، به معنای افزایش سود و انگیزه برای سرمایه‌گذاران است.

شهرزاد ادامه داد: علاوه بر این، زمین‌های ارزان قیمت در شهرک‌های صنعتی با شرایط پرداخت اقساطی و پیش‌پرداخت مناسب از دیگر مشوق‌های دولت برای این بخش است. این مشوق‌ها در بسیاری از حوزه‌ها وجود ندارد و همین باعث شده سرمایه‌گذاران به سمت صنایع تبدیلی جذب شوند.

عادل شهرزاد معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان، با اشاره به ظرفیت‌های بالای صنایع تبدیلی، از وجود ضعف‌هایی مانند بسته‌بندی نامناسب سخن گفت و از سرمایه‌گذاران دعوت کرد تا با استفاده از مشوق‌های موجود و ظرفیت‌های خالی استان، به توسعه این بخش کمک کنند.

وی تاکید کرد: این حوزه، با توجه به زودبازده بودن و هزینه کمتر، یکی از بهترین گزینه‌ها برای اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی استان به شمار می‌آید.

صدور ۱۲ پروانه بهره‌برداری در ۶ ماه نخست سال

مجید کمالی، مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴، ۱۲ پروانه بهره برداری در بخش صنایع تبدیلی و غذایی استان هرمزگان صادر شده است.

وی افزود: حجم سرمایه‌گذاری در این بخش بالغ بر ۷ هزار میلیارد ریال بوده است که برای ۱۰۰۰ نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کرده است.

ظرفیت جذب محصولات کشاورزی در صنایع تبدیلی ۶۰ هزار تن افرایش یافت

کمالی بیان کرد: با افتتاح این طرح‌ها ظرفیت جذب محصولات برای صنایع تبدیلی و غذایی ۶۰ هزار تن افزایش یافته و ظرفیت سردخانه‌های استان نیز ۶ هزار تن افزایش پیدا کرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش برای فعال‌سازی ظرفیت واحدهای موجود، تأمین سرمایه در گردش و نقدینگی نقش کلیدی دارد. استفاده از روش‌های متنوعی مثل بورس کالا، قراردادهای کشاورزی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی از اولویت‌های ما است.

او افزود: با اجرای قراردادهای کشاورزی، واحدهای صنایع تبدیلی می‌توانند بدون نیاز به سرمایه‌گذاری هنگفت، ماده اولیه مورد نیاز خود را تأمین کنند و در عوض محصول فرآوری شده را به پرورش‌دهندگان تحویل دهند که این روش باعث افزایش بهره‌وری و کاهش ریسک مالی می‌شود.

کمالی گفت: استان هرمزگان سالانه حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن محصول کشاورزی تولید می‌کند که حدود ۳ میلیون تن آن نیاز به ورود به صنایع تبدیلی دارد. در حال حاضر ظرفیت جذب استان ۲ میلیون و ۲۳۰ هزار تن است و هنوز حدود ۷۰۰ هزار تن ظرفیت خالی وجود دارد.

وی افزود: ظرفیت صنایع تبدیلی استان در حوزه بسته‌بندی به حد اشباع رسیده و اکنون تمرکز ما باید بر توسعه واحدهای فرآوری باشد، به ویژه در زمینه فرآوری محصولات زراعی مانند گوجه فرنگی، پیاز، بادمجان و سایر محصولات درجه دو و سه که قابلیت تازه‌خوری ندارند.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان درباره تسهیلات و حمایت‌های ارائه شده گفت: برای سرمایه‌گذاران بخش صنایع تبدیلی، به ویژه در حوزه فرآوری، منابع تسهیلاتی متنوعی شامل تبصره ۱۸، کمک‌های فنی و اعتباری فراهم است؛ البته شرط استفاده از این تسهیلات، مشارکت حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصدی سرمایه‌گذار در پروژه است.

او افزود: همچنین صدور مجوزها به صورت الکترونیکی و سریع انجام می‌شود و زمین در شهرک‌های صنعتی یا اراضی ملی به سرعت واگذار می‌شود.

کمالی همچنین افزود: محصولات استان به دلیل نزدیکی به کشورهای حاشیه خلیج فارس، ظرفیت خوبی برای صادرات دارند. با بهبود کیفیت بسته‌بندی و توسعه فناوری‌های نوین مانند بسته‌بندی با اتمسفر کنترل شده، می‌توان بازارهای صادراتی را گسترش داد.