به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از واشنگتن‌پست، امانوئل ماکرون، رئیس‌ جمهور فرانسه، دیگر فضای زیادی برای مانور ندارد. استعفای ناگهانی نخست‌ وزیر وی که دیروز رقم خورد، او را در تنگنا قرار داده است. این چهارمین نخست وزیری بود که در بیش از یک سال مملو از آشوب سیاسی بی‌وقفه در فرانسه استعفا می‌کند.

هیچ‌کدام از گزینه‌های پیش رو، دست کم از نگاه ماکرون، جذاب به نظر نمی‌رسند. برای فرانسه نیز مسیر پیش رو نویدبخش ادامه عدم قطعین سیاسی است که اعتماد سرمایه‌گذاران به دومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا را کاهش داده و تلاش‌ها برای مهار کسری بودجه و بدهی‌های زیان‌بار دولت را ناکام گذاشته است.

بلوای داخلی همچنین تمرکز ماکرون را از مسائل بین‌المللی عاجل از جمله جنگ در غزه و اوکراین، تهدیدهای امنیتی ادعایی از سوی روسیه و استفاده قلدرمآبانه از قدرت آمریکا توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور، منحرف می‌کند.

در ادامه نگاهی دقیق‌تر به آخرین پرده از نمایش سیاسی بی‌سابقه‌ای می‌اندازیم؛ تحولاتی سریع که از زمان انحلال غافلگیرکننده مجمع ملی به دست ماکرون در ژوئن ۲۰۲۴ و برگزاری انتخابات پارلمانی جدید که مجلس سفلای پارلمان را پر از مخالفان رئیس‌ جمهور کرد، فرانسه را به لرزه درآورده است.

سقوط ۱۴ ساعته دولت

زمانی که سباستین لکورنو، نخست‌وزیر مستعفی فرانسه، صبح دیروز استعفای خود را اعلام کرد، زیر پای کابینه جدیدی که کمتر از ۱۴ ساعت قبل از آن یعنی یکشنبه‌شب، معرفی کرده بود، خالی شد. فروپاشی این دولت که در چشم‌برهم‌زدنی ناپدید شد و وزرایش حتی فرصت استقرار پیدا نکردند، برای ماکرون صورت خوشی نداشت و برای منتقدانش نیز تقریبا به یک کمدی تبدیل شد.

این اتفاق این تصور را تقویت کرد ماکرون که در سال ۲۰۱۷ و در مسیر نخستین پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، خود را «ارباب ساعت‌ها» و کاملا مسلط بر امور توصیف کرده بود، دیگر کنترل کامل بر برنامه سیاسی فرانسه ندارد و اقتدارش رو به افول است.

آنس پانیه-روناشه، وزیر محیط‌زیست که به‌تازگی دوباره منصوب شده بود اما حالا از سمت خود کناره‌گیری کرده است و از حامیان وفادار ماکرون محسوب می‌شود، با انتشار پیامی حال و هوای فضای سیاسی کنونی فرانسه را چنین توصیف کرد: «مثل بسیاری از شما، از این سیرک ناامید شده‌ام.»

شاید آنچه برای ماکرون بیشتر خسارت‌بار به نظر می‌رسید، دلایلی بود که لکورنو برای استعفایش ارائه داد. او توضیح داد مسئولیتی که ماکرون کمتر از یک ماه پیش و پس از برکناری نخست‌وزیر قبلی در رای‌گیری مجمع ملی، به او سپرده بود، غیرممکن است.

لکورنوی ۳۹ ساله گفت که سه هفته مذاکره با احزاب سیاسی از طیف‌های مختلف، اتحادیه‌ها و رهبران تجاری نتوانست برای اولویت اصلی داخلی فرانسه یعنی توافق بر سر بودجه کشور برای سال آینده، به اجماع دست یابد. او گفت که «نخست‌وزیری وظیفه سختی است و بی‌تردید در این لحظه سخت‌تر هم هست، اما وقتی شرایط لازم فراهم نیست، نمی‌توان نخست‌وزیر بود.»

