استان همدان به دلیل دارا بودن شرایط مناسب اقلیمی، ویژه در مناطق کوهپایه‌ای و خشک، یکی از استانهای با ظرفیت بالا در تولید پسته است. با این حال پسته همدان در مقایسه با سایر استان‌های پسته خیز کشور در مقیاس کمتری تولید می‌شود. کشت و تولید پسته در همدان در برخی مناطق از جمله ملایر و نهاوند انجام می‌شود

پسته‌کاران استان همدان خواستار تدبیر مسئولین برای ایجاد و راه‌اندازی صنایع تبدیلی و بسته‌بندی این محصول هستند و بر کشت پسته به عنوان یکی از کشت‌های خوب اقتصادی با ارزش افزوده بالا برای تغییر الگوی کشت باغداران و کشاورزان در استان تأکید دارند.

به گفته این کشاورزان در مسیر توسعه کشت پسته، صنایع تبدیلی پسته به‌طور مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند باعث افزایش ثروت و ایجاد بهروه‌وری و ایجاد اشتغال شود و حتی باغداران استان را به کشت این محصول با ارزش ترغیب دو چندان کند.

نبود صنایع تبدیلی پسته در همدان

یکی از پسته‌کاران شهرستان نهاوند با اشاره به اینکه کشت پسته به نسبت سایر محصولات کشاورزی دیگر از زحمت کمتری برخوردار بوده و به عنوان یکی از محصولات کم آب‌بر با توجیه اقتصادی بسیار خوب است، به ایسنا گفت: با تغییرات اقلیمی استان همدان شرایط بسیار خوبی برای کشت پسته پیدا کرده است.

خدابخش جلالوند تصریح کرد: حدود پنج سال پیش نسبت به احداث باغ یک هکتاری پسته خود در اراضی دیم اقدام کرده‌ام و خوشبختانه به باردهی بسیار خوبی رسیده است.

وی با بیان اینکه از نظر بازاریابی محصول پسته تولید شده هیچ‌گونه مشکلی ندارد، خاطرنشان کرد: امسال هر کیلو  پسته تر تولید شده باغ خود را به قیمت ۴۰۰ هزار تومان عرضه کرده‌ام ضمن اینکه پسته خشک شده را نیز در اسفند با نزدیک شدن به ایام نوروز به بازار عرضه خواهم کرد.

وی با اشاره به سیستم آبیاری قطره‌ای باغ پسته و کم آب‌بر بودن کشت پسته، ادامه داد: در سال آینده قصد توسعه باغ پسته خود را دارم اما در این رابطه نیاز به تسهیلات و حمایت جهاد کشاورزی خواهد بود.

جلالوند بیان کرد: حدود پنج یا ۶ سال پیش که با تبلیغات جهاد کشاورزی  نسبت به کشت این محصول اقدام کردم بسیاری از باغداران گمان نداشتند که کشت پسته در استان همدان به بار بنشیند و سعی بر منصرف کردن بنده از این کار داشتند اما امروز  اکثریت همان کشاورزان با توجه به شرایط خشکسالی  به دنبال تغییر الگوی کشت خود و حرکت به سمت محصولات کم آب بر بویژه کشت پسته هستند .

وی تمیز کردن پسته و پوست کندن آن به علت نبود صنایع تبدیلی آن در همدان را یکی از مشکلات پسته کاران همدانی دانست و تصریح کرد: برای کشت پسته و ایجاد باغ پسته مرتفع شدن مشکل نقدینگی پسته کاران از نقش مؤثری در توسعه کشت پسته و باغات پسته در استان همدان برخوردار خواهد بود.

