در صنایع پیشرفته امروز، کنترل آلودگی و ایجاد محیط‌های کاملاً ایمن برای تولید، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های فنی محسوب می‌شود. در چنین شرایطی، کلین روم یا همان اتاق تمیز به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر بسیاری از کارخانه‌ها و مراکز تحقیقاتی شناخته می‌شود. این فضاها امکان تولید دقیق، ایمن و مطابق با استانداردهای جهانی را فراهم می‌کنند.

در ایران، طی سال‌های اخیر توسعه فناوری‌های مرتبط با طراحی و ساخت اتاق تمیز رشد قابل توجهی داشته است. شرکت‌هایی مانند فرازکاویان با تکیه بر دانش مهندسی، تجربه فنی و بهره‌گیری از تجهیزات مدرن، توانسته‌اند استانداردهای جهانی را در پروژه‌های داخلی پیاده‌سازی کنند و به مرجع تخصصی این حوزه تبدیل شوند.

ضرورت استفاده از کلین روم در صنایع حساس

در فرآیند تولید دارو، تجهیزات پزشکی، قطعات الکترونیکی، محصولات آرایشی و حتی صنایع غذایی، وجود کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند منجر به کاهش کیفیت و حتی از بین رفتن محصول شود. کلین روم محیطی است که در آن مقدار ذرات معلق در هوا، دما، رطوبت، فشار و جریان هوا با دقت بالا کنترل می‌شود تا از هرگونه آلودگی جلوگیری گردد.

استاندارد جهانی ISO 14644 مشخص می‌کند که هر کلاس از اتاق تمیز چه میزان آلودگی مجاز دارد. رعایت این استانداردها نه تنها کیفیت محصول را تضمین می‌کند، بلکه اعتبار تولیدکننده را نیز افزایش می‌دهد.

مراحل طراحی و اجرای اتاق تمیز

طراحی و ساخت یک کلین روم استاندارد فرآیندی چندمرحله‌ای و کاملاً تخصصی است. اجرای صحیح آن نیازمند هماهنگی میان تیم‌های معماری، مکانیک، برق، کنترل و بهداشت صنعتی است.

مراحل اصلی عبارت‌اند از:

1. بررسی نیاز مشتری و نوع فرآیند تولید

2. طراحی فنی بر اساس کلاس تمیزی مورد نیاز (Class 100 تا Class 100000)

3. انتخاب مصالح و پانل‌های مناسب برای ساخت بدنه و سقف اتاق تمیز

4. نصب سیستم تهویه و فیلتراسیون (HEPA و ULPA)

5. اجرای کف‌پوش‌های آنتی‌استاتیک و اپوکسی

6. تست نهایی، اعتبارسنجی و تحویل پروژه بر اساس استانداردهای بین‌المللی

در این مسیر، تجربه عملی و شناخت رفتار جریان هوا در فضاهای بسته اهمیت زیادی دارد. شرکت‌های حرفه‌ای این حوزه با استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌سازی (CFD) و مدل‌سازی دقیق جریان هوا، بهترین طراحی ممکن را برای اطمینان از عملکرد پایدار کلین روم ارائه می‌دهند.

تجهیزات و متریال مورد استفاده

در یک اتاق تمیز استاندارد، هر جزئیاتی اهمیت دارد. از جنس پانل‌ها و درها گرفته تا نوع فیلترها و نورپردازی، همه باید متناسب با نیاز محیط طراحی شوند. برخی از مهم‌ترین اجزای مورد استفاده عبارت‌اند از:

• پانل‌های ساندویچی با روکش آنتی‌باکتریال

• درها و پنجره‌های ایزوله مخصوص کلین روم

• فیلترهای HEPA و ULPA با راندمان بالا

• سیستم‌های تهویه با کنترل فشار مثبت

• نورهای LED بدون تولید حرارت یا ذرات معلق

• کف‌پوش اپوکسی مقاوم در برابر مواد شیمیایی و سایش

استفاده از تجهیزات استاندارد و نصب دقیق آن‌ها، عمر مفید سیستم را افزایش داده و هزینه‌های نگهداری را به حداقل می‌رساند.

مزایای همکاری با شرکت‌های تخصصی در حوزه کلین روم

یکی از نکات کلیدی در اجرای موفق اتاق تمیز، انتخاب پیمانکار یا مجری دارای تجربه واقعی در پروژه‌های مشابه است. شرکت‌های تخصصی این حوزه معمولاً علاوه بر اجرای پروژه، خدمات مشاوره، آموزش پرسنل و پشتیبانی دوره‌ای را نیز ارائه می‌دهند.

برخی از مزایای همکاری با مجریان معتبر عبارت‌اند از:

• رعایت کامل الزامات GMP و ISO

• طراحی اختصاصی متناسب با نیاز هر صنعت

• ارائه مستندات فنی و تست‌های اعتبارسنجی

• تحویل به‌موقع و مطابق با برنامه زمان‌بندی

• پشتیبانی پس از اجرا و سرویس‌های نگهداری

فرازکاویان یکی از شرکت‌هایی است که با چنین رویکردی، موفق به اجرای پروژه‌های متعدد در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و الکترونیکی کشور شده و با کیفیت اجرای بالا، اعتماد بسیاری از کارفرمایان را جلب کرده است.

آینده کلین روم در ایران

با رشد صنایع دانش‌بنیان، نیاز به کلین روم‌های هوشمند بیش از پیش احساس می‌شود. در آینده نزدیک، سیستم‌های اتاق تمیز به سمت کنترل هوشمند شرایط محیطی، مصرف بهینه انرژی و مانیتورینگ آنلاین ذرات حرکت خواهند کرد.

شرکت‌های ایرانی با رویکرد نوآورانه و استفاده از فناوری‌های جدید، می‌توانند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، در بازارهای منطقه‌ای نیز نقش پررنگ‌تری ایفا کنند.

جمع‌بندی

کلین روم یا اتاق تمیز یکی از اجزای حیاتی صنایع حساس محسوب می‌شود که اجرای صحیح آن نیازمند تجربه، دقت مهندسی و رعایت کامل استانداردهای بین‌المللی است. در کشور ما نیز شرکت‌هایی متخصص و توانمند در این زمینه فعالیت می‌کنند و توانسته‌اند پروژه‌هایی در سطح جهانی ارائه دهند.

اگر در حال برنامه‌ریزی برای احداث یا بهبود محیط‌های کنترل‌شده هستید، مشاوره با متخصصان این حوزه می‌تواند تضمینی برای کیفیت، پایداری و موفقیت پروژه شما باشد.