به گزارش ایسنا به نقل از میراث فرهنگی البرز در روز یکشنبه ۲۷ مهر، نادر زینالی با گرامیداشت روز جهانی باستان‌شناسی گفت: باستان‌شناسی دانشی میان‌رشته‌ای است که به ما می‌آموزد چگونه انسان در طول تاریخ با چالش‌های زیست‌محیطی، کمبود منابع، تغییر اقلیم و تحولات اجتماعی روبه‌رو شده است. مطالعه‌ گذشته، در واقع مطالعه‌ تاب‌آوری انسان است؛ دانشی که می‌تواند ما را برای ساخت آینده‌ای پایدار راهنمایی کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز افزود: وقتی از پایداری صحبت می‌کنیم، ذهن اغلب مردم به سمت فناوری‌های نو یا سیاست‌های زیست‌محیطی می‌رود، اما ریشه‌ پایداری در رفتار و تجربه‌ تاریخی بشر نهفته است. باستان‌شناسی نشان می‌دهد جوامع کهن چگونه با کمترین منابع زندگی را سامان می‌دادند، چطور در برابر خشکسالی یا تغییر مسیر رودخانه‌ها سازگار می‌شدند و چه نظام‌هایی برای حفظ تعادل میان بهره‌برداری و حفاظت از طبیعت ایجاد کرده بودند. این الگوها گاه پاسخی دقیق‌تر از راه‌حل‌های مدرن برای شرایط اقلیمی امروز ما ارائه می‌دهند.

این مسئول با اشاره به ظرفیت‌های تاریخی این استان اظهارکرد: البرز در گذر زمان همواره محل تلاقی مسیرهای تمدنی بوده است. از تپه‌ ۹ هزار ساله‌ی ازبکی در شهرستان نظرآباد گرفته تا محوطه‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی، همه نشان‌دهنده‌ استمرار زیست فرهنگی و اقتصادی در این سرزمین است. این پیوستگی به ما می‌گوید که البرز تنها یک منطقه‌ جغرافیایی نیست، بلکه حلقه‌ای از زنجیره‌ی تاریخ و فرهنگ ایران است.

زینالی با اشاره به جنبه‌های زیست‌محیطی باستان‌شناسی بیان کرد: در کاوش‌های اخیر، مطالعات دیرینه‌محیطی نقش پررنگی پیدا کرده‌اند. بررسی گرده‌های گیاهی، رسوبات و لایه‌های خاک به ما می‌گوید در گذشته چه نوع پوشش گیاهی وجود داشته، الگوهای کشاورزی چگونه بوده و انسان تا چه اندازه به طبیعت وابسته و در عین حال سازگار بوده است. این داده‌ها می‌توانند در احیای الگوهای بومی کشاورزی و سازگاری با کم‌آبی امروز مؤثر باشند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر مردمی‌سازی باستان‌شناسی گفت: حفاظت از میراث فرهنگی صرفاً وظیفه‌ نهادهای دولتی نیست. مردم باید احساس مالکیت فرهنگی داشته باشند تا خودشان حافظ میراث باشند. ما در البرز برای تحقق این هدف، برنامه‌هایی همچون باشگاه‌های دوستداران میراث، کارگاه‌های آموزشی محلی، و طرح‌های بازدید دانش‌آموزی را دنبال می‌کنیم. وقتی کودک یا نوجوان بفهمد تپه‌ای که در کنار روستایش قرار دارد، بخشی از تاریخ تمدن بشر است، دیگر هرگز اجازه‌ تخریب آن را نمی‌دهد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز همچنین به تهدیدهایی که حیات محوطه‌های تاریخی را به خطر انداخته اشاره کرد و گفت: حفاری‌های غیرمجاز، توسعه‌ی بی‌ضابطه‌ شهری، تغییر کاربری اراضی و اجرای طرح‌های عمرانی بدون ارزیابی میراثی، زخم‌هایی هستند که در سکوت بر پیکر تاریخ ما وارد می‌شوند. برخورد قانونی لازم است، اما کافی نیست. تا زمانی که فرهنگ حفاظت در جامعه نهادینه نشود، نمی‌توان از پایداری سخن گفت.

این مسئول تصریح کرد: حفاظت پایدار زمانی معنا پیدا می‌کند که دستگاه‌های اجرایی، نهادهای محلی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی به درکی مشترک از ارزش میراث برسند. میراث فرهنگی نه مانع توسعه است و نه تزئینی در حاشیه‌ی آن؛ بلکه بخشی از هویت و سرمایه‌ی توسعه‌ی واقعی است. اگر میراث را به عنوان سرمایه‌ی اجتماعی و اقتصادی ببینیم، تصمیم‌گیری‌ها جهت دیگری خواهند یافت.

زینالی در پایان خاطرنشان کرد: روز جهانی باستان‌شناسی یادآور این است که تاریخ، متعلق به پژوهشگران در موزه‌ها نیست؛ تاریخ متعلق به همه‌ مردم است. ما اگر امروز کاوش می‌کنیم، برای درک گذشته نیست، برای فهم آینده است. هر یافته‌ باستان‌شناسی، درسی است از تجربه‌ زیستن در زمین، از تاب‌آوری، همکاری و احترام به طبیعت. باستان‌شناسی می‌تواند به ما بیاموزد چگونه با تکیه بر دانش گذشته، آینده‌ای متوازن‌تر و پایدارتر بسازیم.

انتهای پیام