خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها -محمدصائبی*: در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان در محیطی اشباع‌شده از رسانه‌ها بزرگ می‌شوند، نقش والدین تنها محدود به مراقبت‌های فیزیکی نیست، بلکه شامل هدایت و محافظت از آنان در فضای مجازی و در برابر محتوای رسانه‌ای نیز می‌شود.

سواد رسانه‌ای والدین به مجموعه مهارت‌ها، دانش و درک لازم از سوی والدین اشاره دارد که به آنان امکان می‌دهد محتوای رسانه‌ای که فرزندانشان مصرف می‌کنند را درک و ارزیابی کنند،

بهترین شیوه‌های استفاده از رسانه‌ها را به فرزندان خود بیاموزند و محیطی امن و سازنده در فضای مجازی برای خانواده ایجاد نمایند.

نکته مهم این است چرا باید سواد رسانه‌ای توسط والدین دانسته شود:

۱. محافظت در برابر خطرات: فضای مجازی مملو از خطراتی مانند محتوای نامناسب (خشونت، مسائل غیراخلاقی)، افشای اطلاعات ، اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی و ارتباط با افراد ناشناس است.

۲. شکل‌دهی به ارزش‌ها و باورها: رسانه‌ها به شدت بر نگرش، ارزش‌ها و تصویر ذهنی کودکان از خود و جهان اطراف تأثیر مثبت و منفی می‌گذارند. والدین باید این تأثیرات را شناسایی و هدایت کنند.

۳. بهبود مهارت‌های تفکر انتقادی: والدین می‌توانند به فرزندان خود بیاموزند که چگونه پیام‌های رسانه‌ای را به چالش بکشند، اهداف پشت تبلیغات را درک کنند و واقعیت را از دروغ تشخیص دهند.

۴. تعادل در زندگی: کمک به کودکان برای برقراری تعادل بین زمان استفاده از صفحه‌نمایش، فعالیت‌های فیزیکی، تعاملات اجتماعی واقعی و تحرک ، خواب.

۵. تقویت رابطه خانواده و فرزند : با درک دنیای دیجیتال فرزندان، زمینه برای گفتگوهای باز و صمیمانه فراهم می‌شود.

یکی از وظایف والدین در عصر رسانه این است با پلتفرم‌ها آشنا شوند با اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی محبوب فرزندتان آشنا شوید و طبقه‌بندی سنی را بررسی نمائید، به رتبه‌های سنی بازی‌ها و برنامه‌ها توجه کنید و به فرزند خود کمک کنید تا بفهمد که تبلیغات، تأثیرگذاران و حتی اخبار چگونه سعی در متقاعد کردن یا تغییر رفتار او دارند.

اجازه دهید فرزندتان آزادانه در مورد چیزی که در اینترنت دیده یا تجربه کرده، صحبت کند، حتی اگر اشتباه کرده باشد و به جای پرسیدن «امروز تلفنت را چک کردی؟»، بپرسید «امروز چه چیز جالبی در اینترنت دیدی؟» یا «به نظرت چرا آن انیمیشن یا فیلم جذاب بود؟»

در مورد زمان، مکان و نحوه استفاده از رسانه‌ها با مشارکت خود فرزندان قوانین شفافی وضع کنید.

در کنار مسائل گفته شده از ابزارهای کنترل استفاده کنید ، اکثر سیستم‌عامل‌ها (ویندوز، اندروید، iOS) و کنسول‌های بازی قابلیت‌های کنترل والدین دارند، از آن‌ها برای محدود کردن زمان استفاده، فیلتر کردن محتوای نامناسب و نظارت بر دانلودها استفاده کنید و به فرزند خود کمک کنید تنظیمات حریم خصوصی حساب‌هایش را به درستی انجام دهد.

خود شما نیز باید در استفاده از تلفن همراه، لپ‌تاپ و تماشای تلویزیون تعادل را رعایت کنید. وقتی با فرزندتان وقت می‌گذرانید، گوشی خود را کنار بگذارید.

زمان مشترک رسانه‌ای داشته باشید و گاهی کنار فرزندتان بنشینید و برنامه مورد علاقه او را تماشا کنید یا با هم بازی کنید. این کار فرصتی برای تحلیل و گفتگو فراهم می‌کند.

نکته مهم به جای تمرکز بر منع، بر هدایت تأکید کنید: به جای گفتن «اجازه نداری بری در فلان پلتفرم»، بگویید «بیا با هم چند ویدیوی آموزشی جالب پیدا کنیم.»

سواد رسانه‌ای والدین یک مقصد نیست، بلکه یک سفر مستمر است، با پیشرفت تکنولوژی، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی پدید می‌آیند. هدف اصلی، ایجاد یک رابطه مبتنی بر اعتماد و گفتگو با فرزندان است تا آنان در نهایت بتوانند به شهروندان دیجیتالی مسئول، منتقد و هوشمندی تبدیل شوند که از رسانه‌ها برای رشد و یادگیری خود استفاده می‌کنند، نه اینکه قربانی آن‌ها شوند.

* کارشناس رسانه و مدیرکل سابق روابط عمومی و اموربین الملل استانداری تهران