خبرگزاری مهر، گروه استانها - محدثه نجف زاده: ۴ مهر ماه روز ملی سرباز است، روز جوانانی که در اوج جوانی وارد خدمت نظام وظیفه میشوند تا در لباس مقدس سربازی مشغول خدمت به کشور باشند و بنیه دفاعی این سرزمین را برای مقابله با دشمنان تقویت کنند.
دوره دوساله سربازی دوره بسیار مهمی از زندگی هر جوانی است که اگر در خصوص آن برنامه ریزی های هدفمندی صورت گیرد، میتواند دارای ظرفیتهای عظیمی برای وی و جامعه اش باشد.
در همین زمینه یکی از طرحهای مهم و کارآمدی که با این هدف طی سالهای اخیر طراحی و اجرا شده است طرح مربوط به «مهارت آموزی» سربازان است، طرحی که امروز یک جنبه جدای ناپذیر از زندگی جوانان ایرانی در دوره سربازی است و خوشبختانه این امر همزمان با سراسر کشور به شکلی جدی در استان قم نیز پیگیری و اجرا میشود و همه نهادهای مرتبط با نیروهای مسلح اعم از سپاه و ارتش و نیروی انتظامی گامهای مهمی در این خصوص برداشتهاند.
به گفته مشاور ارشد قرارگاه مهارت آموزی ستاد کل نیروهای مسلح از ابتدای شروع طرح مهارت آموزی تا سال ۱۴۰۲، یک میلیون و ۳۰۰ هزار سرباز گواهی نامه مهارتی دریافت کردند.
سردار موسی کمالی تاکید کرد که ۵۰ درصد از افرادی که تحت پوشش این طرح قرار گرفتهاند، آموزشهای تخصصی را نیز دریافت کردهاند و هر سرباز بدون مهارتی که وارد نیروهای مسلح کشور میشود باید تا قبل از ترخیص شدن دست کم یک مهارت را بیاموزد و در این راستا ستاد کل نیروهای مسلح نیز از سربازها حمایت خواهد کرد.
افتتاح سامانه «سماسو»
«سماسو» (سامانه مهارتآموزی و اشتغال سربازان وظیفه) با هدف توانمندسازی و اشتغال سربازان وظیفه از روز دوشنبه ۲۴ دیماه ۱۴۰۳ طی مراسمی با حضور مقامات عالیرتبه و متخصصان رونمایی شد و سردار موسی کمالی، ضمن تشریح اهداف راهاندازی این سامانه آن را بخشی از نهضت توانمندسازی جوانان دانست که از سال ۱۳۹۶ آغاز شده است و اعلام داشت که این سامانه با بهرهگیری از ابزارهای پیشرفته تحلیل مهارتی و شغلی، به سربازان کمک میکند تا استعدادها و تواناییهای خود را بشناسند و مسیر مناسبی برای آموزش و اشتغال خود بیابند و بستری مناسب برای توانمندسازی سربازان ایجاد کرده و مسیر اشتغال پایدار آنان را تسهیل میکند.
کسب مهارت قبل از سربازی؛ مساوی با یک ماه کسر از خدمت
در همین زمینه معاون آموزش قرارگاه مهارت آموزی ستاد کل نیروهای مسلح که مرداد سال جاری در قم حضور داشت در گفتگویی اعلام کرد افرادی که قبل از سربازی اقدام به مهارت آموزی در یک رشته میکنند، دانش آموزان رشتههای فنی و حرفهای و کار دانش آموزش و پرورش که حدود ۲ هزار ساعت آموزش مهارتی میبینند و کسانی که در دورههای آموزشی و مهارتی کوتاه مدت مؤسسات آموزشی شرکت کرده باشد مشمول یک ماه کسر از خدمت تشویقی میشوند.
سردار فرامرز معظمی گودرزی با بیان اینکه مجتمعهای آموزشی و مهارت آموزی در نیروهای مسلح از سال ۱۴۰۲ راه اندازی شده گفت: تاکنون ۱۵۰ مرکز در این قالب ایجاد شده است که ۸۰ درصد این مجتمعها افتتاح شدهاند و یا در حال بهره برداری هستند و باقیمانده هم امسال و در کوتاهترین زمان افتتاح خواهند شد.
