استانداردها؛ کلید درک بهتر و واکنش سریعتر در دنیای مدرن
اقتصاد ایران: ایسنا/خراسان رضوی استانداردها، دانش را در قالب مقررات و دستورالعملهایی نشان میدهند که بهصورت کتبی مستند شدهاند و میتوانند بهراحتی در شکلهای چاپی و دیجیتالی توزیع شوند.
از آنجایی که استانداردها برای همه قابل دسترسی هستند، به مردم در سراسر جهان کمک میکنند تا یکدیگر را بهتر درک و بتوانند سریعتر واکنش نشان دهند و بر اساس آن عمل کنند. چه در بخش خصوصی و چه در بخش صنعتی، بهطور تقریبی در هر زمینهای از زندگی، اغلب حداقل یک استاندارد وجود دارد که نقش مهمی ایفا میکند. استانداردها به بخش جداییناپذیر زندگی روزمره ما تبدیل شدهاند و نه فقط در جامعه که در آن دستورالعملها و مقررات برای جلوگیری از سوءتفاهمها و تضمین عدالت و ایمنی در نظر گرفته شدهاند بلکه در تجارت نیز با توجه به فرآیندهای عملیاتی، محصولات و خدمات بسیار مهم هستند، بهنحوی که تجارت میتواند بهطور روان، ایمن و کارآمد انجام شود.
اهمیت بهکارگیری استانداردهای سازمان بینالمللی استانداردسازی بهعنوان بستری برای ایجاد سیاستهای عمومی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، غیرقابل انکار است. یکی از ماموریتهای ایزو، کمک به کشورهای در حال توسعه برای ایجاد ظرفیتهای خود در زمینههایی مانند طراحی راهبردهای توسعه، تخصص فنی و عملیاتی و آشنا کردن سیاستگذاران با مزایای بهکارگیری استانداردهای بینالمللی است.
بیشک برای تحقق این پتانسیل، مشارکت فعالتر دولتهای کشورهای توسعهیافته ضروری است. با توجه به اقتدار سیاسی مبتنی بر قدرت اقتصادی، کشورهای توسعهیافته به تضمین رعایت یکسان استانداردها صرفنظر از سطح توسعه یک کشور کمک خواهند کرد.
طبق گزارش سایت سیبیاچ، استانداردهای بینالمللی میتوانند هماهنگی ایجاد کنند که قدرت کشورها را در تمام زمینههای توسعهشان افزایش میدهد. این امر آنها را قادر میسازد تا بهجای جداگانه عمل کردن، بهصورت منسجم عمل کنند، جایگاه محکمتری در بازار جهانی بهدست آورند و درها را به روی فرصتهای جدید باز کنند.
استانداردهای ایزو و تاثیر آنها بر صنایع در سراسر جهان
سازمان بینالمللی استانداردسازی (ایزو) در چشمانداز تجارت جهانی بسیار مهم است و چارچوبی جهانی برای کیفیت، ایمنی و کارایی ارائه میدهد. این استانداردهای منتشر شده توسط ایزو تضمین خواهد کرد که محصولات و خدمات بهطور مداوم معیارهای قابل اعتمادی را برآورده و اعتماد و اطمینان را در بین مصرفکنندگان و ذینفعان تقویت میکنند.
با رعایت استانداردهای ایزو، کسبوکارها میتوانند کارایی عملیاتی را افزایش، خطرات را کاهش دهند و رضایت مشتری را بهبود ببخشند. علاوه بر این، گواهینامه ایزو میتواند درهایی را به سوی بازارهای بینالمللی باز کند و تعهد به تعالی و انطباق با بهترین شیوههای شناخته شده جهانی را ارائه دهد که نه فقط اعتبار یک شرکت را افزایش میدهد، بلکه به رشد پایدار و مزیت رقابتی در جهانی که بهطور فزایندهای به هم پیوسته است، نیز کمک میکند.
تعریف استانداردهای ایزو
استانداردهای ایزو روشهای پذیرفتهشده جهانی برای چگونگی انجام وظایف خاص تجاری، مانند تولید، مدیریت دادهها، توسعه محصول، تضمین کیفیت و غیره هستند. این استانداردها تضمین میکنند که همه طرفهای موافق، صرفنظر از موقعیت مکانی خود، از دستورالعملهای یکسانی پیروی میکنند. این پذیرش به شیوههای سازگارتر و ایمنتر منجر میشود که هر دو به نفع کسبوکار و مشتریان آنها است. از آنجایی که استانداردهای ایزو بهصورت بینالمللی استفاده میشوند، کسبوکارهای دارای گواهینامه نیز ممکن است در مقایسه با یک سازمان بدون گواهینامه، در کشورهای مختلف، فعالیت آسانتری داشته باشند.