خام‌فروشی پسته در سایه نبود صنایع تبدیلی

یکی از پسته‌کاران شهرستان فامنین نیز با اشاره به مشکل بودن تمیز کردن و پوست کندن پسته به علت نبود صنایع تبدیلی آن در همدان، به ایسنا گفت: با توجه به مستعد بودن بسیاری از نقاط استان همدان برای کشت پسته به‌طور قطع با آگاهی باغداران، کشت کم آب‌بر این محصول در سال‌های نه چندان دور توسعه و گسترش خواهد یافت، ضمن اینکه  با گسترش کشت پسته در استان همدان ایجاد صنایع تبدیلی و بسته‌بندی در این ارتباط برای استان ضرورت خواهد داشت.

محمد هوشنگی یادآور شد: معمولاً پسته تولید شده را به‌صورت مستقیم به علت نبود صنایع تبدیلی لازم در استان همدان به باغداران استان مرکزی به صورت خام و تر به فروش می‌رسانیم و آنها به صورت عمده پسته را به تهران و سایر استان‌ها ارسال می‌کنند که در این رابطه صنایع تبدیلی و بسته‌بندی این محصول جوان در همدان نیاز به توجه مسئولین داشته و باید در این زمینه با جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی گام‌های مثبتی برداشته شود .

وی با بیان اینکه صنایع تبدیلی پسته به‌طور مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند باعث افزایش ثروت و ایجاد بهروه‌وری و ایجاد اشتغال شود و در بیشتر اوقات صنایع تبدیلی پسته از خود تولید پسته سود بیشتری را می‌تواند عاید تولیدکنندگان کند، گفت: از فرصت توسعه کشت پسته در استان همدان  باید برای توسعه و ایجاد صنایع تبدیلی آن استفاده شود.

هوشنگی با اشاره به توجیه اقتصادی خوب کشت پسته در همدان، بیان کرد: در سال ۷۴ که تصمیم به احداث باغ پسته کردم حتی جهادکشاورزی نیز باورش نمی‌شد در استان همدان بتوان پسته پرورش داد اما در حال حاضر به صراحت می‌توانم بگویم که بسیاری از نقاط استان همدان مستعد کشت پسته است.

هوشنگی با بیان اینکه آب زیاد دشمن پسته است، تصریح کرد: پرورش پسته زحمتی ندارد اما به مراقبت و رسیدگی بسیاری حتی در زمستان نیازمند است.

نقش آموزش‌های ترویجی در توسعه و گسترش باغات پسته

شیروده خزایی، یکی از باغداران شهرستان نهاوند به ایسنا گفت: به‌طور قطع با مشخص شدن مناطقی که در استان برای کشت پسته مناسب هستند، می‌توان کشت پسته را در همدان گسترش داد ضمن اینکه در این رابطه آموزش‌های ترویجی برای باغداران نیز از نقش مؤثری در توسعه و گسترش باغات پسته برخوردار خواهد بود و با گسترش این کشت جدید صنایع تبدیلی مرتبط با آن نیز خودبه‌خود و خواه‌ناخواه رونق می‌گیرد که البته در این رابطه توجه ویژه مسئولین به این امر ضروری است.

وی با اشاره به باغ ۱.۵ هکتاری پسته خود، بیان کرد: باغ تازه احداث شده بنده هنوز به باردهی لازم و مرحله اقتصادی برای فروش نرسیده و در حد تعارفی است.

خزایی با بیان اینکه در صورت باردهی کل باغ به‌طور قطع برای توسعه باغ پسته خود اقدام خواهم کرد، گفت: باغات اطراف باغ پسته بنده نیز به باغ پسته سایر پست‌کاران نهاوندی اختصاص دارد که این باغداران پسته از کشت پسته به عنوان یکی از محصولات کم آب‌بر و مقاوم با ارزش افزوده بالا بسیار راضی هستند و به گفته آنان مشکل و دغدغه ‌ای برای فروش و بازاریابی آن ندارند .

خزایی با اشاره به کم آب‌بر بودن کشت پسته، یادآور شد: این کشت بسته به شرایط آب و هوا هر ۲۰ تا ۱۵ روز یکبار نیاز به آبیاری دارد ضمن اینکه در فصول بهار به آب کمتری نیاز خواهد داشت.