به گفته وی قرار است یک هزار و ۳۰۰ کارگاه دیگر به مجموعههای مهارت آموزی کشور ا ضافه شود و تاکنون با ۲۸ دستگاه اجرایی تفاهم نامه برای مهارت آموزی امضا شده است و در حال حاضر در نیروهای مسلح ۱۴ هزار محیط واقعی استاد - شاگردی شناسایی و شناسنامه دار شده است و در حال اجرای خدمات مهارتی میباشند.
معاون آموزش قرارگاه مهارت آموزی ستاد کل نیروهای مسلح ادامه داد: در حال حاضر ۴ هزار کارگاه سنتی را در مجموعه داریم و ۳ هزار و ۵۰۰ مربی هم از بین کارکنان در امر بسط و توسعه مهارت آموزی در بین سربازان مشارکت میکنند.
سردار معظمی بر حمایتهای تسهیلاتی از سربازانی که دورههای مهارت آموزی را پشت سر میگذارند تأکید کرد و افزود: تاکنون ۴۰ هزار نفر از سربازان از این تسهیلات بهرهمند شدهاند و سربازانی که مهارت لازم را کسب میکنند به آنان تسهیلات ۱۵۰ میلیون تومانی از محل تبصره ۳ اعطا میشود و با جذب منابع و تنظیم دستورالعملها پیش بینی اعطای تسهیلات از شهریور ماه به ۱۵ هزار نفر از سربازان متقاضی انجام شده است.
به گفته وی در نیروهای مسلح در موضوع اشتغال آفرینی افراد در سه گام قبل، حین و پس از دوره سربازی تقسیم بندی میشوند و توانمندسازی و مهارت آموزی سربازان در دوره سربازی با اعطای مشوقها و حمایتها و ایجاد کارگاههای استاد شاگردی پیش بینی شده است.
سال ۹۹ آغاز فراگیر طرح مهارت آموزی سربازان در قم
۲۲ مردادماه سال ۱۳۹۹ تاریخ آغاز رسمی و فراگیر طرح مهارت آموزی سربازان قمی در محل سپاه حضرت علی بن
ابی طالب (ع) است، طرحی که به گفته سرپرست معاونت آموزشی جهاد دانشگاهی واحد استان در آن زمان قرار بود از بهمن ماه ۹۸ در قم آغاز شود اما به دلیل همهگیری
کرونا در همان ابتدای امر متوقف شد و در نهایت در مردادماه سال ۹۹ بعد از برگزاری جلسات هماهنگی با نمایندگان نیروی انتظامی، سپاه و ارتش، اجرای دوباره طرح با رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی در دستور کار گرفت و شامل ۲ دوره مهارتهای شغلی و کارآفرینی و مهارتهای زندگی در ۱۸ سرفصل و در قالب ۸۰ ساعت کلاس آموزشی برای آموزش ۳۵۰ نیروی خدمت وظیفه در قم آغاز شد.
جانشین وقت فرمانده سپاه استان قم در سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که در بحث مهارت آموزی کارکنان وظیفه، ۲ هزار و۳۰۰ سرباز توسط سپاه امام علی ابن ابیطالب (ع) استان قم آموزش دیده و برای آنها مدرک صادر گردیده است.
سرهنگ محمد رضا موحد با اشاره به بحث مهارت آموزی کارکنان وظیفه گفت: با توجه به تأکیدات مکرر فرمانده معظم کل قوا که فرمودند «حضور سربازان را در پادگانها هدفمند کنید یعنی صرفاً این نباشد که تیراندازی و نگهبانی یاد بگیرند؛ واقعاً بتوانند کار یاد بگیرند، اگر این امر بتواند انجام بگیرد کار خیلی بزرگی است»، لذا بر اساس تدبیر رهبر معظم انقلاب از سال ۹۷ که بحث مهارتآموزی در نیروهای مسلح و سپاه آغاز شد در سپاه استان قم نیز مورد پیگیری قرار گرفت و سهم ابلاغی سپاه قم در سال ۹۹ پوشش ۶۵ درصد سربازان در بحث مهارت آموزی بوده که ما موفق شدیم بیش از ۹۶ درصد از کارکنان وظیفه را پوشش دهیم.