فقدان سنت ائتلافی

زمانی که انتخابات پارلمانی زودهنگام ماکرون نتیجه معکوس داد و به معلق شدن پارلمان از جولای ۲۰۲۴ منجر شد، رئیس‌ جمهور فرانسه بر این باور بود که جناح میانه‌روی او می‌تواند حتی بدون اکثریت پایدار، با ایجاد ائتلاف در مجلس ملی، به طور موثر کشور را اداره کند.

با این حال، معادلات رای‌گیری در مجلسی که ۵۷۷ کرسی‌ دارد، عملا دستور تهیه یک آشوب و هرج‌ومرج بود؛ مجلسی که نمایندگان به سه حزب اصلی چپ، میانه و راست افراطی تقسیم شده و هیچ‌کدام از احزاب برای تشکیل دولت به تنهایی کرسی کافی در اختیار نداشتند.

فرانسه، خلاف آلمان، هلند و برخی دیگر از کشورهای اروپایی، سنتی برای تشکیل ائتلاف‌ سیاسی برای اداره کشور ندارد. مخالفان سیاسی ماکرون در مجلس ملی به‌ویژه چپ‌های افراطی و راست‌های افراطی، هیچ تمایلی به همکاری نداشته‌اند.

چپ‌ها در حال آماده‌سازی برای سرنگونی دولت جدید لکورنو در همین هفته بودند و راست‌های افراطی نیز نشانه‌هایی از رای مخالف به او نشان داده بود.

ماکرون که از سپتامبر ۲۰۲۴ تاکنون گابریل آتال، میشل بارنیه، فرانسوا بایرو و حالا متحد نزدیکش لکورنو را به‌عنوان نخست‌وزیر مصرف کرده، هر گزینه دیگری را که انتخاب کند، روی گسل خواهد ایستاد.

انحلال دوباره

گزینه دیگر پیش روی ماکرون انحلال دوباره پارلمان و تسلیم شدن برابر فشارهای راست افراطی برای برگزاری دور دیگری از انتخابات پارلمانی زودهنگام است.

ماکرون پیش‌تر استعفای خود را رد کرده و متعهد شده است که دومین و آخرین دوره ریاست‌جمهوری‌اش را تا پایان یعنی در سال ۲۰۲۷ ادامه خواهد داد. اما انتخابات جدید مجلس ملی برای رئیس‌ جمهور فرانسه پر از مخاطره خواهد بود.

امکان پیروزی حزب راست‌افراطی «اجتماع ملی/رالی ملی» به رهبری مارین لوپن، که هم‌اکنون بزرگ‌ترین جناح تک‌حزبی است، وجود دارد؛ نتیجه‌ای که ماکرون از دیرباز در تلاش بوده است تا از آن اجتناب کند. این اتفاق می‌تواند ماکرون را وادار کند تا باقیمانده دوره‌ ریاست جمهوری‌اش را با یک نخست‌وزیر راست افراطی شریک شود.

محبوبیت پایین ماکرون همچنین می‌تواند شکستی سنگین به پایگاه حزب میانه‌رو او وارد کند، و نفوذ وی در پارلمان را نسبت به شرایط فعلی کاهش دهد و شاید مجبور به معامله و تقسیم قدرت با ائتلافی قوی‌تر از احزاب چپ شود.

یا اینکه ممکن است فرانسه ممکن است بار دیگر با وضعیتی مشابه دست به گریبا شود؛ بن‌بست و آشوب سیاسی که رئیس‌جمهور را در داخل تضعیف می‌کند اما دست او را در صحنه جهانی نمی‌بندد.

لوک روبان، پژوهشگر علوم سیاسی در موسسه مطالعات سیاسی پاریس(سیانس پو)، می‌گوید: تصور نمی‌کنم که امانوئل ماکرون استعفا کند. او در امور بین‌المللی رهبر باقی می‌ماند. بنابراین به مواضع خود درباره اوکراین، خاورمیانه و روابط با آمریکا پایبند خواهد ماند.