گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ یکصدوپنجاه و پنجمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز شنبه 19 مهر 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره «محمد بیات»، کارشناس مسائل خاورمیانه، تفاوت های قرائت اسرائیل و حماس از طرح ترامپ برای صلح در غزه را بررسی می‌کند.

طی هفته گذشته، پس از رونمایی «طرح 20 ماده‌ای» از سوی دونالد ترامپ و تعیین ضرب‌الاجل چهارروزه برای پذیرش آن از جانب جنبش حماس، رهبران سیاسی این جنبش در مدت کوتاهی موافقت خود را با طرح مزبور اعلام کرده و آمادگی خود را برای آغاز مذاکرات فنی نشان دادند. 

این رخداد در بستر تاریخی دو ساله‌ای صورت گرفت که طی آن طرح‌های صلح متعددی از سوی بازیگران میانجی و قدرت‌های درگیر، از جمله ایالات متحده در دوره بایدن و دولت مصر، ارائه شده بود. پرسش اساسی آن است که چرا در شرایط کنونی، چنین ابتکار صلحی از هر دو طرفِ منازعه پذیرفته شد؟ اسرائیل این طرح را پیروزی خود تلقی کرده؛ چون تصور می‌کند طرح مزبور مبتنی بر خلع سلاح حماس، تغییر حاکمیت سیاسی غزه، و تبادل فوری اسراست. 

در مقابل، حماس به بندهایی نظیر عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از باریکه غزه و آغاز گفت‌وگو درباره تشکیل کشور فلسطین استناد کرده و آن را توفیقی استراتژیک می‌داند. بندهای الحاقی همچون ارسال کمک انسان‌دوستانه و بازسازی غزه نیز به عنوان مکمل طرح مطرح شده‌اند. با این حال، اختلاف برداشت‌ها از مفاد طرح، دو جهان سیاسی متفاوت و بالقوه متنازع را شکل داده است. حماس، تحت فشار شدید نظامی و محاصره غذایی، فرصتی یافته تا بدون اشغال کامل غزه از سوی ارتش اسرائیل، کنترل نسبی منطقه را حفظ کند.

 در سوی مقابل، جریان‌های راستگرای اسرائیلی این توافق را گامی مقدماتی برای پروژه الحاق می‌دانند؛ هرچند نتانیاهو صراحتاً اعلام کرده تا زمان تکمیل خلع سلاح حماس، عقب‌نشینی انجام نخواهد شد. این تقابل مفهومی یادآور آتش‌بس سپتامبر 2024 در جبهه لبنان است؛ جایی که با فشار آمریکا، بحث خلع سلاح حزب‌الله مطرح شد اما تاکنون اجرایی نگردیده است. اکنون نیز پیشنهادهای مشابهی به شاخه نظامی حماس ارائه شده و در صورت اجرای کامل آن، زمینه‌ساز دور تازه‌ای از تنش و بی‌ثباتی در پرونده غزه خواهد بود؛ وضعیتی که می‌تواند آینده نزاع فلسطین و اسرائیل را وارد مرحله‌ای غیرقابل پیش‌بینی سازد.
انتهای پیام/