رها پرس:  این روزها در سریال‌های مختلف شبکه نمایش خانگی، مواردی مثل سیگار کشیدن شخصیت‌ها (هم مردان و هم زنان)، قمار، مصرف مشروبات الکی و… به وفور قابل مشاهده است. صحنه‌هایی که تا سال‌ها جزو خط قرمزهای آثار نمایشی در کشورمان بودند و به‌نظر می‌رسد با توسعه سکوهای عرضه آثار نمایشی، امروز دیگر جزو افعال ممنوعه محسوب نمی‌شوند و نهادهای نظارتی مثل ساترا نیز نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت شده‌اند.

نمایش مکرر و بی‌پرده این مصادیق در سریال‌های خانگی ایرانی در حالی اتفاق می‌افتد که در برخی کشورهای صاحب صنعت سریال‌سازی همچنان قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای مدیریت محصولات عرضه‌شده در سبد مصرفی کاربران اعمال می‌شود.

برای درک بهتر این وضعیت نگاهی گذرا به فرآیند عرضه و انتشار محصولات نمایشی کشور همسایه، ترکیه انداختیم، سریال‌هایی که در سال‌های اخیر به محصولات فرهنگی پرفروش در ترکیه بدل شده‌اند و در ایران نیز طرفداران پروپاقرص زیادی دارند.

چه کسی متولی نظارت بر پلتفرم‌های ترکیه است؟

در حال حاضر سازمانی تحت عنوان «شورای عالی رادیو و تلویزیون» (RTÜK) مسئول بررسی آثار نمایشی و به نوعی ناظر بر کیفیت سریال‌های ترکی است، چیزی شبیه به «سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر» در ایران که به اختصار «ساترا» خوانده می‌شود. اما نکته قابل توجه اینجاست که شورای رادیو و تلویزیون ترکیه سیستم نظارتی سختگیرانه و شدیدی روی آثار نمایشی دارد و مواردی همچون روابط عاشقانه غیرمجاز، مصرف مشروبات الکلی، استعمال دخانیات، قمار و صحنه‌های خشن و عریان را ممنوع یا سانسور می‌کند.

تصویر بطری مشروبات الکلی هم در پلتفرم‌های ترکیه‌ای مات می‌شود

مخاطبان آثار ترکی که این سریال‌ها را از درگاه‌های مختلف تماشا می‌کنند این مسئله را تایید می‌کنند که در سریال‌های ترکی صحنه‌هایی مثل سیگار کشیدن شخصیت‌ها، یا استفاده از مشروبات الکلی به شدت در این آثار کم است و در معدود سکانس‌ها نیز استعمال سیگار و مصرف مشروب به صورت تار نشان داده می‌شود.

فیلمسازان ترک هم این شرایط را پذیرفته‌اند و با وجود این قبیل سختگیری‌ها، آثاری تولید می‌کنند که در خارج از کشور خودشان نیز با اقبال مواجه می‌شود.

ممنوعیت برای همه؛ حتی آل‌پاچینو!

نکته جالب اینکه نمونه‌هایی از اعمال این نظارت سخت‌گیرانه در بخش قابل‌توجهی از سریال‌های ترکیه‌ای که پس از دوبله در خروجی پلتفرم‌های ایرانی عرضه می‌شوند هم قابل مشاهده است.

این نظات و محدودیت در نمایش مصادیق ضدفرهنگی در پلتفرم‌های ترکیه‌ای محدود به تولیدات داخلی این کشور هم نیست و در مواردی نسخه بارگذاری شده از تولیدات روز سینمای جهان در این پلتفرم‌ها هم با مات کردن تصویر سیگار و مشروب در دسترس کاربران قرار می‌گیرد؛ حتی اگر این سیگار در دست آل‌پاچینو باشد!

نکته مهم اینکه براساس نظر کارشناسان یکی از عوامل تأثیرگذار در توسعه بازارهای بین‌المللی و صادرات صنعت سریال‌سازی در ترکیه، همین تضمین محتوایی و سخت‌گیری در ملاحظات فرهنگی است. به تعبیری برخلاف دیدگاه عده‌ای که هر گونه اعمال محدودیت را مانع رشد یک صنعت سرگرمی تلقی می‌کند، بازخوانی تجربه مدیریت ویترین تولیدات نمایشی در کشور ترکیه، موید این واقعیت است که برخی سخت‌گیری‌ها، می‌تواند متضمن جذب مخاطبان گسترده‌تر برای محصولات شود.