همچنین در سال ۱۴۰۰، ۸۵ درصد و از سال ۱۴۰۱ به بعد ۱۰۰ درصد سربازان باید بحث مهارتآموزی را پشت سر میگذاشتند و از سال ۱۴۰۱ صدور کارت پایان خدمت کارکنان و سربازان وظیفه مشروط به فرا گرفتن یک مهارت تخصصی شد که خود موجب شغل آنان در آینده شده است.
قرارگاه اشتغالزایی در استانداری به دستور وزارت کشور با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل شده که این قرارگاه وظیفه دارد مشاغل برنزی را مشخص کند؛ مشاغل برنزی مشاغلی هستند که در استان بازار کار دارند و این مشاغل را به نیروهای مسلح اعلام میشود و در ابتدای ورود سربازان به آموزش، غربالگری انجام گرفته تا سربازان توجیه شوند و مشاغل برنزی به آنها معرفی گردد و بتوانند مهارتهایی را آموزش ببینند که هم علاقه داشته باشند و هم بازار کار برای آن وجود داشته باشد.
اولین قرارگاه مهارت آموزی کارکنان وظیفه سپاه استان قم در بهمن سال ۱۴۰۳ با قریب به ۳۰ عنوان رشته مختلف در سپاه علی بن ابیطالب قم افتتاح شد و دومین مرکز مهارت آموزی مردادماه سال جاری در مجتمع آموزشی و مهارتی شهید اسماعیل شاکری سپاه علی ابن ابی طالب قم گشایش یافت.
در این مرکز ۱۰ رشته پیش بینی شده است که شامل مهارت آموزی در رشته نصب و تعمیر کولر گازی، آشپزی، آموزش رایانهای، تدوین، فتوشاپ، دوربین مدار بسته، برق ساختمان و برق صنعتی است و در دو کار گاه مهارتی سربازان به طور میانگین ۹۰ ساعت در رشتههای مختلف آموزشهای تخصصی میبینند و پس از اتمام دوره خدمت سربازی مشوقها و حمایتهای تسهیلاتی به سربازان اعطا میشود تا در بازار کار جذب شوند.
همچنین نخستین دوره مسابقات مهارتی ویژه سربازان نیروهای مسلح استان قم در آبان سال ۱۴۰۲ با ۱۵ رشته رقابتی برگزار شد و در ۴ مرحله شهرستانی، استانی، سازمانی و در سطح کل نیروهای مسلح (سپاه، ارتش، ودجا و فراجا) برگزار شد.
این ۱۵ رشته شامل تیراندازی، امداد و نجات، دفاع شخصی (حفاظت فیزیکی)، آمادگی جسمانی، برنامهنویسی با زبان پایتون، تعمیرات خودروهای سبک، عکاسی دیجیتال، تعمیرات سختافزار تلفن همراه، تعمیرات آبگرمکن دیواری و پکیج، تعمیرات برق خودرو، نصب درب و پنجره پروفیل آهنی، نصب و تعمیر کولرهای گازی دریچهای و اسپلیت، آشپزی سنتی، نانوایی سنتی لواشی، پیرایشگری مردانه بوده است.
دومین دوره مسابقات مهارتی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح استان قم نیز تیرماه ۱۴۰۳ با شعار «سرباز ماهر، پنجههای کارآمد، اشتغال مؤثر» در ۲۰ رشته مهارتی و در ۴ مرحله شهرستانی، استانی، سازمانی و در سطح کل نیروهای مسلح (سپاه، ارتش، ودجا و فراجا) برگزار شد که این رشتهها شامل تعمیرات خودرو سبک، آشپزی سنتی، آمادگی جسمانی، تعمیرات سخت افزار تلفن همراه، برقکار ساختمان، عکاسی دیجیتال، حفاظت فیزیکی، نانوایی سنتی لواشی، آرایشگری مردانه، سرویس کار خودرو، تعمیرکار برق خودرو، برنامه نویس پایتون ، برنامه نویس WEP با PHP، برنامه نویسی معماری AutoCad، تعمیر و نصب دوربین مداربسته ، خیاطی مردانه (شلوار دوزی) ، درب و پنجره ساز پروفیل آهنی ، نصاب و تعمیرکار کولرهای گازی پنجرهای و اسپلیت، تعمیرکار آبگرمکن دیواری و پکیج، کمکهای اولیه و آمادگی در برابر مخاطرات بودند.