چه کسی استانداردهای بینالمللی را تعیین میکند؟
ایزو در سال ۱۹۴۷ تاسیس شده و ائتلافی از متخصصان موضوعی و کمیتههای فنی در بیش از ۱۷۰ کشور بوده است. این سازمان، سازمانی مستقل و غیردولتی است که استانداردهای بینالمللی را برای محصولات، خدمات و سیستمها تدوین و منتشر میکند.
موسسه ملی استاندارد آمریکا، عضو ایزو است. نمایندگان منصوب شده آن، نماینده سازمانهای مختلف تجاری و صنعتی، نهادهای تعیین استاندارد، انجمنهای صنفی، اتحادیههای کارگری، جوامع حرفهای، گروههای مصرفکننده و دانشگاهها هستند. کار موسسه ملی استاندارد آمریکا نه فقط در متن نهایی استانداردهای ایزو نقش دارد، بلکه به انتشار نزدیک به ۱۰ هزار نشریه منجر شده است که بهطور داوطلبانه توسط نهادهای فدرال، ایالتی و محلی در سراسر آمریکا برای اهداف نظارتی و تدارکاتی پذیرفته شدهاند.
سایت سن سنلک گزارش کرد، ایزو بیش از ۲۵ هزار استاندارد منتشر کرده است که زمینههای متنوعی مانند فناوری اطلاعات، سلامت، حملونقل، خدمات مدیریتی، پایداری محیط زیست، انرژی، ایمنی، غذا و کشاورزی، مهندسی، ساختوساز، مواد و تنوع و شمول (به دستهای از عملیاتها و فرآیندها اطلاق میشود که در سازمانها به منظور ایجاد عدالت سازمانی و انسانی اجرا میشود) را پوشش میدهد. از منطقه زمانی و معیارها گرفته تا نگهداری مواد غذایی، قدرت رمزگذاری و زمان آماده به کار سیستم، استانداردهای ایزو در اطراف ما وجود دارند.
نحوه عملکرد استانداردهای ایزو
از بیش از ۲۵ هزار استاندارد تدوینشده ایزو، حدود ۸۰ استاندارد بهعنوان استانداردهای سیستم مدیریت طبقهبندی میشوند. بهطورکلی، استانداردهای سیستم مدیریت شامل الزاماتی است که یک سازمان میتواند ادعای انطباق با آنها را داشته باشد. در این زیرمجموعه، حدود ۱۲ استاندارد به سازمانها اجازه میدهند تا از طریق ممیزی بیطرفانه که توسط نهاد ارزیابی انطباق، با عنوان «نهاد صدور گواهینامه» انجام میشود، انطباق خود را تایید کنند.
تمام ممیزیهای ایزو از یک روششناسی مشترک با دقت، گزارشدهی و استانداردهای دانش و تجربه یکسان در بین ممیزان پیروی میکنند. برای رعایت این استانداردها، نهادهای اعتباربخشی، مجوزها (یعنی دامنه اعتباربخشی) را برای نهادهای صدور گواهینامه صادر میکنند که باید سالانه پس از ارزیابی کامل شیوههای جاری و بررسی نمونه پروندههای مشتری تمدید شوند. فقط سازمانهایی که توسط این نهادهای صدور گواهینامه معتبر تایید شدهاند، دارای گواهینامههای معتبر ایزو هستند.
استانداردهای ایزو محبوب فناوری اطلاعات
در میان سازمانهای ارائهدهنده خدمات و در حوزه فناوری اطلاعات، شناختهشدهترین استانداردهای سیستم مدیریت و الحاقیههای استانداردهای سیستم مدیریت عبارتند از:
امنیت اطلاعات؛ ایزو ۲۷۰۰۱
استاندارد ایزو ۲۷۰۰۱، الزامات مستقل از صنعت و مقدار را برای ایجاد، پیادهسازی، نگهداری و بهبود یک سیستم مدیریت امنیت اطلاعات ارائه میدهد. برای مطابقت با استاندارد ایزو ۲۷۰۰۱، کسبوکار باید برنامه حاکمیتی داشته باشد که به بهترین شیوهها و اصول تعیین شده در استاندارد بینالمللی برای مدیریت دادههای متعلق به شرکت یا دادههای مورد استفاده آن و خطرات مرتبط با آن احترام بگذارد. این استاندارد به شرکتها کمک میکند تا نقاط ضعف را برطرف کرده و در تمام بخشهای سهگانه محرمانگی، یکپارچگی و در دسترس بودن، پیشگیرانه و آگاه از خطر باشند.
حریم خصوصی؛ ایزو ۲۷۷۰۱
استاندارد ایزو ۲۷۷۰۱، قوانین و الزاماتی را برای ایجاد، پیادهسازی، نگهداری و بهبود یک سیستم مدیریت اطلاعات حریم خصوصی در یک سازمان، ازجمله اهداف مربوط به کنترلکنندگان و پردازشگران اطلاعات شخصی قابل شناسایی تعیین میکند. کنترلهای شرح داده شده در استاندارد ایزو ۲۷۷۰۱ برای همه اندازهها و انواع سازمانها قابل اجرا هستند و از طریق ضمیمه تعبیه شده آنکه با مقررات عمومی حفاظت از دادههای اتحادیه اروپا مطابقت دارد، با متون نظارتی چندملیتی همسو میشوند.