توجیه اقتصادی بالای کشت پسته در همدان

حجت الله شهبازی، مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز به ایسنا گفت: با تغییرات اقلیمی که در چند سال اخیر اتفاق افتاده شرایط اقلیمی استان همدان برای کشت پسته مناسب‌تر شده و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده کشت پسته با اقبال بیشتری در استان مواجه شود و محصول این میوه در بازار استان همدان تولید بومی داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تولید پسته استان همدان فعلاً برای مصرف داخل استان است، افزود: خوشبختانه کشت پسته علاوه بر توجیه اقتصادی بالا مشکلی در رابطه با بازار فروش برای تولیدکنندگان ندارد.

شهبازی با اشاره به اینکه پسته یکی از کشت‌های کم آب‌بر بوده که به خاک فقیر و شوری خاک مقاوم است، گفت: به‌مرور هر سال که از کشت پسته می‌گذرد، یک هفته از میزان آبیاری آن کمتر و از سال چهارم به بعد ماهیانه یک دوره آبیاری برای آن انجام می‌شود.  

وی خاطرنشان کرد: ضروری است بهره‌برداران متقاضی احداث باغات پسته، قبل از احداث با کارشناسان مستقر در جهاد کشاورزی مشاوره و هماهنگی لازم رو داشته باشند تا با توسعه باغات پسته در سطح استان شاهد تولید محصولی بسیار مطلوب با عملکردهای مناسب در استان باشیم.

شهبازی با بیان اینکه امیدواریم با تمهیداتی که پیش‌بینی شده و کارهایی که در استان در حال انجام است شاهد وسعت و توسعه دوچندان باغات پسته استان باشیم، ادامه داد: بر اساس پیش‌بینی اگر باغات پسته استان به باروری کامل برسند از عملکرد در هکتار کشور هم به مراتب بهتر خواهیم بود و تولید بالاتری خواهیم داشت و هم مدیریت منابع آب و افزایش بهره‌وری و درآمد بیشتر برای باغداران و ارزآوری برای کشور ایجاد خواهد شد.

وی در ادامه با اشاره به حمایت‌های دولت از کشت پسته، خاطرنشان کرد: در راستای حمایت از باغات پسته، برای کاشت این محصول یارانه ملی پیش‌بینی شده و یارانه بلاعوض به کشاورزان داده می‌شود و از طرفی برای هر پیوند پسته، ۸۰ درصد هزینه پرداخت می‌شود.

شهبازی اظهار کرد: از حدود ۱۰ سال پیش که کشت پسته در استان همدان شروع شده با استفاده از مراکز تحقیقات پسته که در سطح کشور داریم اساتید این مراکز تحقیقات طی بازدیدها و اطلاعات و داده‌های هواشناسی و آب و خاک که به آنان ارائه دادیم و طبق بررسی‌هایی که انجام دادند نشان داد که می‌توان در استان همدان کشت پسته داشته باشیم.

این مقام مسئول گفت: در توسعه باغات پسته استان همدان اولویت اصلی شهرستان‌های جنوبی شامل نهاوند، ملایر و تویسرکان و سپس شهرستان‌های مرکزی استان و در اولویت آخر شهرستان‌های شمالی استان هستند.

وی در ادامه از پیش‌بینی برداشت بیش از ۴۰ تُن پسته از سطح باغات بارور پسته این استان خبر داد و  اظهار کرد: طی دهه گذشته با توجه به بحث‌ الگوی کشت و از طرفی محدودیت منابع آبی و نیز بحث‌ ارزآوری محصولات کشاورزی و بهبود تراز تجاری در بخش کشاورزی موضوع کشت پسته در دستور کار سازمان جهاد کشاورزی استان قرار گرفته و آغاز شده است.

