به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، بعضی از کارشناسان از ورود به بحران سالمندی می‌گویند و بعضی از نزدیک‌شدن به بحران، اما اصل بحران قطعی است. درحال حاضر10درصد، تا سال1420 20درصد و تا سال1430 هم 30درصد جامعه سالمند خواهند بود. اما جز هشدارهای مکرر چه اقدامی برای ایجاد زیرساخت‌ها و زمینه‌های مناسب جهت رسیدگی به سالمندان انجام گرفته است؟ هشتم تا چهاردهم مهرماه امسال مراسم هفته ملی سالمندی با شعار «سالمندان پیشگام در اقدام محلی و جهانی؛ آرزوها، رفاه و حقوق ما» برگزار می‌شود که مطابق با روز جهانی سالمند در 9مهر است.

«شورای ملی سالمندان» روزهای این هفته را نامگذاری کرده و مراسم آن را اجرا می‌کند؛ به همین دلیل فرصت مناسبی فراهم شده است تا از «شورای ملی سالمندان» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای کشوری در حوزه سالمندی جویا شویم که چه اقداماتی انجام داده و چه چشم‌اندازی از آینده دارد؟ 

20سال فعالیت 

صرف‌نظر از تلاش برای جوان‌سازی جمعیت و افزایش تولدها، برای سالمندانی که زندگی آینده خود را در این کشور خواهند گذراند چه برنامه‌ هدفمندی در دست اجرا داریم؟

معمولا از پراکندگی یا موازی‌کاری نهادهای مرتبط با حوزه سالمندان انتقاد می‌شود، اما ایران دارای تشکیلاتی برای هماهنگی و برنامه‌ریزی گروهی این نهادهاست. «شورای ملی سالمندان» یکی از گسترده‌ترین ارگان‌های کشوری با اختیارات وسیع است که اطلاعاتی از نتیجه عملی فعالیت‌های آن وجود ندارد.

آیین‌نامه اجرایی تشکیل شورای ملی سالمندی در اردیبهشت1383 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. براساس این آیین‌نامه رئیس شورا، وزیر بهداشت و دبیر شورا رئیس سازمان بهزیستی کشور است. 7وزارتخانه از مسکن تا جهادکشاورزی و 6سازمان از تامین اجتماعی تا صداوسیما عضو این شورا هستند.

براساس قانون، این شورا اختیارات گسترده مالی دارد و قادر است از طریق سازمان بهزیستی 40 تا 75درصد هزینه مراقبت از سالمندان را به‌صورت یارانه به مراکز نگهداری از سالمندان پرداخت کند، برای تاسیس این مراکز به بخش خصوصی وام بدهد، با همکاری کمیته امداد سالمندان زیر خط فقر را شناسایی کند و از طریق وزارت مسکن برای تامین سرپناه و از طریق وزارت جهادکشاورزی برای تامین امنیت غذایی سالمندان اقدام کند. برای بقیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های عضو این شورا نیز وظایفی تعیین شده است. جلسات شورا باید هر 6‌ماه یک‌بار تشکیل شود و اعتبارات مورد نیاز هم با عنوان «برنامه‌های ساماندهی سالمندان» در بودجه مشخص می‌شود. نخستین جلسات این شورا در سال1383 شروع شد و تا اواخر سال‌1400 هم با تشکیل یازدهمین جلسه ادامه داشت. این روند برای مدتی متوقف و از سال1402 چند جلسه به‌صورت پراکنده برگزار شد.

ارگان‌های دور از هم

وزیر بهداشت ریاست شورای‌عالی سالمندان را برعهده دارد، اما بعد از تشکیل این شورا انجام امور مرتبط با آن عملا به بهزیستی واگذار شد و نقش وزارت بهداشت در آن به حداقل رسید.

کارکرد شورای ملی سالمندی باید «سیاستگذاری در جهت تأمین سلامت و رفاه سالمندان کشور» باشد، اما مشخص نیست که در طول 20سال عمر شورا این سیاستگذاری به چه شکلی انجام گرفته و چه نتیجه‌ای داشته است. برخی اقدامات مانند «تشکیل شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی» که از سوی وزارت بهداشت صورت گرفته، در هیأت وزیران مصوب شده است و ارتباطی با شورای‌عالی سالمندان ندارد. شورای ملی سالمندان ظرفیت قانونی زیادی دارد، اما عملکرد آن محدود به برگزاری جلساتی در تهران و مراکز استان‌ها شده است. هرازگاهی همایش یا مراسمی با نام سالمند برگزار می‌شود و مهم‌ترین خبری که از این شورا تاکنون به گوش رسیده، برگزارکردن مراسم هفته جهانی سالمند در مهرماه هر سال بوده است.

توجه به فرزندآوری غفلت از سالمندی

نسبت سالمندان کشور بنا به آمارهای متفاوت از 7.2 تا 12درصد اعلام شده است. تا 26سال آینده جمعیت سالمندان یک‌سوم کل جمعیت کشور خواهد شد. وقتی جامعه در سراشیبی کاهش نرخ تولد می‌افتد، 2مسیر در پیش‌رو قرار می‌گیرد؛ یکی تلاش برای تشویق زوج‌های جوان به فرزندآوری و دیگری رسیدگی به کسانی که سالمندند یا در مسیر سالمندی قرار دارند. همانطور که در بخش اول نیاز به زیرساخت و حمایت وجود دارد، در رسیدگی به سالمندان نیز باید نهادهایی با امکانات و اختیارات کافی به‌کار گرفته شوند. گویا اولویت فرزندآوری باعث کاهش توجه به سونامی سالمندی شده است که در هر صورت برای کشور ما رخ ‌خواهد داد.