خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- همه انسان‌ها در جستجوی آرامش هستند که آرامش قلبی و روانی به معنای واقعی کلمه جز در سایه کسب رضایت الهی و داشتن حیات طیبه توصیه شده در معارف قرآنی و روایی کسب نمی‌شود. بزرگان می‌گویند حیات طیبه در پرتو ایمان و عمل صالح محقق می‌شود و مؤمن یعنی کسی که به تعبیر صریح قرآن، در کردارش میانه‌رو است و از زندگی زجرآور تجملی و چشم و هم چشمی و اسراف و تبذیر پرهیز دارد، همیشه در آرامش زندگی می‌کند.

حیات طیبه آن است که به تمام نیازهای انسان در ساحت‌های مادی و معنوی پاسخ بدهد و دستیابی به حیات طیبه یا حیات ایمانی به کمک اعمال و رفتار ایمانی منطبق بر دستورات دینی و اخلاقی حاصل می‌شود. در سلسله گفتگوهای «پله پله تا حیات طیبه» برخی عوامل و البته موانع دستیابی به حیات طیبه در گفتگو با کارشناسان به بحث گذاشته می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید به برخی ابعاد ویرانگر رذیله اخلاقی «حسد» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین موانع حیات طیبه می‌پردازد که با هم می‌خوانیم.

مفهوم شناسی واژه «حسد» و مصادیق آن

زهرا شریفی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه درون‌سازی و خودسازی پدر و مادرها و بزرگ‌ترها در خانواده مایه آرامش روح و روان فرزندان و کل اعضای خانواده بوده و زمینه رشد و تعالی و رسیدن به حیات طیبه الهی در چنین فضایی فراهم می‌شود، اظهار کرد: خانواده‌هایی که صفات و رفتارهای ناپسند و رذائل را از خود دور کردند و روز به روز بر ویژگی‌های مثبت و صفات پسندیده اهتمام دارند، رشد و پیشرفت مادی و معنوی را بهتر تجربه خواهند کرد.

روانشناس و مشاور خانواده در چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه «حسد» یکی از حالات درونی ناپسند و از رذائل اخلاقی است، ادامه داد: حسد همیشه در مورد نعمت ایجاد می‌شود و زمانی که کسی از نعمتی برخوردار باشد، ممکن است فرد دیگری که ناظر این نعمت است، از وجود آن ناراحت شود و آرزو کند که از بین برود.

شریفی بیان کرد: حسود حرفی می‌زند یا کاری می‌کند که برخاسته از ناراحتی‌اش از وجود نعمت در دست فرد دیگر است. گاهی علم و تقوا و گاه ثروت و دارایی و حتی گاهی یک چیز بی‌ارزش موجب حسدورزی دیگران می‌شود که در هر صورت پسندیده نیست.

وی با تأکید کرد: حسود قائل است که چون من این نعمت را ندارم دیگران نیز نباید داشته باشند و در حسادت، همیشه با این چون و چرایی سر و کار دارد. البته اگر نعمت دستمایه ظلم و فساد قرار گیرد، آرزو برای نابودی آن نعمت نشانه حسد نبوده بلکه اتفاقاً به‌جا و درست است و مصداق غیرت به‌شمار می‌رود.

شریفی با یادآوری داستان قرآنی هابیل و قابیل، توضیح داد: این داستان می‌خواهد به ما بگوید مسئله حسادت به‌قدری جدی و خطرناک است که ریشه‌های محکمی را در زندگی انسان ایجاد می‌کند و به درختی تنومند تبدیل می‌شود که خاستگاه بسیاری از بیماری‌های روان‌تنی خواهد شد.

حسد خاستگاه بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی

وی با بیان اینکه انسان حسود به جای خوشحالی از پیشرفت و ترقی یک انسان دیگر آرزوهای بد برای او دارد، افزود: درمان این خصیصه بسیار دشوار است و انسان باید مراقب باشد که در دام این رذیلت زشت اخلاقی که عاقبت خوشی ندارد، نیفتد.

شریفی با تأکید بر اینکه حسد مقدمه گناهان دیگر است و آتش آن را باید جدی بگیریم، گفت: عیب‌جویی، غیبت، تهمت، تحقیر دیگران، انواع نزاع‌ها و قتل‌ها، سوءظن و اعتراض از پیامدهای مستقیم حسدورزی در زندگی است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با استناد به فراز «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ» از آیه ۵۴ سوره نساء، بیان کرد: حسد مقدمه کفر و انکار خداوند است و آتش حسد را باید جدی بگیریم زیرا باعث سوزاندن سرمایه‌های درونی و حتی مادی ما خواهد شد.

شریفی با اشاره به اینکه خصیصه حسد از خردسالی در وجود انسان قرار دارد، اظهار کرد: اگر این خصیصه مدیریت نشود، در زندگی آتش به پا می‌کند و منجر به آسیب‌ها و معضلات بسیار بزرگ و حل نشدنی خواهد شد.

وی با بیان اینکه حسد حتی ممکن است منجر به لطمه جسمی انسان بشود، افزود: انسان حسود همیشه منزوی، افسرده و غمگین است و صفای دلش نابود شده که این روان پریشان منجر به جسم بیمار و تکیده و رنجور می‌شود.

نشانه‌شناسی حسدورزی در افراد

شریفی در خصوص نشانه‌های حسادت، اظهار کرد: غیبت در خفا یکی از این نشانه‌هاست و شخص حسود زمانی که فرد حضور ندارد، از او غیبت و بدگویی می‌کند

وی تملق در حضور فرد را دیگر نشانه حسدورزی عنوان کرد و گفت: انسان حسود در حضور فرد یک رفتار و در غیبت او رفتاری کاملاً متعارض را دارد که البته اطرافیان شخص به راحتی متوجه این موضوع می‌شوند.

این روانشناس و مشاور خانواده با تصریح اینکه شادی در گرفتاری فرد از دیگر نشانه‌های حسدورزی است، ادامه داد: انسان حسود وقتی بفهمد مشکل و گرفتاری برای فرد پیش آمده بیا اتفاقی برایش افتاده است، به جای دعا برای رفع گرفتاری، در دلش خوشحالی می‌کند و حتی ممکن است این شادی را در ظاهر هم نشان دهد.

شریفی اضافه کرد: به موازات آن، فرد حسود از شادی و موفقیت دیگران نیز ناراحت و غمگین می‌شود و به جای تلاش و کوشش برای رسیدن به موفقیت، در آتش حسد و ناراحتی نابود می‌شود.

ریشه‌کنی حسد در پرتو ایمان به خدا

شریفی با یادآوری اینکه گاه تصور می‌کنیم یک صفت منفی را در وجودمان نداریم اما علائم و نشانه‌ها چیز دیگری می‌گویند، افزود: گاه انسان از روی نشانه‌های رفتاری خودش متوجه می‌شود که مبتلا به یک صفت ناپسند است؛ لذا در نگاه اول حسادت را از خودمان دور می‌دانیم اما با کمی دقت متوجه می‌شویم که ما هم کم و بیش این حالت را داریم مثلاً خدای ناکرده از اینکه دیگری از نعمتی برخوردار است ناراحت و خشمگین می‌شویم‌.

وی اظهار کرد: انسان باید با ذکر خدا و قرائت ادعیه و نیز تأسی به آموزه‌های دینی و اخلاقی تلاش کند تا ریشه‌های حسادت را در وجودش بخشکاند.