گره کور عادیسازی روابط ترکیه و ارمنستان
اقتصاد ایران: با وجود خوشبینی مقامات ارمنستان و چراغ سبز آنکارا برای عادیسازی روابط، کارشناسان معتقدند ترکیه همچنان از «اهرم آذربایجان» و مسئله کریدورهای ارتباطی دست نخواهد کشید و بازگشایی قریبالوقوع مرزها، بیش از آنکه یک واقعیت باشد، یک امیدواری دیپلماتیک است.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، «سارگیس خاندانیان» رئیس کمیسیون روابط خارجی پارلمان ارمنستان و از اعضای حزب حاکم، اعلام کرد: «هیچ مشکلی که مانع عادیسازی کامل روابط با ترکیه شود، وجود ندارد و از این منظر، ما منتظر گامهای مشخصی از سوی ترکیه هستیم.»
همزمان، اخباری مبنی بر برنامهریزی شرکت هواپیمایی «ترکیش ایرلاینز» برای آغاز پروازهای منظم به پایتخت ارمنستان منتشر شده است. با این حال، نه آنکارا و نه ایروان هنوز تاریخ دقیقی برای شروع این پروازها اعلام نکردهاند.
سارگیس خاندانیان تنها اشاره کرد که موضوع ورود این شرکت هواپیمایی به بازار ارمنستان قبلاً نیز مورد بحث قرار گرفته بود، اما «به دلایل سیاسی» محقق نشده بود.
پس از دستیابی به توافقات معین میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در ماه اوت در واشنگتن، آنکارا مذاکرات برای عادیسازی روابط با ایروان را فعالتر کرده است.
رئیسجمهور ترکیه از میانجیگری رئیسجمهور آمریکا و ایجاد «صلح پایدار» میان ارمنستان و آذربایجان استقبال کرد. اردوغان در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که عادیسازی روابط میان ترکیه و ارمنستان «طبق برنامه» پیش میرود.
نخستوزیر ارمنستان نیز از همان تریبون، از «گفتگوی بیسابقه مثبت» میان دو کشور سخن گفت. نیکول پاشینیان ابراز امیدواری کرد که سال آینده بتواند از همان تریبون، بازگشایی مرز ارمنستان و ترکیه را اعلام کند. با این حال، محافل کارشناسی در ارمنستان این خوشبینی را به اشتراک نمیگذارند.
موضع شورای امنیت ملی ترکیه: عادیسازی در گروی کریدورهای ارتباطی
چند روز پیش، شورای امنیت ملی ترکیه حمایت خود را از تلاشها برای عادیسازی روابط با ارمنستان اعلام کرد. اعضای این شورا که به ریاست اردوغان تشکیل جلسه داده بودند، نتایج مذاکرات اخیر ارمنستان و آذربایجان را نیز مورد بحث قرار دادند و به طور ویژه تأکید کردند که «کریدور حملونقلی که از خاک ارمنستان عبور کرده و آذربایجان را به نخجوان متصل میکند، در راستای منافع تمام کشورهای منطقه خواهد بود.»
سارگیس خاندانیان، نماینده حزب حاکم ارمنستان، معتقد است: «صحبت از بازگشایی ارتباطات و راهاندازی پروژه TRIPP (مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بینالمللی) است. من مطمئن هستم که ترکیه نمیخواهد از این فرآیندها دور بماند. اکنون مناسبترین زمان برای تحقق این گامهاست.»
به گفته وی، بیانیه اخیر شورای امنیت ملی ترکیه و خبر برنامهریزی «ترکیش ایرلاینز» برای پرواز به ایروان، نشاندهنده مسیر مثبت گفتگوی سیاسی میان دو کشور است.
پاشینیان: پیشرفت در روابط با ترکیه محسوس است
نخستوزیر ارمنستان روند عادیسازی روابط را مثبت ارزیابی میکند. او میگوید که دیدارها با رئیسجمهور ترکیه به صورت منظم برگزار میشود و سطح اعتماد در حال افزایش است: «این دستاوردی است که من آن را بسیار ارزشمند میدانم. مطمئن هستم که این امر در آینده نزدیک به نتایج مثبتی منجر خواهد شد؛ یعنی روابط دیپلماتیک میان ارمنستان و ترکیه برقرار و مرزهای دولتی باز خواهد شد.»
او در سخنرانی خود در سازمان ملل، اجرای پروژه «مسیر ترامپ» را به بازگشایی مرز ارمنستان و ترکیه مرتبط دانست: «برای شکلگیری زیرساخت TRIPP، بازگشایی مرز میان ارمنستان و ترکیه ضروری است. این امر چشمانداز استفاده از خطوط راهآهن، بزرگراهها، خطوط لوله و خطوط انتقال برق موجود را خواهد گشود.»
هیئت اروپایی در مرز ارمنستان و ترکیه: ایروان آماده بازگشایی است
در اواخر سپتامبر، نمایندگان سازمان «دوستان ارمنستان» به رهبری آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل سابق ناتو، از گذرگاه مرزی «مارگارا» در مرز ارمنستان و ترکیه بازدید کردند. آنها زیرساختهای موجود را «بسیار تأثیرگذار» خواندند و در پایان سفر اعلام کردند که از آمادگی ارمنستان برای بازگشایی مرز اطمینان حاصل کردهاند.
اشتفان فیله، کمیسر سابق اتحادیه اروپا در امور گسترش و سیاست همسایگی، گفت: «مهم است که شما به وضوح نشان دهید که از نظر فنی و سایر مسائل آماده هستید. امیدوارم که به زودی مرحله سیاسی فرآیند نیز آغاز شود و شرکای تُرک نیز آماده برداشتن گام متقابل باشند.»
تحلیل کارشناس ارمنی: آنکارا از اهرم آذربایجان دست نخواهد کشید
نلی میناسیان، کارشناس مسائل ترکیه، با تحلیل بیانیه اخیر شورای امنیت ملی این کشور، متوجه تغییری در لفاظیهای آنکارا شده است: «اگر در گذشته، مسئله عادیسازی روابط به روابط با آذربایجان گره زده میشد، این بار موضوع به طور مشخص مورد بحث قرار گرفته است.» او این تغییر را به سفر اردوغان به واشنگتن و دیدار با ترامپ مرتبط میداند.
با این حال، این کارشناس انتظار بازگشایی قریبالوقوع مرز را ندارد و معتقد است در مرحله کنونی تنها فعال شدن تماسها میان مقامات رسمی ممکن است.
وی میگوید: «اما فراتر از این چیزی رخ نخواهد داد. در واقع، ترکیه از دهه 90 میلادی از مسئله آذربایجان به عنوان ابزاری در روابط خود با ارمنستان استفاده کرده است. شاید در مرحله بعد، مسئله "نسلکشی" یا موضوعات دیگر را به میان آورند. اما در حال حاضر، مسئله اصلی رفع انسداد، بازگشایی جاده و "کریدور میانی" است. روند آتی عادیسازی نیز دقیقاً به نحوه حل این جزئیات بستگی خواهد داشت.»
انتهای پیام/