شهبازی با بیان اینکه در همین رابطه در حال حاضر سطح زیر کشت باغات پسته استان همدان ۴۰۳ هکتار بوده که از این میزان سطح حدود ۷۶ هکتار آن به باردهی رسیده و ۳۲۷ هکتار آن هنوز بارور نیست، تصریح کرد: امسال بر اساس پیش‌بینی از سطح ۷۶ هکتار باغات بارور پسته استان تولید این محصول از ۴۰ تُن عبور خواهد کرد که این میزان تولید در استان برای نخستین بار بوده و تاکنون در استان سابقه نداشته است.

وی ادامه داد: در این رابطه شهرستان نهاوند با ۱۶۲ هکتار سطح باغات پسته رتبه نخست استان را داشته که در این شهرستان برداشت و تولید امسال ۱۳ تُن محصول قابل پیش‌بینی است. 

شهبازی یادآور شد: شهرستان ملایر با ۱۱۰ هکتار باغات پسته رتبه دوم را از نظر بیشترین میزان سطح باغات پسته استان دارا بوده که از این میزان سطح ۳۴ هکتار آن بارور و ۷۵ هکتار غیر بارور بوده و تولید ۱۷ تُن محصول از سطح باغات بارور آن قابل پیش‌بینی است ضمن اینکه این میزان اختلاف تولید آن با شهرستان نهاوند به دلیل وسعت باغات بارور پسته آن است.

مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان همدان خاطرنشان کرد: سومین شهرستان استان همدان از نظر بیشترین سطح باغات پسته، شهرستان تویسرکان با ۳۸ هکتار باغ پسته بوده که کمتر از یک درصد از باغات پسته استان را به خود اختصاص داده و سه هکتار آن بارور و ۳۵ هکتار آن غیر بارور بوده که براساس پیش‌بینی‌ها از سطح باغات بارور آن در سال‌جاری دو تُن پسته قابل برداشت و تولید خواهد بود.

  لزوم شناسایی و معرفی الگوی کشت سازگار با اقلیم جدید

توکل آبشناس، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند هم  در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به برنامه‌ریزی جهادکشاورزی نهاوند برای تغییر الگوی کشت کشاورزی شهرستان، گفت: در حال حاضر علاوه بر کاهش منابع آبی، با تغییرات اقلیم در منطقه مواجه هستیم.

وی تصریح کرد: تغییرات در دمای شب و روز، تغییر کیفیت آب‌و خاک و سایر عواملی که در رشد گیاهان مؤثر هستند، لزوم شناسایی و معرفی الگوی کشت سازگار با اقلیم جدید را بیش از پیش نمایان می‌کند.

آبشناس خاطرنشان کرد: تغییر در الگوی کشت در حوزه محصولات باغی شامل ترویج کشت‌های جدیدی نظیر پسته، زعفران بوده که این گیاهان علاوه بر مقاوم بودن در برابر کم‌آبی و کیفیت پایین خاک، بازار خوبی دارند و جزء محصولات با درآمد مناسب محسوب می‌شوند و کشت آنها طی سال‌های اخیر در منطقه مورد توجه قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط خشکسالی باید به سمت کشت‌های کم آب‌بر مختلف چون گیاهان دارویی، کشت پسته، زعفران، گلمحمدی و تولید هرگونه محصولاتی که با شرایط خشکسالی سازگار هستند، پیش رفت و با شرایط موجود (راهکار طبیعت محور) بهره‌برداران کشاورزی خود را وفق دهند.

آبشناس با اشاره به اینکه پسته یکی از کشت‌های کم آب بر بوده که به خاک فقیر و شوری خاک مقاوم است، گفت: به مرور هر سال که از کشت پسته می‌گذرد، یک هفته از میزان آبیاری آن کمتر و از سال چهارم به بعد ماهیانه یک دوره آبیاری برای آن انجام می‌شود.  

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند اضافه کرد: خوشبختانه کشت پسته علاوه بر توجیه اقتصادی بالا مشکلی در رابطه با بازار فروش برای تولیدکنندگان ندارد.