سری استانداردهای ایزو ۲۷۰۰۰
سری ایزو ۲۷۰۰۰، شامل چندین استاندارد الحاقی است که به سازمانها اجازه میدهد، کنترلهای پیادهسازی شده برای ایزو ۲۷۰۰۱ را اعمال کرده و این توضیحات را برای خطرات مرتبط با امنیت ابری (ایزو ۲۷۰۱۷) و حریم خصوصی ابری (ایزو ۲۷۰۱۸) تکمیل کنند.
برای سازمانهایی که در حوزه ابری فعالیت میکنند، معمول است که این استانداردهای توسعهیافته را در قالب یک مصنوع سیستم مدیریتی که بهعنوان بیانیه کاربردپذیری شناخته میشود، اتخاذ کنند. این بیانیه به مشتریان نشان میدهد که کنترلهای آنان، خطراتی را برطرف میکند که اغلب با مدلهای مسوولیت مشترک اتخاذ شده بین مشتریان و ارائهدهندگان خدمات ابرمقیاس، مانند خدمات وب آمازون، مایکروسافت آزور و پلتفرم ابری گوگل، مرتبط هستند.
بههمین ترتیب، اتحادیه امنیت ابری، چارچوب خود، ماتریس کنترلهای ابری را که بر اساس ایزو ۲۷۰۰۱ ساخته شده است، توسعه داده و حفظ میکند. این اتحادیه همچنین مکانیسم صدور گواهینامه برای ماتریس کنترلهای ابری ارائه میدهد که توسط همین نهادهای صدور گواهینامه برای فهرست عمومی در بایگانی امنیت، اعتماد، تضمین و خطر این اتحادیه، حسابرسی و صادر میشود.
هوش مصنوعی؛ ایزو ۴۲۰۰۱
استاندارد ایزو ۴۲۰۰۱، برای شرکتهایی ایجاد شده است که از محصولات یا خدمات هوش مصنوعی به منظور انجام آزمایشهای تضمینی در رابطه با استفاده مسوولانه از سیستمهای هوش مصنوعی استفاده میکنند. در حوزه فناوری که به سرعت در حال پیشرفت است، این استاندارد اولین طرح صدور گواهینامه مرتبط با هوش مصنوعی در جهان است. استاندارد ایزو ۴۲۰۰۱ به اخلاق، شفافیت و یادگیری مداوم میپردازد که برای کاهش خطرات مرتبط با این سیستمهای قدرتمند هوش مصنوعی ساختار یافته است.
مزایای استانداردهای بینالمللی
رعایت استانداردهای ایزو و دریافت گواهینامه، مزایای متعددی را هم برای کسبوکار و هم برای مشتریان و ذینفعان آنها بههمراه دارد. بهعنوان مثال، سازمانها میتوانند بهبود بهرهوری هزینه، افزایش رضایت مشتری، فرآیند سادهسازی شده برای ورود به بازارهای جدید، فرآیندهای شفاف و ایمنی افزایش یافته را تجربه کنند.
استانداردها، فواید زیادی دارند که در سطح ملی، در اروپا و در سطح بینالمللی اعمال میشود. استانداردها برای مصرفکنندگان و کاربران و همچنین برای تجارت، علم و دولت از اهمیت بالایی برخوردارند، زیرا فناوریهای نوآورانه و افزایش ایمنی را برای جامعه تضمین میکنند.
نتیجهگیری
استانداردها:
ایمنی، کیفیت و قابلیت اطمینان محصولات و خدمات را تضمین میکنند؛ آنها، تجارت را تسهیل و از سلامت ما و سلامت محیط زیست محافظت میکنند.
برای کسبوکار، سیستمها و فرآیندها را بهبود میبخشند؛ آنها ضایعات را کاهش میدهند، هزینهها را کم و ثبات را تضمین میکنند.
رضایت مشتری را بهبود میبخشند و فروش را افزایش میدهند. آنها همچنین از طریق سازگاری با سایر بازارها از تجارت پشتیبانی میکنند.
برای دولتها، از توسعه سیاستها و قوانین پشتیبانی میکنند. نهادهای نظارتی، قانونگذاران و سایر نمایندگان دولت برای محافظت از کاربران و منافع تجاری به استانداردها مراجعه میکنند.
برای مصرفکنندگان، قابلیت اطمینان، ثبات و ایمنی محصولات و همچنین قابلیت همکاری را تضمین میکنند، بهعنوان مثال، لپتاپ شما در جامائیکا همانند کانادا، بهطور مداوم کار میکند.
بهطور کلی با پذیرش و ترویج استانداردسازی، کل جامعه از طیف گستردهای از مزایا بهرهمند میشود و رشد اقتصادی پایدار و پیشرفت کلی را تقویت میکند.
انتهای پیام