طرح جدید «مهتا»؛ تکمیل پروژه مهارت آموزی سربازان و اشتغال پایدار
چندی پیش طرح جدیدی به نام «طرح مهتا» با هدف مهارت آموزی سربازان و توانمندسازی آنها برای ورود به بازار کار معرفی شد که این طرح در قالب تفاهمنامه مشترک میان اداره کل ورزش و جوانان، سازمان آموزش فنی و حرفهای و نیروهای مسلح اجرایی شده و روند مهارتآموزی تا اشتغال سربازان را با همکاری صنایع، پادگانها و ادارات کل آموزش فنیوحرفهای در جهت اشتغال پایدار مهیا میکند.
در حال حاضر به موجب این طرح سربازان در نیمه دوم دوران خدمت خود میتوانند بهصورت رایگان دورههای مهارتی متناسب با نیازهای شغلی هر استان را بگذرانند.
اولویت در انتخاب دورهها، علاقمندی افراد و نیاز واقعی بازار کار استان است و زمینه ورود موفق جوانان به بازار کار و کاهش بیکاری پس از خدمت سربازی در اولویت قرار دارد.
به گفته کارشناسان، این طرح مورد استقبال کارفرمایان به ویژه در استانها واقع شده و میتواند ضمن جذب نیروی مورد نیاز بنگاههای اقتصادی و جبران کمبود نیروی کار، نرخ بیکاری در استانها به ویژه مناطق کم برخوردار و محروم را کاهش دهد.
معاون وزیر کار و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفهای در این خصوص گفت: این طرح با همکاری معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان، قرارگاه مهارتآموزی و سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور شکل گرفته و در چارچوب این طرح ۱۵۰ هزار نفر از سربازان دورههای آموزش مهارتی را در نیروهای مسلح طی میکنند.
غلامحسین محمدی با بیان اینکه سربازان وظیفه پس از گذراندن دورههای مهارتی توسط بنگاههای اقتصادی به بازار معرفی و جذب کار میشوند، میگوید: طرح «مهتا» یکی از برنامههای کلیدی دولت در راستای بهرهگیری از ظرفیتهای خلاق جوانان و ایجاد پیوند مؤثر میان مهارتآموزی و اشتغال به شمار میرود و به این منظور تدوین بستههای آموزشی، پشتیبانیهای هدفمند و تعامل بیننهادهای مرتبط در دستور کار قرار گرفته است.
توجه مداوم و آسیب شناسی موجب ادامه یافتن طرح مهارت آموزی است
برای سازماندهی نظام مهارت آموزی منسجم و کارآمد، لازم است تا طرحریزی ها و همچنین نیازسنجیهای جدیدی در حوزه مشاغل و مهارتهای موردنظر، ظرفیتهای آموزشی کارآمد، دستورالعملهای آموزشی، نظام ارزشیابی منسجم و فعال، نظام جمعآوری اطلاعات و الگوی سنجشهای تکوینی و تکمیلی به منظور فعالیتهای قرارگاه مهارت آموزی صورت بگیرد.
از سوی دیگر زیرساختهای موجود در مهارت آموزی کشور پاسخگوی اهداف و نیازهای سطح کلان جامعه نیست و قرارگاه مهارت آموزی و مراکز آن در استانها به منظور افزایش بهره وری یگانها و بخشهای مختلف نیروهای مسلح، نیازمند توسعه و در بسیاری از بخشها راهاندازی زیرساختهای جدید متناسب با هدفگذاری ها است.
ایجاد شبکههای منسجم و ارتباطی بین بازار کار استانها و مهارتهای آموزش داده شده از جمله ضرورتهای ارتقای ظرفیت مهارت آموزی در سراسر کشور محسوب میشود و طرح نوپای مهارت آموزی نیروهای مسلح، علیرغم شرایط اقتصادی و تحریمهای موجود، با تکیه بر توانمندی نیروهای مسلح و همراهی دستگاههای متولی، موفق به پیشبرد برنامههای مهارت آموزی خود بوده است اما همچنان برخی مشکلات نیز در پیاده سازی طرحی با این وسعت به لحاظ جغرافیایی، ذینفعان، مجریان و همکاران وجود دارد که میتوان با توجه بیشتر و برنامه ریزی دقیقتر از این مرحله نیز به خوبی عبور کرد.