آبشناس در ادامه از پیش‌بینی برداشت ۱۳ تُن محصول پسته از سطح باغات این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: شهرستان نهاوند دارای ۱۵۷ هکتار باغات پسته بوده که این میزان باغات در سطح تمام شهرستان بویژه در روستاهای دهنو عبدالملکی، حسین‌آباد گیان، دهنو سفلی دارای پراکنش است.

وی با اشاره به اینکه کشت پسته از حدود پنج سال پیش در این شهرستان آغاز شده و سال به سال نهال‌های کشت شده پسته به سطح باروری رسیده‌اند، تصریح کرد: در حال حاضر از ۱۵۷ هکتار سطح باغات پسته این شهرستان ۴۶ هکتار به سطح باروری رسیده که متوسط عملکرد هر هکتار از باغات پسته شهرستان ۵۰۰ کیلوگرم پیش‌بینی شده است.

آبشناس گفت: بر اساس پیش‌بینی امسال از سطح ۴۷ هکتار باغات بارور شده پسته این شهرستان افزون‌بر ۱۳ تُن محصول قابل برداشت خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه جهاد کشاورزی از پسته‌کاران شهرستان برای کاشت و توسعه کشت پسته دارای برنامه‌های حمایتی بوده و این برنامه‌های حمایتی امسال هم اجرا خواهد شد، افزود: در این راستا جهاد کشاورزی تا ۷۰ درصد یارانه خرید نهالی را که مورد تایید نهالستان‌های کشور باشد به عنوان کمک خرید به پسته‌کاران برای تامین و خرید نهال پرداخت می‌کند و علاوه بر آن پیوندک مورد نیاز را رایگان در اختیار آنان می‌گذارد. 

 باغاداران برای کشت پسته از کارشناسان استفاده کنند

مهرابی، مسئول امور باغبانی جهاد کشاورزی شهرستان بهار هم از ۱۰ هکتار باغات پسته در این شهرستان خبر داد و به ایسنا گفت: علاوه بر این میزان سطح باغات پسته، دو هکتار نیز باغ پسته جدید الاحداث در صالح آباد و روستای گنبدان به سطح باغات پسته این شهرستان اضافه شده است.

مهرابی با بیان اینکه ۷۰ تا ۷۵ درصد سطح باغات این شهرستان به مرحله باردهی رسیده‌اند، خاطرنشان کرد: متأسفانه در ۲۹ فرودین امسال باغات پسته، گردو و زردآلو شهرستان دچار سرمازدگی بهاره شد که همین امر موجب شده اوقات پسته شهرستان محصول قابل توجهی نداشته باشند.

وی افزود: ضروری است بهره‌برداران متقاضی احداث باغات پسته، قبل از احداث با کارشناسان مستقر در جهاد کشاورزی مشاوره و هماهنگی لازم رو داشته باشند تا با توسعه باغات پسته در سطح استان شاهد تولید محصولی بسیار مطلوب با عملکردهای مناسب در استان باشیم.

به گزارش ایسنا، در این مسیر با توجه به توسعه روز افزون کشت پسته در استان همدان به عنوان یکی از استان‌های جوان در تولید این محصول، در کنار سایر حمایت‌ها، جذب سرمایه‌گذار نیز در حوزه صنایع تبدیلی و بسته‌بندی این محصول در استان نیز امری ضروری بوده که نباید از آن غافل شد.

اگر چه استان همدان در تولید و کشت پسته از استان‌های جوان به شمار می‌رود اما نباید فراموش کرد که فرآوری پسته در قالب مغز، پودر، خلال، پسته طعم‌دار، کره، فراورده‌های شیرینی و بستنی، نوشیدنی‌ها و سایر محصولات غذایی نه‌تنها ارزش اقتصادی محصول را افزایش می‌دهد، بلکه به ارتقای ماندگاری، ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی، تقویت برند ملی و گسترش بازارهای صادراتی کمک شایانی می‌کند.

انتهای پیام